وضعیت شبه‌جنگی که بار دیگر از یکشنبه شب میان اسرائیل و غزه برقرار شده‌است، در شامگاه سه‌شنبه ۲۲ آبان نیز کماکان ادامه داشت.

یکی از مقامات ارشد نیروی هوایی اسرائیل به رسانه‌های این کشور گفته «سنگین‌ترین حملات هوایی» اسرائیل به غزه در طول بامداد سه شنبه انجام شد. از سوی دیگر، گسترده‌ترین حملات راکتی از غزه به جنوب اسرائیل در ۴ سال گذشته، ادامه یافته و سازمان‌های مسلح فلسطینی برای حمله راکتی به نقاط دورتر در اسرائیل نیز «ابراز آمادگی کرده‌اند».

اما در حالی که ارتش اسرائیل هزاران نظامی ذخیره خود را برای ادامه بحران فرا خوانده، تلاش‌های میانجی‌گری مصر، قطر و نروژ برای پایان دادن به این وضعیت در روز سه‌شنبه نیز ادامه پیدا کرد.

برخی شواهد حاکی است که سران سازمان‌های مسلح فلسطینی غزه احتمال آتش‌بس را رد نکرده‌اند اما اسرائیل که نشست کابینه امنیتی آن ساعت‌ها ادامه یافته، هنوز موضع روشنی نگرفته‌است.

^{نگاهی به آنچه که از یکشنبه شب در این بخش از خاورمیانه در جریان است}

​انگیزه این دور از بحران چه بود؟

اعزام تیم کوماندویی ویژه ارتش اسرائیل در یکشنبه شب به بخش شرقی خان‌یونس در نوار غزه، ظاهرا با هدف ربودن یا کشتن مروان عبدالکریم عیسی، ملقب به ابو برئه، معاون محمد ضیف، فرمانده شاخه نظامی جنبش حماس. این طرح کوماندویی ناکام ماند اما ۷ عضو ارشد دیگر حماس از جمله فرمانده شناخته شده گردان‌های شاخه نظامی عزالدین القسام، به نام نورالدین محمد سلامه برکه کشته شدند. سرهنگ دوم «میم» فرمانده یگان ویژه اسرائیلی نیز کشته و یک افسر دیگر این یگان زخمی شد؛ خودروی یگان ورودی اسرائیلی به غزه نیز منهدم شد.

شمار راکت‌های شلیک شده از غزه به اسرائیل: بیش از ۴۰۰ راکت در کمتر از ۲۴ ساعت شلیک شده اما سامانه ضد راکتی «گنبد آهنین» اسرائیل حدود ۱۰۰ راکت را منحرف کرد.

کدام شهرهای اسرائیل هدف راکت‌ها بود؟ دورترین شهر، اشکلون در ساحل دریای مدیترانه که بندر مهمی برای واردات و صادرات است تا سدروت نزدیک‌ترین شهرک در ۷ کیلومتری غزه. «اتاق عملیات مشترک مقاومت» تهدید کرده که آماده‌است راکت‌های برد بلندتر خود را برای حمله به شهرهای اشدود و بئرشبع، و در صورت لزوم برای شلیک به مناطق مرکزی اسرائیل به کار گیرد.

تلفات و آسیب وارده به اسرائیل: سرهنگ دوم «میم» فرمانده یگان ویژه کوماندویی، یک معمار فلسطینی ۴۸ ساله اهل غزه که با مجوز رسمی در اشکلون کار می‌کرد و شب‌ها می‌توانست در آنجا بخوابد.

زخمی‌ها در طرف اسرائیلی: یک افسر از یک یگان ویژه ارتش، یک سرباز و یک زن ۶۰ ساله، حدود ۱۰۰ اسرائیلی نیز که دچار «شوک روانی» شدند در بیمارستان‌ها مورد رسیدگی قرار گرفتند.

خسارات مالی در طرف اسرائیلی: آسیب جدی به چند خانه مسکونی، یک کودکستان و خسارت به مزارع. یک اتوبوس نظامیان اسرائیل نیز دوشنبه شب با موشک‌های کورنت فلسطینی‌ها به کلی منهدم شد (اتوبوس لحظه‌ای قبل همه سربازان را پیاده کرده بود. به نظر می‌رسد که فلسطینی‌ها عامدانه اتوبوس را بعد از پیاده کردن نظامیان هدف کورنت‌ها قرار دادند تا از وخیم شدن بحران جنگی جلوگیری شود زیرا نظر به تجربه گذشته، اسرائیل بخاطر ضربه به نظامیانش آماده ورود به جنگ است).

حملات اسرائیلی به غزه و آسیب وارده به فلسطینی‌ها: جنگنده‌های اسرائیلی در کمتر از ۲۴ ساعت به بیش از «۱۰۰» هدف در سراسر غزه، از جمله محله‌های مرفه تر شهر مرکزی غزه حمله کردند؛ همزمان، قایق‌های دریایی ارتش اسرائیل از ساحل و تانک‌های اسرائیلی «اهداف» غزه را با گلوله‌های توپ مورد ضربه قرار دادند.

مناطق مورد اصابت در غزه: ویرانی ساختمان چند طبقه شبکه رادیویی و تلویزیونی الاقصی، ویرانی صد در صدی دستکم ۹ ساختمان مسکونی و دولتی چند طبقه در نقاط مختلف غزه. ارتش اسرائیل ابتدا یک موشک هشدار به بام هر ساختمان یا اطراف آن می‌فرستد که فلسطینی‌ها می‌فهمند حمله موشکی واقعی، بسیار نزدیک است و باید سریعا از ساختمان بیرون بروند. به این دلیل، تلفات فلسطینی‌ها با وجود ویرانی‌های گسترده، کمتر شده‌است.

تلفات جانی در طرف فلسطینی از آغاز بحران: ۱۳ تن و ده‌ها زخمی. شیخ نورالدین محمد سلامه برکه یکی از فرماندهان ارشد یگان‌های القسام و عضو دیگر این یگان‌ها در حمله کوماندویی اسرائیلی یکشنبه شب کشته شدند؛ شش فلسطینی دیگر در حملات بعدی اسرائیل جان خود را از دست دادند.

اقدامات رهبران

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، بامداد دوشنبه سفر به پاریس را نیمه تمام گذاشت و دوشنبه و سه شنبه نشست‌های اضطراری طولانی با فرماندهان نظامی و مسئولان موساد و سازمان‌های امنیتی برگزار کرد. محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی، نیز سه‌شنبه سفر رسمی به کویت را نیمه‌کاره رها کرد و برای رسیدگی به بحران به رام‌الله بازگشت؛ وزیر بهداشت دولت فلسطینی دستور انتقال محموله‌های بزرگ دارو و تجهیزات پزشکی از کرانه باختری به غزه را صادر کرد. سران سازمان‌های مسلح فلسطینی در «اتاق عملیات مشترک مقاومت» در غزه ضمن هدایت جنگی بحران، به تماس با میانجی‌گرهای منطقه‌ای ادامه داده و به گزارش الجزیره، به آتش بس احتمالی «چراغ سبز» نشان دادند.

میانجیگران بحران

عباس کامل، رییس سازمان امنیت مصر، که تاکید کرده چهارشنبه خود با یک هیات به غزه و اسرائیل سفر می‌کند؛ مقاماتی از قطر و نروژ.

واکنش‌ها

از حزب‌الله و ایران که هم‌پیمان حماس هستند تا روسیه و قطر از بحران ابراز نگرانی کردند. ایران و متحدینش مانند سران فلسطینی اسرائیل را عامل بحران دانستند. اردن و کشورهای عربی دیگر قطع فوری بحران را درخواست کردند. آمریکا حق را به جانب اسرائیل دانست و «تروریست‌های راکت‌انداز» را قویا نکوهش کرد.

سود و زیان سیاسی بحران

تداوم بحران و حتی احتمال کشانده شدن آن به یک عملیات گسترده، به سود بنیامین نتانیاهو است تا هم خواسته ساکنان جنوب و رهبران منتقد اوپوزیسیون که نتانیاهو را به «ضعف» متهم می‌کنند، برآورده کند و هم موقعیت خود را در آستانه یک انتخابات پارلمانی زودهنگام بیشتر تحکیم کند.

زیان این بحران از نظر سیاسی و به‌ویژه مالی، این بار به سختی متوجه فلسطینی‌ها است؛ با موافقت اسرائیل و مصر، قطر از شنبه این هفته انتقال ۹۰ میلیون دلار پول به غزه را برای تامین سوخت و پرداخت حقوق‌های معوقه فلسطینی‌ها آغاز کرده بود. با عملیات موساد اسرائیل بخش نخست این پول شامل ۱۵ میلیون دلار به غزه رسید. ادامه بحران این کمک مالی وسیع را به تعویق می‌اندازد.

از سوی دیگر، با تثبیت هر چه بیشتر حکومت حماس در غزه، آشتی عملی حماس و تشکیلات فلسطینی بیشتر به تعویق می‌افتد و عملا دو حکومت فلسطینی در کرانه باختری و غزه تثبیت می‌شوند؛ این وضع مانع از استقلال کشور فلسطین خواهد شد؛ در چنین شرایطی فلسطینی‌ها و رهبران آن چوب دو سر سوخته هستند. این‌ها غیر از خسارات مالی عظیمی است که در کمتر از دو روز اول بحران به غزه وارد شده‌است.

چشم انداز بحران

به نظر می‌رسد که هر دو طرف بسیار زود به آتش‌بس نانوشته دیگری برسند و این دور به پایان برسد تا فرصتی دیگر، که آتش خصومت طرفین دوباره زبانه بکشد. الجزیره سه‌شنبه شب گزارش داد که سران سازمان‌های فلسطینی آماده آتش‌بس هستند اما طرف اسرائیلی هنوز موضع صریحی نگرفته هر چند که شواهد نشان می‌دهد با آتش‌بس موافقت کند.