اینکه ایران و آمریکا، چطور بر سر احیای برجام به نتیجه میرسند، همچنان در افکار عمومی و رسانههای اسرائیل بازتاب دارد و حالا رسانههای اسرائیل پرده برمیدارند که این کشور کماکان نسبت به احتمال بازگشت آمریکا به برجام نگران است و اسرائیل هنوز دلایل «نرمش» اخیر ایران در گفتوگوها را نمیداند.
یک تحلیل دیگر که این هفته در رسانههای اسرائیلی بازتاب یافت، سودای کشورهایی چون روسیه، ایران، مصر و ترکیه را برای «تجدید حیات تاریخ پیشین» خود وامیکاود و تأکید میکند که نیات و اقدامات روسیه با دیگران متفاوت است ولی همه این کشورها بر این باورند که دوره کنونی، موعد مناسبی برای تحقق انگیزههایشان است.
این هفته همچنین خبرهایی را در مورد انتخابات آتی اسرائیل مرور میکنیم که همچنان زیر ذرهبین رسانههای این کشور است.
معمای «نرمش» برجامی ایران برای اسرائیل
اسرائیل کماکان نسبت به احتمال بازگشت دولت آمریکا به برجام شدیداً مضطرب است. این دغدغه، خود را این هفته نیز در سخنان مقامات و گزارشهای پیاپی رسانههای اسرائیلی در باره روند مکاتبات و تماسهای دولت ایران با اتحادیه اروپا و سیر تحولات داخلی در مجلس و شورای عالی امنیت ملی ایران را برای احتمال احیای برجام نشان داد.
مقامات اسرائیل که اکثراً میخواهند نامشان برده نشود اما به صورت هماهنگشده نظراتشان را بیوقفه با رسانههای کشورشان در میان میگذارند، این هفته در حالی که ظاهراً منتظر جشن گرفتن در پی پاسخ احتمالی رد ایران به پیشنهادات اتحادیه اروپا بودند، پس از آنکه دیدند پاسخ ایران هنوز امکان پیگیری مذاکرات را فراهم کرده، گفتند که ایران دارد آمریکا و قدرتها را خواب و گمراه میکند و همزمان افکار عمومی ایرانیان را برای بازگشت به توافق آماده میسازد.
یدیعوت آحرونوت با استناد به اظهارات مقامات اسرائیلی نوشت که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران سکوت کرده و میخواهد که تصمیم به بازگشت به برجام، از سوی ابراهیم رئیسی گرفته شود که مسئولیت آن به دوش دولت او باشد و نه نهاد رهبری.
به نوشته این روزنامه، اسرائیل دلیل «نرمش» ایران در روزهای اخیر را نمیداند. شاید تهران به این باور رسیده که بیش این نمیتواند آمریکا را زیر فشار بگذارد و لذا، نوشیدن یک «جام زهر» دیگر را تنها راهکار باقیمانده میبیند.
یدیعوت آحرونوت افزود، تضادهای باقیمانده میان ایران با آمریکا و غرب هنوز ملموس است و هر چند روند آمادهسازی افکار عمومی ایران ممکن است به گفتوگوی بیشتر و سرانجام به احیای اصل توافق منجر شود، اما اسرائیل هنوز بعید نمیداند که همه چیز در دقایق آخر وارونه شود و توافقی حاصل نیاید.
لذا، اسرائیل برای رسیدن به هدف خود که ناکام کردن مذاکرات است، در روزهای گذشته تماسهای فشردهای با آمریکاییان و اروپاییها داشته تا مطمئن شود که آنها امتیاز بیشتری به ایران نمیدهند.
مقامات اسرائیلی در هر حال گفتند که کشورشان مانند گذشته، برای هر سه سناریوی محتمل آماده است: ادامه وضعیت بلاتکلیف کنونی، احیای برجام یا شکست کامل مذاکرات.
در سودای احیای امپراتوریهای گذشته
دکتر یعکوو میخائل برونشتین، محقق جنگها و یک ریاضیدان، در پادکستی که این هفته در پایگاه خبری نیوز وان منتشر شد، اظهار داشت در حالی که در قرن بیستم میلادی رهبران فاشیست مانند هیتلر، موسولینی و استالین آغازگر جنگهایی خونین بودند که اروپا و بخشهای وسیعی از جهان را برای همیشه تغییر داد، قرن جاری شاهد است که رهبران کشورهایی در سودای احیای امپراتوریهای گذشته باشکوه خود هستند؛ ایران، روسیه، ترکیه، مصر و حتی عواملی در اسرائیل امروزی، این نیات را دنبال میکنند یا دستکم قابل تحقق میدانند.
به گفته دکتر برونشتین، جاهطلبی روسیه که جهان اکنون آن را به شکل یورش به اوکراین با هدف بلعیدن این سرزمین و الحاق دوباره آن به روسیه نظاره میکند، روند تقلای رهبری مسکو برای زنده کردن دوباره امپراتوری عظیم روسیه را پس از منضم کردن شبه جزیره کریمه نشان میدهد.
این محقق تأکید دارد که نیات و اقدامات روسیه، با اسلوب ترکیه، ایران و مصر برای تجدید حیات تاریخی پیشین خود متفاوت است اما همه آنها به این باور رسیدهاند که دوره کنونی، موعد مناسبی برای تحقق انگیزههایشان است.
به گفته دکتر برونشتین، مواضع ولادیمیر پوتین در مورد تسلط بر اوکراین و حتی سرزمینهای دیگر با اظهارات آدولف هیتلر در قبال چک شباهتهای زیادی دارد. به گفته او استالینیسم، از سبکی که بسیار از مارکسیسم بهدور است، و به نازیسم شباهت بیشتری دارد، شامل شیوههای عمل و ادعاهایی که مطرح میشود، همراه با یک ایدئولوژی روشن، همگی بیانگر آن است که پوتین در آموزش خود، اسلوب هیتلر در جهانگشایی را علیرغم سرنوشت سیاه رهبر نازیها، موفق تلقی کرده و این باور در طول سالها در ذهنیت او رشد یافته و حال آن را در صحنه داخلی روسیه پیاده و اجرا میکند.
به گفته این محقق، برای همین است که اوکراینیها وضعیت جاری را «راشیسم» مینامند. به این مفهوم که اگر برای نازیسم نژاد در محوریت بود، در مقوله «راشیسم» احیای شکوه روسیه و «وظیفه تاریخی آن در جهان» با تکیه به نیروهای ماوراءالطبیعه حامی، در مرکز امور است.
به گفته دکتر برونشتین، در رمان «جنایت و مکافات» نوشته فیودور داستایفسکی، نویسنده شهیر روسی، دو چهره با یکدیگر بر سر یهودیان به عنوان «قوم برگزیده» جدل میکنند و یکی از آنها که مدافع «برتری قوم برگزیده» است میگوید اگر این را قبول نداری، پس من با صدای بلندتر این را فریاد میزنم و به پیش میبرم. دکتر برونشتین میگوید اسرائیل در حال حاضر با کاربرد اسلحه مانند همان کسی عمل میکند در آن داستان با داد و فریاد میخواهد نشان دهد که گفتهاش در مورد «قوم برتر» حتماً درست است.
این محقق بر این باور است که پیروزی اسرائیل در جنگ شش روزه دیدگاه جهان را نسبت به اسرائیل تغییر داد و عمل و نظر کشورهای پیرامون نسبت به آن را هم دگرگون کرد و به این نتیجه رسیدند که این کشور شکست دادنی نیست. به گفته دکتر برونشتین، کشوری که در نیمی از یک جنگ قدرت برتر باشد، نتیجه جنگ را تعیین میکند و وضعیت خود را به دیگران و کشورهای پیرامون میقبولاند.
این محقق جنگها که خود از جمهوریهای شوروی پیشین است، میگوید که نیات بلندپروازانه جاری در روسیه، ترکیه، ایران و مصر و حتی در اسرائیل، و احساسات ملیگرایانه رو به رشد در ملل آنها، با فرهنگ غربی امروزه تضاد دارد که یکی از دلایل اصلی آن، جنگ جهانی دوم و کشورهایی است که روزگاری قدرت اصلی اروپا بودند اما دیگر از آن انگیزهها دور شدهاند در حالی که در آسیای غربی، شمال آفریقا و در روسیه شرایط متفاوت است.
نگرانی از مداخله روسیه در انتخابات اسرائیل
دو ماه و نیم مانده به انتخابات پارلمانی اسرائیل، روزنامه معاریو خبر داد که سازمان امنیت داخلی، شباک، به درخواست یائیر لاپید، نخستوزیر موقت، در تماس با مقامات امنیتی روسیه از آن کشور خواسته از هر نوع تلاش برای دخالت در انتخابات اسرائیل خودداری کند.
ناداو آرگامان، رئیس پیشین شباک، سه سال قبل از احتمال دخالت سایبری روسیه در آن دوره از انتخابات اسرائیل ابراز نگرانی کرد و هر چند تمامی مشخصات روسیه را داد اما نام آن کشور را نبرد. ظاهرا نگرانی این بار اسرائیل از دخالت احتمالی روسیه نظر به نیات روسیه در قبال ادامه جنگ اوکراین و سرد شدن مناسبات مسکو با دولت اسرائیل، دلایل دیگری نیز دارد.
دغدغه خاطر اسرائیل از احتمال دخالت روسیه در انتخابات این بار در حالی است که دهها هزار شهروند روسیه و اوکراین از آغاز جنگ روسیه در اوکراین به اسرائیل آمدهاند. برای بیش از یک میلیون ساکن اسرائیل نیز که در دهههای گذشته از جمهوریهای شوروی پیشین آمده و حق رای دارند، موضعگیری دولت اسرائیل در طرفداری از روسیه یا اوکراین یکی از ملاکهای تعیین کننده برای آنها در انتخابات آبان ماه امسال اسرائیل است.
به نوشته معاریو، اسرائیل اطمینان دارد که اگر ایران نیز میتوانست به نحوی در انتخابات اسرائیل اثری بگذارد، از آن دریغ نمیکرد مانند دو به هم زنی از راه تعمیق اختلافات داخلی در صحنه سیاست اسرائیل.
یک نظامی دیگر در عرصه سیاست
ورود نظامیان اسرائیلی که تازه از اونیفورم نظامی به در آمده و عرصه سیاست را برای ادامه حضور خود در صحنه انتخاب میکنند، امری است که از آغاز تشکیل اسرائیل عادی بوده است. از موشه دایان و اسحاق رابین گرفته تا موشه یعلون و بنی گانتز.
مدتها بود که احتمال ورود یک ژنرال سنگینوزن دیگر به عرصه سیاست مطرح بود. این هفته این امر سرانجام عملی شد. به نوشته هاآرتص، بنی گانتز، رئیس پیشین ستاد ارتش و وزیر دفاع در دولت موقت کنونی، عاقبتالامر توانست ژنرال گادی آیزنکوت را که او نیز یک دوره رئیس ستاد ارتش بود، به همکاری با خود بکشاند. حزب «آبی- سفید» به رهبری بنی گانتز به تازگی نیز با گیدئون ساعار، یک سیاستمدار جدا شده از بنیامین نتانیاهو و رهبر حزب تازه تاسیس «راست نوین» همپیمان شد تا با یکدیگر یک فهرست مشترک انتخاباتی اعلام کنند.
به نوشته هاآرتص، گانتز و ساعار در نبرد بر سر آیزنکوت پیروز شده و همزمان برای نتانیاهو و حزب لیکود مشکل تازهای ایجاد کردند زیرا تمایل سیاسی آیزنکوت بیشتر از گانتز و ساعار راستگرایانه است و این امر ممکن است برخی از هواداران لیکود را به سوی رأی دادن به این فهرست جدید تشویق کند و حامیان نتانیاهو نتوانند به آسانی راه را برای بازگشت او به قدرت هموار کنند.
هاآرتص یادآوری کرد که آیزنکوت مقلد و تمجید کننده آرئیل شارون بود. حال آیزنکوت توانسته گانتز و ساعار را وادار کند که هر یک حزب خود را رها کرده و با او حزبی تازه تشکیل دهند و برای این تشکیلات تازه نیز انتخابات داخلی برگزار شود. به نوشته هاآرتص، آیزنکوت فاقد غرور، فردی خوشدل و خواهان رفتار و عملکرد از روی اصول مملکتی است و خیلی زود توانسته موجب تغییرات مثبت در عرصه سیاست شود و نشان داده که از سادهلوحی که گاهی در مورد او گفته میشود، بهدور است.
داستان زندگی من؛ یک کتاب تازه از نتانیاهو
حزب لیکود این روزها انتخابات داخلی خود را برگزار کرد و حدود ۸۰ هزار تن از رأیدهندگان وفادارش به پای صندوقها رفتند که حاصل آن معرفی فهرستی بود که اکثر افراد قرار گرفته در ۳۰-۳۵ نام نخست، سرسپردگان بنیامین نتانیاهو هستند. به نظر میرسد در انتخابات آبان ماه اکثر افراد همین فهرست کسانی باشند که بر کرسیهای مجلس و شاید حتی بر کرسیهای وزارتی در دولت بعدی تکیه بزنند.
همزمان بنیامین نتانیاهو، پیرِ کارکشته دیرِ سیاست که به نظر میرسد کسی را یارای رقابت با او در کارزارهای انتخاباتی نیست و هر روز با ترفندی تازه مانند شعبدهباز ماهری که هر لحظه خرگوشی را از زیر کلاه بیرون میکشد، رقیبان را حسودتر و هوادارانش را مشتاقتر میکند. او این هفته اعلام کرد که کتاب تازه زندگیاش را کمابیش مقارن با موعد انتخابات منتشر خواهد کرد.
به نوشته روزنامه اسرائیل هیوم، کتاب با نام «داستان زندگی من» از سوی انتشاراتی «شیبولِت» به زبان عبری و همزمان به انگلیسی از سوی نشر آمریکایی سایمون اند شوستر منتشر خواهد شد.
نتانیاهو، که همگان او را «بیبی» مینامند، در کتابش زندگی خود در نوجوانی در اسرائیل و آمریکا، سپس در دوره کوماندویی درارتش اسرائیل، تحصیلات در دانشگاه پرآوازه آمآیتی در بوستون، حضورش در جنگ پاییز سال ۱۹۷۳، مرگ برادرش یونی در عملیات «آنتبه» و آنگاه مراحل ورودش به سیاست را به تصویر میکشد.
بخشی از کتاب اتوبیوگرافی که رسانههای اسرائیل به آن توجه کرده و مجوز انتشار رسانهای زودتر از کتاب را یافته، مربوط به شکست سهمگین او در انتخابات سال ۲۰۰۶ است. در آن انتخابات حزب لیکود به زور تنها به ۱۲ کرسی دست یافت و حتی نزدیک بود که آویگدور لیبرمن، رهبر حزب راستگرای «اسرائیل خانه ما» رهبری اپوزیسیون را به دست آورد نه نتانیاهو. آرای سربازان که دیرتر از آرای بقیه اعلام شد، آبروی نتانیاهو را حفظ کرد.
روزنامه معاریو نیز در مورد این بخش از کتاب نوشته: نتانیاهو آن شب سخت را اینگونه در کتابش یادآوری کرده است: تعداد آرای سربازان بسیار کم اما تعیین کننده بود. به خود گفتم که برای همین شمار نیز باید قدردان باشم. این را گفتم و راهی ستاد انتخاباتی شدم تا شکست را رسما بپذیرم. تقریباً کسی در آن تالار نبود. اما با گردن افراشته سخنرانی کردم. همگان اما حس میکردند که به آخر خط رسیدهام. هنگامی که به خانه بازمیگشتم به سارا گفتم: این بار حقیقتاً آخر کار است. شاید بهتر باشد که استعفا دهم و سرانجام ما بتوانیم زندگی خود را بکنیم. در آن لحظه تعیین کننده سارا مانند یک صخره استوار ایستاده و گفت: بیبی، اما این (سیاست) زندگی ما است.
نتانیاهوی ۷۳ ساله که به تازگی نیز برای پنجمین بار پدربزرگ شده، در سه کتاب پیشین خود، اندیشههایش را در باره سیاستورزی، نزاع اسرائیلی-فلسطینی و راههای رهایی غرب از ترور تشریح کرده و حال چهارمین کتاب نگارش خود را به داستان زندگیاش اختصاص داده است.
مردی که به دنبال اخراج دیگران از سرزمین اسرائیل است
یکی از چهرههای تعیین کننده دیگر در انتخابات پیشروی اسرائیل، ایتامار بنگویر است. در حالی که انتظار میرفت ایتامار بنگویر و بتسالال اسموتریتس، رهبر حزب راست افراطی «صهیونیسم جدید» این هفته همکاری خود را در یک فهرست انتخاباتی اعلام کنند، بنگویر خبر داد که با اسموتریتس به توافق نهایی نرسیده و لذا، مستقلاً در انتخابات رقابت خواهد کرد. وی دلیل نرسیدن به تفاهم را «زیادهخواهیها و غرور» اسموتریتس اعلام کرد.
بنگویر در نشست خبری در این باره برخی برنامههای خود را برای انجام تغییرات جدی در راستای افکارش در صحنه اسرائیل اعلام کرد و بر ضروت تصویب قانونی رسمی «اخراج» از این سرزمین سخن گفت و ادعا کرد که این امر سابقه دارد و بدعت نیز نخواهد بود.
او گفت در دوره جدید مجلس، تلاش خواهد کرد که هر عربی که به یک سرباز اسرائیلی حمله کند یا به اقدامی دست بزند که شائبه ضربه زدن به امنیت اسرائیل را ایجاد کند، از این سرزمین اخراج شود.
از دید این رهبر سیاسی راست افراطی اسرائیلی، نه تنها پرتاب سنگ یا بطری آتشزا در ردیف اعمالی است که فرد عامل آن باید اخراج شود بلکه اوفیر کاسیف، نماینده مجلس یهودی اسرائیلی که عضو حزب مشترک عربی و نماینده کنونی مجلس است، به دلیل اقدام علیه اسرائیل، باید اخراج شود. بنگویر گفت این افراد بهتر است به اروپا اخراج شوند. در آنجا به کارگر احتیاج دارند.
ترکیه، اسرائیل و مافیای اسرائیلی
این هفته اسرائیل و ترکیه عادیسازی روابط خود را پس از ۱۲ سال تنش و بحرانهای پیاپی اعلام کردند و از بازگشت سفیران به کشور مقابل و ازسرگیری پروازهای شرکتهای هوایی اسرائیلی به پرواز در مسیرهای میان دو کشور خبر دادند.
همه شواهد نشان میدهد کاری را که باراک اوباما، دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین نتوانست در رفع بحران اسرائیل و ترکیه انجام دهند، حسین طائب عملی کرد. زیرا همه نوشتهها و گزارشهای رسانههای اسرائیلی حاکی است همکاری موثر نهادهای اطلاعاتی اسرائیل و ترکیه در رویداد دو ماه پیش، که اسرائیل آن را ماموریت طراحی شده از سوی حسین طائب برای دزدیدن یا کشتن گردشگران اسرائیلی مینامید، مهمترین نقش را در نزدیکی دوباره دو کشور به یکدیگر ایفا کرد.
پیش از آنکه یائیر لاپید و رجب طیب اردوغان رسما بیانیه عادیسازی روابط را منتشر کنند، رسانههای اسرائیل خبر دادند که ترکیه به بهشت سران مافیای اسرائیلی مبدل شده و بزهکاران سرشناس اسرائیلی که حتی پلیس این کشور از برخی از آنها هراس دارد، برای زندگی به ترکیه رفته ولی کماکان از خانههای مجلل خود در استانبول، عملیات مافیایی و بزهکاری گسترده در اسرائیل را هدایت میکنند.
به نوشته یدیعوت آحرونوت، هم سران مافیای بزهکاری که یهودی هستند و هم از اعراب بزهکار ساکن اسرائیل، از ترکیه عملیات خود را از راه دور در اسرائیل اداره میکنند. اکثر آنان در کار قاچاق و فروش مواد مخدر هستند.
یکی از آنها عِران حیا، پسر ایتان حیا، ملقب به «پدرخواده» مافیای اسرائیل است. ایتان حیا حکم حبس ۲۰ ساله را در پشت میلههای زندان اسرائیل میگذراند اما چه باک که فرزندش همان سیبی است که از درخت خانواده دور نیفتاده و راه پرافتخار بابا جانش را طی میکند.
نکته در این است که هر چه بیشتر نهادهای امنیتی و پلیس از فنآوریهای نوین برای ردیابی بزهکاران و سران مافیا استفاده میکنند، مافیاچیها در کاربرد این تکنولوژیها چند قدم جلوتر از پلیس هستند مخصوصا که هم جرات آن را دارند و هم پولی سرشار که میتواند هر هکری را استخدام کند.
۴۰ سرکرده مافیای اسرائیلی در جهان پراکنده هستند که پلیس اسرائیل بهدنبال آنهاست. البته روزنامه سعودی الشرق الاوسط این هفته نوشت که این ۴۰ سرکرده مافیای فراری اسرائیلی همگی ساکن ترکیه شدهاند.
پلیس اسرائیل هم گفته که اتفاقاً بهبود روابط با ترکیه باعث خواهد شد که آن کشور این بزهکاران را سریعتر به اسرائیل مسترد کند و از جمله اسرائیل چشم انتظار استرداد یکی از آنها به نام عومری عوده است.
مشوقهای تازه برای ساخت فیلم در اسرائیل
دولت اسرائیل این هفته اعلام کرد که ۴۵ میلیون «شکل» پول را به فیلمسازان خارجی اختصاص خواهد داد که فیلم خود را در اسرائیل بسازند. هدف این مشوق که فعلاً یک طرح دو ساله ولی قابل تمدید است، ارتقای نام اسرائیل به عنوان یک برند در ساخت فیلم و در نهایت، کمک به اقتصاد اسرائیل است. احتمال افزایش کمک مالی در نتیجه «اثر دومینو» در این برنامه نیز مطرح است.
حیلی تروپر، وزیر فرهنگ، به پایگاه خبری اسرائیلی جیاناس گفت جهان تنها از راه جنگ اخبار اسرائیل را بازتاب میدهد. همین روزها ارتش ما در عملیاتی علیه سازمان جهاد اسلامی تروریستها را هدف قرار داد و آنها بیش از ۱۰ هزار راکت به سوی غیرنظامیان اسرائیلی شلیک کردند اما جهان آن را اینگونه نمیبیند. ما میخواهیم که آنها اماکن زیبا، فرهنگ، تئاتر و چیزهای شگفتانگیز اینجا را ببیند و اسرائیل به عنوان یک مقصد جذاب گردشگری مطرح باشد.
هر چند طراح این پروژه وزارت اقتصاد است اما چهار وزارتخانه دیگر، امور خارجه، فرهنگ و ورزش، دارایی و گردشگری در آن سهیم هستند و فیلمساران خارجی میتوانند تا ۳۱ مرداد امسال درخواست برای برخوردار شدن از این مشوق مالی را ارائه کنند.
با این حال، اظهارات وزیر فرهنگ اسرائیل این احتمال را مطرح میکند که این مشوق به ساخت فیلمهایی تعلق خواهد گرفت که در راستای اهداف معین اسرائیلی باشد و فیلمسازان نیز باید در فیلم خود قید کنند که فیلم را با کمک دولتی اسرائیل ساختهاند و دست اسرائیل را در استفاده تبلیغاتی از آن باز بگذارند.
اسرائیل با این کار عملاً میخواهد گوی رقابت را از کشورهایی مانند ایتالیا، یونان و حتی اردن در همسایگی برباید. اردن برای کمک به گردشگری خود تخفیفهای مالی زیادی برای ساخت فیلمهای خارجی در آن سرزمین درنظر گرفته و حال اسرائیل میخواهد با کمک امکانات مطلوب و تیمهای حرفهای کاری کند که وجهه خود را در دید مردم دنیا بهبود دهد.
به نوشته پایگاه جیاناس، زمانی که مجموعه عوامل ساخت فیلمهای خارجی به اسرائیل میآیند تا فیلمی بسازند تجربیات و مشاهدات خود را نیز از طریق شبکههای اجتماعی با مردم جهان به اشتراک میگذارند و این خود، اسرائیل را به یک مقصد جذاب گردشگری مبدل میکند و گردشگران معمولاً به جایی میروند که افراد محبوب برای آنان این مقاصد را توصیه کرده باشند.
بدون این مشوق دولتی نیز به تازگی شمار بیشتری فیلم خارجی در اسرائیل ساخته شد؛ از جمله از سوی نتفلیکس. یکی از دلایل آن، موفقیت اسرائیل در مبارزه با کرونا بود.