یک گروه حقوقی اسرائیلی و خانوادههای قربانیان حملات فلسطینی در حال طرح دعوی برای برداشت غرامت از ایران از طریق سازوکار اینستکس هستند.
بنا بر گزارشها، یک گروه حقوقی اسرائیلی دوشنبه بیست و چهارم تیر درخواست دریافت غرامت از محل معاملات از طریق سازوکار اینستکس با ایران را به بازماندگان اسرائیلیها و آمریکاییهای کشته شده در عملیاتهای سازمانهای فلسطینی مورد حمایت ایران در دادگاهی در پاریس ثبت میکند.
این درخواست برای ارائه به دادگاه اجرای احکام در پاریس تهیه شدهاست.
روزنامه اسرائیل هیوم در تلآویو که دوشنبه این گزارش را منتشر کرد، افزود «این درخواست اسرائیلی تحریمها علیه ایران را تقویت میکند و عملی کردن اینستکس را با دشواری روبهرو خواهد کرد».
اینستکس، سامانه حمایت از مبادلات تجاری اروپا با ایران، که در ژانویه ۲۰۱۹ از سوی فرانسه، آلمان و بریتانیا با هدف ایجاد تسهیلاتی در تجارت غیر دلاری با ایران و جلوگیری از فروپاشی برجام ایجاد شد، تنها از سه هفته پیش قابل استفاده شدهاست.
هلگا اشمیت، معاون سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفتهاست که شمار دیگری از کشورهای اروپایی نیز ابراز آمادگی کردهاند به این سامانه تجاری بپیوندند اما نام این کشورها را نبردهاست.
با وجودی که سه کشور اروپایی تأکید کردهاند که این ابزار ویژه مالی صرفاً به شکل دادوستد پایاپای میان صادرکنندگان و واردکنندگان، بدون ارتباط مستقیم مالی با ایران است و پولی در آن رد و بدل نخواهد شد، گروه حقوقی اسرائیلی خواهان دریافت غرامت مالی از محل معاملات این سازوکار به بازماندگان عملیات تروریستی شدهاست.
در دادخواست ارائه شده به دادگاه اجرای احکام پاریس نوشته شدهاست که قربانیان ترور در عملیات نیروهای حماس و جهاد اسلامی فلسطین، با حمایت ایران کشته شدند.
این دادخواست خواهان آن است که غیر از درآمد ایران از اینستکس، سایر درآمدهای ناشی از فروش نفت، اموال و داراییهای ایران از محل معاملاتی که با طرف سوم دارد، پیش از آنکه به حساب مشترک اروپا و ایران بر اساس اینستکس واریز شود، صرف پرداخت غرامات بر اساس احکامی شود که تا حال دادگاههای آمریکا علیه ایران صادر کردهاند.
دادگاههای فدرال آمریکا تا حال در احکام متعددی ایران را به دلیل حمایت از حماس و جهاد اسلامی فلسطین، در کشته شدن دهها اسرائیلی و آمریکایی در ترورهایی که عمدتاً در شهرهای اسرائیلی صورت گرفت، محکوم کرده و از دولت تهران خواستهاند مبالغی کلان غرامت به بازماندگان بپردازد.
گروه «شورات هادین» با فعالیت نیتسانا دارشان، یک حقوقدان اسرائیلی با تبار ایرانی با همراهی شارل مایر، یک وکیل فرانسوی، این دادخواست را به دادگاه اجرای احکام پاریس ارائه کردهاست.
خانم دارشان نماینده حقوقی خانوادههای کشتهشدگان در بسیاری از دادگاههای در آمریکا نیز بودهاست. وی گفته بود تا سه سال پیش از دادگاههای آمریکا احکامی در مجموع برای گرفتن حدود ۲ میلیارد دلار از ایران گرفته اما پس از آن نیز گروه «شورات دین» احتمال ارائه یک پرونده کلان دیگر برای گرفتن غرامتی بیش از ۴۰ میلیارد دلار از ایران را برای تحویل به دادگاههای آمریکا بررسی کرد هرچند که سرنوشت آن مشخص نشد.
فعالیت گروه حقوقی «شورات دین» غیر از تلاش برای دریافت غرامت برای بازماندگان این عملیات، با اهداف سیاسی دولت اسرائیل علیه حکومت ایران نیز منطبق است.
یکسال پس از حصول برجام یعنی زمانی که شرکت هواپیماسازی بوئینگ آمریکا قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیمای مسافربری به ایران را با شرکت ایرانایر منعقد کرد، «شورات دین» علیه این توافق به دادگاهی در شیکاگو که دفتر مرکزی بوئینگ در آن شهر قرار دارد، شکایت کرد و با استناد به اینکه دولت ایران سهامدار ۶۰ درصد ایرانایر است، خواهان پرداخت غرامت به بازماندگان کشتهها از محل قرارداد بوئینگ با ایران شد؛ آن توافق بوئینگ بعدها با خروج آمریکا از برجام عملاً معلق ماند.
چشمداشت گروه حقوقی اسرائیلی برای دست یافتن به درآمدهای اینستکس و ضربه زدن به آن در حالی است که بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل نیز یکشنبه در سخنانی برای دانشجویان دانشکده امنیت ملی با انتقاد دوباره از برجام گفت، او «به تنهایی» در برابر این توافق مقاومت کرد و «در برابر همه قدرتهای جهانی و رئیس جمهوری (وقت) آمریکا (باراک اوباما) ایستاد».
نتانیاهو افزود «معتقد بودم برجام میلیاردها دلار به جیب آنها (ایرانیها) میریزد؛ پولی که جمهوری اسلامی نه برای ساخت ایران، بلکه برای گسترش امپراتوری خود سرمایهگذاری خواهد کرد؛ امروز میتوان داوری کرد که درست گفتهایم یا خیر».
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، یکشنبه در استان خراسان شمالی اظهار داشت، «نتانیاهوی خبیث تا حال دو بار گفته که او فشار آورده که آمریکا از برجام خارج شود و ولیعهد عربستان هم فشار خود به ترامپ را باعث خروج آمریکا از برجام دانسته» و «شرایط ایران سختتر از دوران جنگ با عراق شدهاست».
حسن روحانی در همین حال گفت حکومت ایران «همیشه برای مذاکره آماده است؛ همین ساعت؛ همین لحظه شما از زورگویی و تحریم دست بردارید و پای منطق و عقل بازگردید، ما آمادهایم».