حدود یک هفته پس از ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار مشهور سعودی، پس از ورود او به کنسولگری عربستان در استانبول، ترکیه خواهان تفتیش این ساختمان و خودروهای متعلق به کنسولگری شد.
همزمان، کشورهای بیشتری نگرانی خود را نسبت به سرنوشت این روزنامه‌نگارِ منتقد حاکمیت سعودی بیان کرده و برخی از سناتورهای آمریکایی گفتند اگر گزارش‌های قتل او درست باشد، آمریکا باید واکنش نشان دهد.
به گزارش رویترز، وزارت خارجه ترکیه دوشنبه ۱۶ مهر اعلام کرد که درخواست این کشور برای تفتیش کنسولگری و خودروهای آن در جریان گفت‌وگوی روز یکشنبه میان مقامات وزارت خارجه ترکیه با سفیر عربستان مطرح شد.
عبدالکریم الخریجی، سفیر عربستان برای دومین بار در روزهای اخیر به وزارت خارجه ترکیه احضار شد.
این درخواست در حالی است که سفارتخانه‌ها، کنسولگری‌ها و نیز خودروهای یک سفارت، جزو حریم آن کشور در خاک میزبان محسوب می‌شود. اما از سویی ولیعهد عربستان نیز گفته بود که ترکیه برای پیدا کردن جمال خاشقجی می‌تواند از کنسولگری این کشور بازدید کند.
عربستان گفته است که یک تیم سیاسی را به آنکارا فرستاده و ولیعهد این کشور دستورات لازم را برای همکاری با ترکیه صادر کرده است.
دولت سعودی و کنسولگری آن در استانبول اتهامات را رد کرده و تاکید دارند که آقای خاشقجی همان روز کنسولگری را ترک کرد و این کشور نیز «نگران» سرنوشت اوست و اقدامات لازم را برای یافتن شهروند خود انجام می‌دهد.
جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار ۵۹ ساله سعودی که در سال‌های گذشته با شیوه‌های حکومت‌مداری امیر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان آشکارا مخالفت می‌کرد و در یک سال گذشته به خواست خود برای زندگی به آمریکا رفته بود، ساعت یک و نیم بعدازظهر سه شنبه ۱۰ مهر برای گرفتن مدارکی رسمی در خصوص جدایی از همسر اولش، با هدف ازدواج با یک بانوی ترکیه‌ای، وارد ساختمان کنسولگری سعودی شد.
خدیجه چنگیز، زن شهروند ترکیه‌ای که خود را نامزد جمال خاشقجی معرفی کرده، گفته است ۱۱ ساعت در بیرون از کنسولگری منتظر بیرون آمدن نامزدش بود. خانم خدیجه سه ساعت و نیم بعد از ورود جمال به کنسولگری، با یکی از مشاوران رییس جمهوری ترکیه و شماری از رسانه‌های این کشور تماس تلفنی گرفت و گفت که نگران است.
به گفته خانم خدیجه، جمال خاشقجی خود از ورود به کنسولگری عصبی بود و حس خوبی نداشت و به او تاکید کرد که اگر زمانی غیرعادی سپری شد و بازنگشت، به مشاور رییس جمهوری ترکیه خبر بدهد.
شبکه ان‌بی‌سی آمریکا گزارش داده که جمال خاشقجی برای گرفتن مدارک لازم ابتدا به سفارت عربستان در واشینگتن مراجعه کرد اما به او گفته شد که باید به ترکیه برود زیرا می‌خواهد در ترکیه دوباره ازدواج کند.
به گزارش ان‌بی‌سی، با رسیدن خاشقجی از آمریکا به ترکیه، او ابتدا به کنسولگری عربستان مراجعه کرد اما به او گفته شد که برود و روز بعد بیاید؛ که همان سه‌شنبه‌ای بود که او با ورود به کنسولگری ناپدید شد.
مقامات ترکیه در روزهای اخیر گفته‌اند که جمال خاشقجی همان روز در کنسولگری سعودی به قتل رسیده است.
گزارش‌های رسانه های ترکیه همچنین مدعی است که نیروهای رسیده از عربستان به ترکیه پس از قتل جمال خاشقجی، جسد او را قطعه قطعه کرده و احتمالا این قطعه‌ها در بسته‌هایی درون خودروهایی با شماره دیپلماتیک از ساختمان کنسولگری بیرون برده شد.
رسانه‌های ترکیه این ادعا را نیز عنوان می‌کنند که دو تیم از عربستان که در مجموع ۱۵ تن بودند، با «گذرنامه دیپلماتیک» در دو هواپیما همان روز از سعودی به استانبول رسیده و بعد از قتل و مثله کردن جسد نیز از ترکیه خارج شدند. این رسانه‌ها مدعی پیدا شدن قطعه‌های جسد در محله‌ای در استانبول هم شده‌اند.
هیچ یک از این ادعاهای رسانه‌های ترکیه تایید نشده اما مقاماتی در پلیس این کشور قتل جمال خاشقجی را قطعی دانسته‌اند.
«امیدواری» اردوغان و «نگرانی» کشورها
در همین حال رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه، یکشنبه ابراز امیدواری کرد که خبرهایی از تندرستی این «دوست» او به دست آید. آقای اردوغان گفت امیدوار است حادثه‌ای که او دوست ندارد، رخ نداده باشد.
وی تاکید کرد که شخصا این پرونده را دنبال می‌کند و منتظر روشن شدن تحقیقات پلیس و نهادهای ترکیه است.
یاسین آکتای، مشاور حزب عدالت و توسعه ترکیه، نیز ابراز اطمینان کرده که این ماجرا روشن خواهد شد.
در این میان صلاح، پسر بزرگ خاشقجی، به رسانه‌های سعودی گفته است که خانواده خاشقجی زنی به نام خانم خدیجه را نمی‌شناسد و نمی‌داند که چرا او به ترکیه رفته بود؛ شبکه سعودی العربیه یکشنبه نیز به نقل از افراد دیگری از خانواده خاشقجی نوشت که آنها «به تحقیقات عربستان اطمینان دارند و به بوق‌های معاند بی‌توجه هستند».
وزارت خارجه بریتانیا دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که اخبار سرنوشت آقای خاشقجی را با نگرانی دنبال می‌کند.
وزارت خارجه فرانسه نیز دوشنبه در بیانیه‌ای در پاریس از این امر ابراز نگرانی کرد.
کانادا هم یکشنبه در بیانیه‌ای ضمن تاکید بر این که این کشور در جستجوی اطلاعات بیشتر در خصوص این ماجرا است، در باره سرنوشت این روزنامه‌نگار ابراز نگرانی کرد. مناسبات کانادا و سعودی در ماه‌های گذشته بر سر انتقاد کانادا از وضعیت حقوق بشر سعودی متشنج است.
دولت آمریکا پیش‌تر از ترکیه خواسته تا اسناد احتمالی در خصوص ادعای قتل خاشقجی را افشا کرده و تحقیقات لازم را انجام دهد.
سناتورهای جمهوریخواه و دموکرات آمریکا، از جمله مارکو روبیو، دایان فاینستین، کریستوفر کونس، تد دویچ، باب کورکر و تیم کین نسبت به سرنوشت این روزنامه‌نگار ابراز نگرانی کرده‌اند.
سناتور روبیو گفته است ممکن است که نقض شدید حقوق انسانی رخ داده باشد و آمریکا باید اقدامات لازم را انجام دهد.
سناتور کورکر رییس کمیسیون مناسبات خارجی سنا نیز تاکید کرده که شخصا با سفیر عربستان تماس گرفته تا بداند چه بر سر خاشقجی آمده است.
واشینگتن پست، که این روزنامه‌نگار ستون نویس آن نیز بود، تاکید کرده که آمریکا باید سعودی را بازخواست کرده و در صورت درستی وقوع قتل، کنگره آمریکا باید همکاری‌های نظامی با سعودی را تعلیق کند.
خبرگزاری فرانسه: تهدیدی برای حاکمیت بن سلمان و اصلاحات او
خبرگزاری فرانسه یکشنبه در تحلیلی نوشت که ماجرای قتل احتمالی در کنسولگری سعودی تهدیدی برای ادامه روند اصلاحاتی است که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در امور اجتماعی و اقتصادی کشورش آغاز کرده است.
این خبرگزاری در حالی که بن سلمان را حاکم عملی سعودی نامیده، یادآور شده که این رخداد در شرایطی است که او در تلاش برای تحکیم مناسبات و ایجاد تصویری مترقی و مدرن از عربستان است.
خانم بسمه مومنی، استاد دانشگاه واترلو در کانادا، به خبرگزاری فرانسه گفته است که این رخداد نفوذ و حاکمیت بن سلمان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
به نوشته این خبرگزاری، اگر به راستی جمال خاشقجی کشته شده باشد، این امر بر مناسبات ترکیه و سعودی نیز که مدت‌هاست متشنج شده، اثرات منفی بیشتری خواهد داشت.
جیمز دورسی، کارشناس مسائل بین الملل، به خبرگزاری فرانسه گفته که ترکیه و عربستان بر سر طیف گسترده‌ای از مسائل، از جمله ایران، قطر و اخوان المسلمین اختلاف داشتند اما ماجرای خاشقجی این بحران را عمیق‌تر می‌کند.
از سوی دیگر، علی سمیر الشهابی، رییس بنیاد «عربیه» که حامی سعودی است، به خبرگزاری فرانسه گفته است که در نتیجه‌گیری از ماجرای خاشقجی نباید شتاب کرد.
آقای شهابی گفته است چرا عربستان باید یک مخالف خود را در ساختمان کنسولگری‌اش بکشد. وی گفته است که ترکیه «در این ماجرا خنثی نیست» و این رخداد «سوراخ‌های بزرگی» دارد و پیش از هر نتیجه‌گیری شتاب زده، باید خوب فکر کرد.
در همین حال، خبرگزاری فرانسه یادآور شده که پاییز سال گذشته سعد حریری، نخست وزیر لبنان، در سفری به ریاض در برابر دوربین‌ها کناره‌گیری کرد؛ ماجرایی که عربستان را در مظان این اتهام قرار داد که با گروگان‌گیری آقای حریری وی را ناچار به کناره‌گیری کرده است؛ آن ماجرا با تلاش‌های وسیع امانوئل مکرون، رییس جمهوری فرانسه، و سپس خروج آقای حریری از عربستان، ظاهرا پایان گرفت.
خبرگزاری فرانسه همچنین عنوان کرده که همزمان با ماجرای سعد حریری، عربستان سال گذشته شاهزاده ولید بن طلال و ده‌ها تن دیگر از شاهزادگان سعودی را دوره‌ای طولانی در هتل ریتز ریاض زندانی کرد.
