کمیسیون مرکزی انتخابات قزاقستان با اعلام نتایج رایگیری انتخابات زودرس ریاست جمهوری که ۱۹ خرداد برگزار شد، «پیروزی چشمگیر» قاسم جومرت تقیاف، رئیسجمهور موقت را تایید کرد.
این کمیسیون روز سه شنبه ۲۱ خرداد اعلام کرد آقای تقیاف که نورسلطان نظربایف رییس جمهور سابق و خودکامه قزاقستان او را برای جانشینی خود برگزیده بود نزدیک به ۷۱ درصد آرا را به دست آورده است. ادعاهای متعددی در مورد تقلب در انتخابات مطرح شده و در جریان تظاهرات اعتراضی چند روز اخیر بیش از پانصد نفر از معترضان بازداشت شدهاند.
امیرجان کاسانف، روزنامهنگار سابق با فاصله زیادی از نامزد حکومتی حدود ۱۶ درصد از آرا را به دست آورد.
روند انتخابات قزاقستان به شدت تحت کنترل حکومت بود و علاوه بر آقای تقیاف شش نامزد دیگر در آن شرکت کردند که همه آنها ناشناس و هیچکدام از امکانات آقای تقیاف و حمایت نهادهای دولتی برخوردار نبودند.
موج اعتراضات به ناعادلانه بودن انتخابات تا رایگیریها در روز یکشنبه ادامه یافت و نیروهای پلیس هرگونه تجمعی را برهم زدند.
گزارشهای منتشر شده در روز سه شنبه حاکی از آن است که پلیس تعداد دیگری از معترضان در نقاط مختلف آلماتی را که در اعتراض به نتایج رسمی انتخابات تظاهرات میکردند بازداشت کرده است.
ویدئوهایی که شب گذشته از این حوادث در شبکههای اجتماعی منتشر شده فرار تعداد زیادی از مردم در خیابانها و تعقیب آنان توسط واحدهای ویژه پلیس را نشان میدهد.
بازداشتهای اوایل بامداد روز سهشنبه در تجمع بیش از صد نفر از معترضان به دستگيری یک خواننده موسیقی محلی در برابر پاسگاه پلیس روی داد.
رینات زیتوف از جمله معترضانی است که اوایل روز دوشنبه در تجمع اعتراضی به نتایج رسمی انتخابات در مرکز شهر آلماتی بازداشت شدند.
ناظران بینالمللی میگویند انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان «به دلیل نقض آشکار آزادیهای اساسی مخدوش» است.
رینات زیتوف بالاخره آزاد شد و قبل از شروع بازداشت راهپیمایان از آنها خواسته بود متفرق شده و به خانههای خود بازگردند.
پیروزی چشمگیری قاسم جومرت تقیاف پس از حمایت نورسلطان نظربایف از نامزدی او قابل پیشبینی بود. آقای نظربایف در ماه مارس پس از حدود ۳۰ سال از مقام ریاست جمهوری قزاقستان کنارهگیری کرد.
نظربایف هنوز هم در نهادهای حکومتی و حزب حاکم که آقای تقیاف نامزد آن بود قدرت فراوانی دارد.
ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا در بیانیه ای گفتند «فقدان حقوق و آزادیهای اساسی از جمله بازداشت تظاهرکنندگان صلحجو و نقض گسترده مقررات در روز رایگیری نشاندهنده بیاحترامی به معیارهای دمکراتیک بود.»
جورج تسرتلی، رییس ناظران این سازمان گفت: «در این انتخابات هفت نامزد و برای اولین بار یک زن شرکت کرده بود، که ضرورت نهادینه شدن موازین مهم دمکراتیک و سیاسی و اصلاحات حقوقی و اجتماعی را نشان داد.»
صدها نفر از معترضان که خواستار برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه بودند در شهرهای مختلف قزاقستان بازداشت شدند و معاون وزارت کشور تظاهرکنندگان را «عناصر تندرو» توصیف کرد.
اقدامات امنیتی در شهرهای آلمانی و نورسلطان تشدید شده است. گزارش میشود که دسترسی به شبکه اینترنت در این دو شهر بسیار کند بوده و هدف آن جلوگیری از دیدن مضامین منتشرشده در شبکههای اجتماعی است.
امیر جان کاسانف که خود را نامزد مخالف حکومت معرفی کرده روز دوشنبه اعلام کرد قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی سال آینده قصد دارد یک حزب سیاسی جدید تاسیس کند.
او در سخنرانی خطاب به هوادارنش شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را یک پیروزی تلقی کرده گفت و این مشارکت به نیروهای مخالف «مشروعیت داده است».
ولی برخی از شرکتکنندگان در این اجتماع آقای کاسانف را « سیاستمداری که دوران او به پایان رسیده و نامزد دستنشانده حکومت» توصیف میکردند چون قبل از اعلام نتایج رسمی آرا او شکست را پذیرفته بود.
در آستانه برگزاری انتخابات بسیاری از فعالان سیاسی و دگراندیش بازداشت و برخی از کنشگران جوان نیز ناگهان به خدمت سربازی اعزام شدند.