کوثر افتخاری، بازیگر تئاتری که در جریان سرکوب اعتراضات «زن زندگی آزادی» بینایی یک چشمش را از دست داد، میگوید مقامهای قضایی جمهوری اسلامی اجازه ندادند او به فعالیتهایش بهعنوان بازیگر ادامه دهد و تئاتر را از او گرفتند.
خانم افتخاری در گفتگو با پادکست «صحنۀ» رادیوفردا، با ارائه توضیحاتی درباره فضای هنرهای نمایشی ایران در زمان اعتراضات سال ۱۴۰۱، از بازیاش در دو نمایشی میگوید که با یک چشم در آنها به بازی پرداخت و استقبال از آن نمایشها بهگفتهٔ کوثر افتخاری باعث وحشت حکومت شد: «از اینکه مردم میآمدند و جنایت جمهوری اسلامی را میدیدند، وحشت کردند.»
بخش قابلتوجهی از فعالان هنرهای نمایشی ایران به شکلهای مختلف در جریان اعتراضات «زن زندگی آزادی» حضور داشتند. این موضوع بهویژه دربارهٔ نسل جوان این فعالان چشمگیر بود.
کوثر افتخاری از چهرههای شاخص همین طیف است که ۲۰ مهر ۱۴۰۱ با شلیک مأموران حکومتی در خیابان انقلاب تهران بینایی چشم راستش را از دست داد.
کوثر افتخاری میگوید قبل از شلیک به چشمهایش در چهار نمایش صحنهای و تعدادی اجرای نمایشنامهخوانی بازی کرده بود.
او از برداشتن حجاب موهایش در یکی از شبهای اجرای یکی از آن نمایشها بهنشانهٔ اعتراض صحبت میکند و میگوید در واکنش به سختگیریهای بازبینیها، شالش را در صحنه از سر برداشت:
«بهخاطر نفرتی که از حجاب اجباری داشتم، شبی حجابم را برداشتم که این اتفاق باعث بروز مشکلاتی برای کارگردان نمایش شد و او مجبور به پاسخ و دادن تعهد شد. چند روز قبل از آن شبی که حجابم را روی صحنه از سر برداشتم، یکی از دوستهایم به صورت سهوی شالش افتاده بود و همین موضوع باعث برخورد با تئاتر ما شده بود. غم این اتفاق روی دلم مانده بود. نفرتی در دلم شکل گرفته بود؛ هرچند شاید در آن مقطع کار درستی نبود و باعث مشکلاتی برای کارگردان آن کار شد.»
او میگوید از زمان آغاز اعتراضها در شهریور ۱۴۰۱ در تجمعات شرکت کرد و همین باعث شد شش روز در بازداشتگاه پایگاه ۳ پلیس امنیت تهران بازداشت شود. او میگوید در همین چند روز بازداشت همراه دختران بازداشتی دیگر بارها کتک خورد و تفتیش جنسی شد.
کوثر افتخاری از توقف اجرای بسیاری از نمایشها در ماههای ابتدایی پس از اعتراضها صحبت میکند و میگوید بسیاری از فعالان هنرهای نمایشی با وجود ضررهای مالی حاضر به اجرا در آن ماهها نشدند.
خانم افتخاری با بیان توضیحاتی از شرایط روحی و روانیاش در هفتههای ابتدایی پس از شلیک به چشمش میگوید: «بعد از اینکه چشمم را عمل کردم، تا چندین ماه نمیتوانستم تئاتر بازی کنم. حال روحی وحشتناکی داشتم. همهٔ آینههای خانهام را پوشانده بودم تا خودم را نبینم.»
کوثر افتخاری پس از شلیک به چشمهایش، در بهمن سال ۱۴۰۱ در نمایش «قضات» به کارگردانی سجاد حسینپور در سالن بوتیک تئاتر ایران بازی کرد؛ نمایشی که بازی در آن را حاصل تلاش دوستانش برای بهبود حال روحیاش میداند:
«پس از اتفاق چشمم، اعتمادبهنفسم از بین رفته بود. آن زمان دوستانم دستم را گرفتند تا مرا از منجلابی که جمهوری اسلامی برایم درست کرده بود بیرون بکشانند و موفق هم شدند. من اگر توانستم به زندگی باز گردم، اگر توانستم امیدم را برای مبارزه با جمهوری اسلامی پیدا کنم، بخش عظیمی از آن را به تئاتر "قضات" مدیونم.»
نمایش «قضات» با استقبال مخاطبان روبهرو شد و همزمان بازی کوثر افتخاری در آن از نکات موردتوجه در واکنشهای رسانهای به آن بود؛ اتفاقی که بهگفتهٔ کوثر افتخاری مورد علاقهٔ حکومت نبود و باعث افزایش فشارها به او پس از بازی در نمایش دیگری به نام «خبری نیست آدم ساده» شد:
«از نمایشهایی که در آنها بازی میکردم استقبال میشد و همین باعث شد مرا ممنوع از فعالیت کنند و دیگر اجازه ندادند در تئاتر بازی کنم. هر نوع فعالیت مرا ممنوع کردند، حتی انتشار عکس از خودم در شبکههای اجتماعی را ممنوع کردند.»
کوثر افتخاری اواخر دی ماه سال ۱۴۰۲ با انتشار ویدئویی در اینستاگرامش از خروج خود از ایران بهدلیل ادامهٔ فشارها خبر داد. او از زمان خروج از ایران در برنامهها و نشستهای مختلفی از جمله در کنفرانس امنیتی مونیخ شرکت کرده و با برخی مقامهای اروپایی از جمله اورسلا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، و هیلاری کلینتون، وزیر خارجه پیشین آمریکا، دیدار کرده و خواستار تروریستی شناخته شدن سپاه پاسداران از سوی اتحادیه اروپا شده است.
کوثر افتخاری در پاسخ به این پرسش که آیا میخواهد بازیگری را در خارج از ایران دنبال کند یا نه، میگوید: «به هرحال نمیتوانم آن صحنهٔ تئاتری را که در وطنم داشتم، اینجا داشته باشم؛ اما قطعاً در آینده تئاتر را شروع خواهم کرد و بهعنوان سند زندهٔ جنایت جمهوری اسلامی تلاش میکنم از جنایتهای جمهوری اسلامی بگویم.»
کامل صحبتهای کوثر افتخاری را در پادکست «صحنه» بشنوید.