همزمان با «بحرانی» شدن وضعیت فرونشست در دشت‌های استان فارس، یک عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز اعلام کرد که این پدیده به ۳۰۰ متری تخت جمشید رسیده و شکاف‌هایی ۷۰ سانتی‌متری هم در نقش رستم ایجاد شده است.
مریم دهقانی، عضو هیئت علمی بخش مهندسی راه و ساختمان و محیط زیست مهندسی دانشگاه شیراز، روز یک‌شنبه دوم مهر در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت که یک لبه فرونشست به فاصله ۱۰ تا ۱۵ متری از منطقه باستانی «نقش رستم» رسیده که پهنای این شکاف‌ها به حدود نیم متر تا ۷۰ سانتی‌متر می‌رسند و هر سال با شن و ماسه پر می‌شوند اما دوباره سر باز می‌کنند.
به گفته خانم دهقانی دهقانی «اگر چه تخت جمشید تحت تأثیر فرونشست قرار ندارد اما در فاصله ۳۰۰ متری از آن به دلیل قرار‌گرفتن در سینه کوه، فرونشست حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری رخ داده است.»
در سال‌های گذشته کارشناسان بارها درباره بحرانی‌شدن فرونشست زمین در مناطق مختلف ایران و آسیب جدی به آثار تاریخی و باستانی هشدار داده‌اند.
روزنامه «هم‌میهن» ۱۷ خرداد به نقل از یک کارشناس باستان‌شناسی که نخواسته بود نامش فاش شود، از بناهایی مانند «مسجد حکیم و عتیق، بقعه شهشهان، درب امام، حمام وزیر، مسجد و حمام علی قلی‌آقا و مسجد سید» در اصفهان نام برده بود که درگیر فرونشست شده‌اند.
این کارشناس دیده شدن «ترک‌های طولی» در این بناها را نشانه فرونشست دانسته و افزوده بود که روی ورودی‌های حافظ و سپه به میدان نقش‌جهان و روی گنبد و دیواره‌ها و شبستان مسجد جامع عباسی هم ردپای این پدیده دیده می‌شود.
در همین رابطه بهرام نادی، استاد دانشگاه و عضو کارگروه تخصصی فرونشست اصفهان ۲۸ شهریور گفته بود که گنبد مسجد جامع اصفهان بر اثر فرونشست ترک برداشته و ستون‌های این مسجد کج شده و شکسته است.
رئیس شورای گردشگری شیراز هم ماه آذر ۱۴۰۰ گفته بود که بازار وکیل شمالی در حال فرو ریختن است و با وجود احتمال خطرات جانی فراوان، مسئولان هیچ اقدامی نمی‌کنند.
مهرداد ویسکرمی، نماینده خرم‌آباد در مجلس شورای اسلامی، هم بهمن همان سال درباره فرونشست قلعه فلک‌الافلاک در استان لرستان هشدار داد بود.
پدیده فرونشست زمین که بسیاری از دشت‌های ایران را فراگرفته است علاوه بر آسیب‌رسانی و تخریب بناهای تاریخی بر زندگی میلیون‌ها نفر تاثیر گذاشته است و به گفته کارشناسان در آینده‌ای نه‌چندان دور منجر به خسارت‌های مالی و حتی تلفات جانی خواهد شد. از جمله مجید نسیمی، مدیرکل نوسازی مدارس استان اصفهان، روز یکم مهر امسال به خبرگزاری مهر گفته بود که ۴۰ مدرسه در سطح این استان بر اثر فرونشست زمین آسیب دیدند و از این تعداد، وضعیت شش مدرسه از حد خطرآفرین رد کرده بود و مجبور به صدور دستور تخلیه آنها شدیم.»
در سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی از فرونشست ناگهانی زمین در خیابان‌ها و مناطق مسکونی در شهرهای مختلف منتشر شده است.
کارشناسان روند برداشت بی‌رویه از آب‌خوان‌های کشور را عامل اصلی پدیده فرونشست می‌دانند و وضعیت آن را در استان‌های تهران، البرز، اصفهان، فارس، کرمان، همدان، سمنان، قزوین، خراسان رضوی، خراسان شمالی و یزد بحرانی توصیف می‌کنند.
محمدعلی فهیمی، رئیس گروه مطالعات آب‌های زیرزمینی شرکت سهامی آب منطقه‌ای استان یزد، ۲۴ خرداد امسال گفته بود که فرونشست زمین در برخی مناطق کشور «تا ۱۰۰ برابر بیشتر از استانداردهای جهانی» است.
رئیس سازمان مدیریت بحران کشور هم ۲۱ خرداد اعلام کرده بود که ۶۰۲ دشت کشور در معرض فرونشست هستند.
