پس از یک هفته تظاهرات خونین در بصره در حالی که اوضاع در این بندر جنوبی دو و نیم میلیون نفری ظاهراً تا حدی آرام شده‌است، گزارش‌های منابع خبری عراق روز یکشنبه ۱۸ شهریور از اعزام نیروهای واکنش سریع عراق با هدف «حمایت از جان شهروندان، اموال عمومی و سازمان‌های دولتی» خبر می‌دهد.
این گزارش‌ها همچنین از تصمیم مقامات دولت بغداد در روز یکشنبه به تغییر شماری از فرماندهان پلیس بصره به نشانه ناخشنودی دولت مرکزی از «بی‌کفایتی» فرماندهان محلی حکایت دارد.
در پی آرام شدن نسبی اوضاع، مقررات حالت فوق‌العاده و منع آمد و شد نیز که از پنج‌شنبه با هدف جلوگیری از تشدید تظاهرات برقرار شده بود، از شنبه شب لغو شد.
بر اساس گزارش نهایی وزارت بهداشت و درمان عراق، رخدادهای جمعه بصره ۱۵ کشته داشت و شمار تلفات هفته‌های اخیر به بیش از ۳۰ تن رسید؛ با احتساب ۱۹۰ زخمی روز جمعه نیز شمار مجروحان دوره اخیر افزایش یافت.
حیدر عبادی، نخست‌وزیر عراق، انجام تحقیقات در خصوص وضعیت و عوامل ناآرامی‌های بصره را صادر کرد اما «ائتلاف سائرون» به رهبری مقتدی صدر و «اتحاد فتح» به رهبری هادی العامری هر دو روز شنبه خواهان استعفای حیدر عبادی شدند؛ این در حالی است که مقتدی صدر به عربستان متمایل شده ولی هادی العامری مورد حمایت ایران است.
به گزارش آسوشیتدپرس رخدادهای خشونت‌بار بصره بازتابی از بحران سیاسی حاکم بر دولت مرکزی بغداد است؛ با گذشت حدود ۵ ماه از انتخابات پارلمانی عراق، بن‌بست در تشکیل دولت کماکان ادامه یافته‌است.
مجلس عراق که هفته گذشته دوره جدید پارلمانی را آغاز کرد، شنبه در یک نشست اضطراری رخدادهای بصره را بررسی کرد.
به گزارش آسوشیتدپرس، مردم و به ویژه جوانان بصره در ماه‌های گذشته در اعتراض به بیکاری گسترده، فساد نهادها، کمبود آب، برق و نارسایی چشمگیر در ارائه خدمات دولتی تظاهرات کرده‌اند.
تظاهرات از دوشنبه گذشته در این شهر نفت‌خیز خشونت بیشتری گرفت؛ از یک سو تظاهرکنندگان در بیان خشم خود قاطعیت بیشتری نشان دادند، و از سوی دیگر، نیروهای دولتی برای جلوگیری از وخامت اوضاع در تقلا بودند.
مردم بصره می‌گویند در نبود آب آشامیدنی پاک، هزاران تن با آب آلوده مسموم شده‌اند؛ امری که به جرقه اصلی تظاهرات هفته گذشته مبدل شد.
روز جمعه، شماری از معترضان ساختمان‌های دولتی مانند استانداری و همزمان دفاتر شماری از احزاب و مقر گروه‌هایی مانند حشد الشعبی و عصائب اهل حق را که هم‌پیمان ایران محسوب می‌شوند، به آتش کشیدند.
از آنجا که این نظر هر چه بیشتر در میان مردم بصره رواج یافته که ایران از جمله عامل قطع آب بصره است، تظاهرکنندگان جمعه به ساختمان کنسولگری ایران نیز هجوم بردند.
تظاهرکنندگان در تسلط چندساعته خود بر کنسولگری ایران به ویرانی اموال درون اتاق‌ها پرداختند؛ در حیاط ساختمان نشان الله را از وسط پرچم ایران کندند، پرچم و تصویری از علی خامنه‌ای را لگدمال کرده و شعارهای لزوم اخراج ایران از عراق و مرگ بر رهبران رژیم ایران سر دادند، در پایان نیز ساختمان را به آتش کشیدند.
دیپلمات‌ها و کارمندان کنسولگری پیش از رسیدن تظاهرکنندگان به ساختمان، از آن تخلیه شده و به این خاطر، آسیبی ندیدند اما یک مقام کنسولگری گفت که ساختمان به‌طور کلی سوخته‌است.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران جمعه شب با محکوم کردن حمله به کنسولگری ایران، دولت عراق را فراخواند تا حداکثر مجازات را برای متعرضین در نظر بگیرد؛ ایران بلافاصله سفیر عراق در تهران را نیز به وزارت خارجه احضار کرد.
اما روز شنبه نیز ده‌ها تن از طلاب دینی بصره با حضور در برابر ساختمان سوخته کنسولگری ایران، علی خامنه‌ای و روح‌الله خمینی را «شیطان» و «فرعون» می‌نامیدند و شعارهای مرگ بر آنها را سر می‌دادند.
همچنین بامداد شنبه سه راکت به فرودگاه بصره اصابت کرد؛ ساختمان کنسولگری آمریکا در محوطه فرودگاه است؛ مقامات مسئول بصره گفتند هنوز نمی‌دانند چه عواملی راکت‌ها را شلیک کردند و هیچ گروهی نیز مسئولیت آن را بر عهده نگرفته‌است.
حشد الشعبی (بسیج مردمی) همزمان با مقاماتی در ایران، مدعی شد که آمریکا در پشت پرده رخدادهای جاری بصره است؛ ابومهدی المهندس، معاون فرماندهی حشدالشعبی شنبه با استناد به آنچه که «اطلاعات موثق» نامید ادعا کرد که کنسولگری آمریکا در بصره در آغاز تظاهرات دخیل بود. اما مستندات این ادعا را ارائه نکرد.
حشدالشعبی در ماه‌های اخیر دولت حیدر العبادی، نخست‌وزیر، را برای خروج ۵۴۰۰ نیروی آمریکایی مستقر در عراق زیر فشار گذاشته‌است.
این در حالی است که سفارت آمریکا جمعه بلافاصله خشونت‌های این روز از جمله علیه دیپلمات‌ها را محکوم کرد؛ این بیانیهٔ سفارت آمریکا و همچنین هدر نائرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، به‌طور تلویحی خشونت‌ها علیه کنسولگری ایران را نکوهش کردند.
آمریکا یکشنبه نیز در بیانیه دیگری به کارمندان کنسولگری خود در بصره در خصوص رفت و آمد در این استان، همزمان با ماه محرم، به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا، هشدار داد.
تشدید اعتراض‌های بخشی از مردم و جوانان بصره علیه ایران در حالی است که نهادهای ایرانی همچنان برای اعزام زائران شیعی به عراق در ماه محرم تدارک می‌بینند؛ این نهادها پیشتر گفته بودند امسال ممکن است شمار زائران محرم در ابعاد چند میلیونی باشد و در شرایط بحران ارزی و اقتصادی ایران نیز برای اعزام زائران به عراق، تسهیلات زیادی در نظر گرفته‌اند.
