خبرگزاری‌ها و صرافی‌ها در ایران عصر روز دوشنبه ۲۰ فروردین از افزایش قیمت دلار آمریکا و گذر آن از مرز شش هزار تومان خبر دادند. موضوعی که به نگرانی‌ها از عرضه دلارهای تقلبی به بازار و التهاب بیشتر دامن زده است.
با این حال برخی منابع خبری داخل ایران، اذعان می کنند که قیمت‌های اعلام شده صرفا روی تابلوی صرافی‌هاست و خرید و فروشی صورت نمی‌گیرد و دلاری برای خرید و فروش در بازار نیست.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، برخی صرافان قیمت فروش هر دلار آمریکا را شش هزار و یکصد تومان اعلام می‌کنند که رکوردی تازه برای این ارز به حساب می‌آید. سایت‌های «فی‌بازار» و «مثقال» که اخبار مربوط به ارزهای خارجی و سکه را منتشر می‌کنند نیز این رقم را تایید کرده‌اند.
در همین حال، محمد باقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهوری ایران و رئیس سازمان برنامه و بودجه، روز دوشنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما، شرایط بازار ارز را «غیرقابل قبول»، توصیف کرد و در عین حال «انتقادها به عملکرد دولت» را «وارد دانست.»
نوبخت «بازگشت تعادل به بارز ارز» را نیازمند «سیاست‌هایی وسیع‌تر از حوزه عمل بانک‌مرکزی» دانست و اعلام کرد که حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران ماموریت ویژه‌ای به اسحاق جهانگیری، معاون اول خود برای چاره اندیشی درباره بازار ارز محول کرده است که در همین راستا، جلسات متعددی برگزار شده است.
به گفته سخنگوی دولت، شرایط فعلی بازار ارز «برخلاف میل» دولت است. رئیس سازمان برنامه و بودجه، بدون اعلام جزییات برنامه‌ها و سیاست‌های دولت و بانک مرکزی برای کنترل قیمت ها در بازار ارز، تاکید کرد که با «نهایی شدن سیاست‌های مورد نظر دولت و استفاده از تمام ظرفیت‌های نظام»، قطعا در روزهای آینده بازار ارز، «متعادل خواهدشد.»
با این‌حال، به گزارش خبرگزاری ایلنا، صرافی‌های چهارراه استانبول و خیابان فردوسی، تا پیش از ظهر روز دوشنبه، ۲۰ فروردین، روی تابلوهای خود قیمت خرید هر دلار آمریکا را پنج هزار و ۷۰۰ تومان، و قیمت فروش این ارز را شش هزار تومان ثبت کرده بودند که در ساعات بعدازظهر روند افزایش دلار ثابت ماند.
به نوشته این خبرگزاری، صرافی‌های واقع در خیابان پاسداران تهران حتی قیمت فروش دلار را تا شش هزار و ۱۰۰ تومان نیز اعلام می‌کنند.
اما در گزارش ایلنا، تأکید شده است که صرافان حاضر به خرید و فروش دلار نیستند و دادوستد در این بازار قفل شده‌است.
بررسی وب‌سایت‌های مربوط به صرافی‌ها نیز بایانگر آن است که شماری از آنها از قیمت‌های جدید ارز را به‌روز نکرده‌اند و همچنان همان قیمت‌های روزهای گذشته بر تابلوهای آنها نقش بسته است.
قیمت فروش هر دلار آمریکا در وب‌سایت‌های برخی رسانه‌های اقتصادی همچون «اقتصاد نیوز»، تا میانه روز دوشنبه، قیمت دلار را در کانال نوسانی پنج هزار و ۸۰۰ تومان ثبت کردند که تا پنج هزار و ۸۵۰ تومان می‌رسید.
میانیگن قیمت فروش دلار آمریکا در سامانه نظارت ارز، «سنا» که بر مبنای معاملات ثبت شده در سامانه نظارت ارز از سوی صرافی‌های مجاز کل کشور است، تا میانه روز دوشنبه، میانگین قیمت هر دلار آمریکا را بیش از پنج هزار و ۲۰ تومان ثبت کرد، این سامانه میانگین قیمت دلار در پایان روز کاری دوشنبه را تا ۴ هزار و ۹۸۰ تومان، تعدیل کرد.
در ساعات پایانی روز کاری دوشنبه، انتشار اخبار مربوط به عرضه ارز از سوی پتروشیمی‌ها به بازار توانست روند فزاینده قیمت دلار را متوقف کرده و حتی با تعدیل روبرو سازد.
با توجه به اینکه حضور این بازارسازها در بازار ارز دیرهنگام رقم خورد، نمی توان نسبت به تاثیر حضور آنها در بازار با قطعیت اظهارنظر کرد، اما اعلام حضور پتروشیمی‌ها در بازار ارز و عرضه ارزهای صادرات این بخش به بازار می‌تواند نشانه‌ای از سمت‌گیری سیاست‌های دولت و بانک‌مرکزی در بازار ارز تلقی شود، حال باید تحولات قیمتی را در بازار ارز، در روزهای آتی رصد کرد، تا میزان موفقیت این برنامه‌ها و سیاست‌ها، روشن شود.
به گزارش روزنامه «دنیای اقتصاد»، از روز یکشنبه بازار ارز در تهران بازاری امنیتی بود و کمتر فعالی در این بازار حاضر بود حتی اسکناس‌های دلار و یورو را جابه‌جا کند.
بر اساس گزارش‌های خبرگزاری‌های داخلی، جو بازار ارز در خیابان‌های فردوسی، منوچهری و چهارراه استانبول روز دوشنبه نیز با حضور نیروهای انتظامی و پلیس، جوی امنیتی و پلیسی بود.
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، صرافی‌ها روز یکشنبه نیز تمایلی به انجام داد و ستد نداشتند و قیمت‌های اعلام شده که مرزهای مقاومتی قیمتی را یکی پس از دیگری جابه‌جا می‌کرد، عمدتاً قیمت‌هایی کاغذی بودند که دادوستدی روی آنها انجام نمی‌گرفت.
در این میان صف طولانی متقاضیان خرید اسکناس دلار در برابر صرافی‌های بانک‌های رسمی بیانگر قیمت پایین دلار عرضه شده رد این صرافی ها بود.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، صرافی بانک ملی ایران تا میانه روز دوشنبه، هر دلار آمریکا را حتی کمتر از پنج هزار تومان با نرخ چهار هزار و ۹۶۹ تومان، عرضه می‌کرد، روز یکشنبه نیز صف‌های طویلی در برابر صرافی‌های وابسته به بانک‌ها تشکیل شده بود تا آنجا که حتی برخی خریداران و متقاضیان دلار موفق نشدند، خرید خود را انجام دهند.
با اینکه قیمت انواع سکه نیز تحت تأثیر افزایش قیمت دلار، فزاینده بود، اما خرید و فروش سکه بدون محدودیت انجام میشود و بازار سکه و طلا همچون بازار انواع ارز به ویژه دلار و یورو، بازاری قفل شده نیست.
بر اساس گزارش‌ها، قیمت خرید سکه تمام بهار آزادی، روز دوشنبه، به یک میلیون و ۸۸۰ هزار تومان رسید و هر سکه تمام بهار آزادی، تا یک میلیون و ۹۵۰ هزار تومان هم فروخته می شد.
دلایل التهابات بازار ارز
در هفته‌های اخیر درباره دلایل گرانی قیمت انواع ارز در ایران به ویژه افزایش قیمت دلار، گمانه زنی های مختلفی انجام گرفته‌است، مهم‌ترین عواملی که به عنوان عوامل افزایش قیمت دلار از آن یاد می شود، جو روانی بازار ناشی از بالاگرفتن تنش بین ایران و آمریکا و احتمال خروج ایالات متحده از برجام است.
همچنین به فشار دلار برای رسیدن به ارزش واقعی برابری این ارز در برابر ریال و ناتوانی دولت و بانک‌مرکزی در برابر این روند نیز اشاره میشود.
یکی دیگر از عواملی که به عنوان عامل برهم خوردن ثبات بازار ارز از آن یاد میشود تمایل دولت به فروش دلار به قیمتی بالاتر برای جذب ریال بیشتر است که دولت آن را تکذیب کرده است.
فشار بانک مرکزی بر بانک ها برای کاهش نرخ های سود بانکی سپرده‌های کوتاه مدت و خروج این سپرده‌ها از بانک‌ها و حرکت به سمت بازار ارز، از دیگر عوامل مؤثر بر افزایش قیمت‌ها در بازار ارز، به شمار می‌رود.
محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، گفت که افزایش نرخ ارز «مبنای اقتصادی ندارد» و «التهابات سیاسی، بورس و سفته‌بازی می‌تواند بر این بازار اثرگذار باشد».
اما حسام‌الدین آشنا، مشاور رسانه‌ای حسن روحانی در صفحه توئیتر خود با نوشتن دو توئیت تلویحاً، دست‌های پشت پرده را به عنوان عوامل این نوسانات در بازار ارز معرفی کرد.
آقای آشنا در یکی از توئیت‌های خود که روز یکشنبه منتشر شده، تأکید کرد که «مشکل فقط چهار راه استانبول نیست؛ بخشی از مشکل چهار راهی است که به استانبول، اربیل، دوبی و ... منتهی میشود».
او نوشت که «مردم و دولت نه تسلیم بحران‌سازی اجتماعی دی ماه شدند و نه تسلیم بحران‌سازی اقتصادی، ارتباطی و اطلاعاتی اردیبهشت می‌شوند».
شماری دیگر از فعالان سیاسی همچون مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، نقش «دولت پنهان» و «دولت در سایه» را در رقم خوردن این تنش قیمتی در بازار ارز، پررنگ کردند که به نوعی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر نهادهای امنیتی و اطلاعاتی منتقد و مخالف دولت حسن روحانی را در به وجود آوردن این وضعیت مقصر می‌دانستند.
البته حسام‌الدین آشنا در توئیت دیگری، انگشت اتهام برهم خوردن ثبات رد بازار ارز را به سمت عربستان سعودی چرخاند و با تهدید ضمنی نوشت: « پایتختی که به دنبال راه‌اندازی جنگی با واسطه و چندلایه علیه تهران است باید مراقب باشد صبوری فرزندان سلمان فارسی هم حد و حدودی دارد».
افزایش ناگهانی و رکوردزنی قیمت دلار در چند روز اخیر در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز بازتاب داشته و بسیاری از کاربران در توئیتر با هشتگ #سقوط_ریال نظرات و مشاهدات خود در این زمینه را منتشر می‌کنند.
قرار است مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد و ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک‌مرکزی، روز دوشنبه در کمیسیون اقتصادی مجلس حاضر شده و درباره تحولات بازار ارز به نمایندگان عضو این شورا، توضحیاتی دهند.
