از هشت شورای منحل شده و ۲۸۳ عضو شورای سلب عضویت شده در دوره‌های مختلف شوراهای اسلامی شهر و روستا آماری در دست نیست که چه تعدادی از آنها پیش از سلب عضویت بازداشت و محاکمه شده‌اند و علت بازداشت همگی آنها چه بوده است.
تعداد قابل توجهی از برندگان پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا که از شهریور ماه سال ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرده‌اند٬ با اتهام‌های مالی٬ اخلاقی٬ سیاسی و اجتماعی مواجه و بازداشت شده‌اند.
در حال حاضر تنها یک آمار جامع در مورد اعضای برکنار شده شوراها در ایران منتشر شده که منبع آن نیز سلمان سامانی٬ سخنگوی وزارت کشور است.
سامانی ۲۰ شهریور سال ۹۷ در پی اوج گرفتن جنجال رسوایی اخلاقی پنج عضو شورای شهر بابل در استان مازندران خبر از سلب عضویت ۲۸۳ عضو شوراهای شهر و روستا داد.
این مقام وزارت کشور هیچ اشاره‌ای نکرد که این افراد به چه علت٬ اتهام یا مسائلی سلب عضویت شده و این برکناری‌ها مربوط به چه دوره یا دوره‌هایی از فعالیت شوراهاست.
پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا از شهریور ماه سال ۱۳۹۶ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده است و در این یک‌سال اخبار و گزارش‌های متعددی از بازداشت برخی از اعضای این شوراها منتشر شده است.
در یک سال اخیر بیش از ۳۰ عضو شوراهای شهر و روستا دوره پنجم به دلایل مختلف سلب عضویت شده و پست خود را از دست داده‌اند که در پاره‌ای از موارد نیز برای برخی از آنها احکام قضایی صادر شده است.
طی این مدت همچنین چهار شهردار و ۱۷ کارمند شهرداری‌های مختلف در سراسر ایران به اتهام‌های مختلف بازداشت و روانه زندان شده‌اند.
تازه‌ترین این بازداشت‌ها مربوط به مهدی حاجتی٬ عضو شورای شهر شیراز است که گزارش شده پنجشنبه گذشته به اتهام حمایت از «بهائیت» از سوی ماموران امنیتی بازداشت شده است.
حاجتی دوم مهرماه در توییتر خود نوشته بود که پیگیری‌هایش برای آزادی دو بهایی بازداشت شده در شیراز بی‌نتیجه مانده که گویا همین مسئله منجر به بازداشت وی شده است.
۳۱ شهریور ماه امسال نیز دادگستری خراسان رضوی از بازداشت یکی از اعضای شورای شهر «نیشابور» در پی «توهین به مقدسات و عزاداری‌های حسینی» خبر داده بود.
این عضو بازداشت شده شورای شهر نیشابور ۲۵ شهریور در یک پست اینستاگرامی مطلبی درباره عزاداری‌ها در ایران نوشته بود که منجر به بازداشتش شد.
در کنار این دو مورد بازداشتی که با مسائل دینی پیوند دارد٬ اما جنجالی‌ترین بازداشت تاریخ دوره پنجم شوراها تاکنون مربوط به رسوایی اخلاقی پنج عضو شورای شهر بابل است.
این جنجال هفته سوم شهریور ماه سال ۹۷ با اعلام بازداشت آنها به اوج خود رسید و در آن زمان گزارش شد سه عضو شورای شهر بابل برای منتشر نشدن فیلم رابطه خود با یک زن مبالغی بین ۳۷۰ میلیون تا یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان «رشوه» یا «حق‌السکوت» پرداخت کرده‌اند.
مسائل مالی و اقتصادی مهم‌ترین علت اصلی مابقی اعضای بازداشت شده شوراهای دوره پنجم در شهرها و روستاهای مختلف ایران است.
۲۵ شهریور ماه امسال بود که دادستان عمومی و انقلاب شهرستان شوش از بازداشت دو عضو شورای یکی از روستاهای بخش مرکزی این شهرستان به اتهام فساد مالی خبر داد.
سوم شهریور ماه نیز خبری در برخی رسانه‌ها منتشر شد که حکایت از بازداشت هشت نفر از اعضای شوراهای شهرستان‌های استان تهران داشت.
نهم مرداد ماه هم خبر بازداشت چهار عضو شورای شهر پرند منتشر شد که «اختلاس» علت اصلی این بازداشت اعلام شد.
۲۰ خرداد سال ۹۷ هم خبرگزاری «میزان» خبر داد که شهردار و شش عضو شورای شهر «مرودشت» در استان فارس به اتهام اعمال خلاف قانون بازداشت شده‌اند.
امیر شهلا٬ عضو اصلاح‌طلب شورای شهر مشهد هم از جمله افرادی است که اسفندماه سال ۹۶ به اتهام حضور در یک مهمانی مختلط» بازداشت شد و پرونده او تا مدت‌ها با جنجال همراه بود.
اما نخستین چراغ بازداشت‌ها در پنجمین دوره شوراها از «نظرآباد» در استان البرز روشن شد. هنوز یک ماه از عمر این شورا نگذشته بود که خبر آمد سه عضو شورا و شهردار نظرآباد به اتهام «دریافت رشوه برای انتخاب فرد خاصی به سمت شهرداری» بازداشت شده‌اند.
زنجیره این بازداشت‌ها در ادامه به مرودشت در استان فارس رسید و از هفت عضو شورای این شهر، شش نفر به همراه شهردار بازداشت شدند تا عملا شورای شهر مرودشت منحل شود.
دیگر حلقه‌های این زنجیر در استان سیستان و بلوچستان، ایلام و تهران تکمیل شد تا در یک سال گذشته بیش از ۳۰ عضو شورا بازداشت یا از سلب عضویت شوند.
تعداد بازداشت و سلب عضویت اما بیشتر از این عدد است و این موج به تعدادی از روستاهای ایران هم رسیده است.
از عمر پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا حدود سه سالی باقی مانده است٬ اما مشخص نیست که در سال‌های پیش‌رو آمار بازداشتی‌ها و سلب عضویت شده‌های این دوره به چه میزان برسد.
