اچ آر مکمستر، مشاور امنیت ملی آمریکا، در مصاحبهای با شبکه خبری سیانان گفت که برجام «از اساس عیب و نقص دارد» و افزود که رئیسجمهور آمریکا «در تصمیم خود مربوط به برجام به کل وضعیت ایران نگاه میکند و نه فقط به برنامه هستهای این کشور».
این مصاحبه روز پنجشنبه سیام شهریور و در آستانه اعلام تحریمهای جدید از سوی دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، علیه کره شمالی انجام شدهاست.
مشاور امنیت ملی آمریکا با ذکر اینکه برجام «پیشاپیش تمامی منفعتها را به رژیم ایران دادهاست»، گفت: «و موضوع دیگر ناقص بودن توافق است … که واقعاً ممکن است برای حکومت [ایران] پوششی برای توسعه برنامه هستهای فراهم کند».
این اظهارات آقای مکمستر در حالی بیان میشود که مقامهای مختلف ایران و مقامهای دیگر کشورهای گروه ۱+۵ بارها تأکید کردهاند که برجام از تضمینهای لازم برای جلوگیری از حرکت احتمالی ایران به سوی نظامیکردن برنامه هستهای خود برخوردار است.
آقای مکمستر در مصاحبه با سیانان در پاسخ به این پرسش که «مگر برجام تنها مربوط به نگرانی از برنامه هستهای ایران نیست؟»، گفت که «ما نگاهی همهجانبه به این موضوع داریم».
او افزود که «تفاوت رویکرد رئیس جمهور به این قضیه این است که او فقط به توافق با ایران نگاه نمیکند، او تصمیم خود درخصوص توافق با ایران را بر مبنای نگاه به یک زمینه بزرگتر گرفتهاست».
مشاور امنیت ملی آمریکا در ادامه توضیح داد که «این زمینه بزرگتر شامل این است که ما چگونه از شهروندان آمریکایی و منافع آمریکا حفاظت کنیم و چگونه از همپیمانان و شرکایمان در برابر دامنه وسیع رفتار بیثباتکننده ایران حفاظت کنیم».
او درباره مصداقهای آنچه «رفتار بیثباتکننده ایران» خواند، به «تهدید علیه اسرائیل و بر پا کردن یک شبکه سرّی از سلاحهای ویرانگر از غزه تا لبنان و سوریه و یمن و عراق» اشاره کرد.
جمهوری اسلامی ایران «بیثباتکننده بودن» سیاستهای خود در منطقه را مردود میشمارد و به نوبه خود آمریکا و همپیمانان آن کشور را به اتهام مشابهی متهم میکند.
آقای مکمستر در ادامه مصاحبه در مورد تصمیم دونالد ترامپ در خصوص خروج احتمالی آمریکا از برجام گفت: «میدانم که تصمیم چیست اما وقتی که رئیس جمهور آن را اعلام کرده و در موردش صحبت کند، تصمیم خود را در بستر رویکرد وسیعتری که به ایران داریم تبیین خواهد کرد.»
دونالد ترامپ روز چهارشنبه ۲۹ شهریور گفت که تصمیم خود را درباره توافق هستهای با ایران اتخاذ کرده اما بدون توضیح بیشتر اعلام این تصمیم را به وقتی دیگر موکول کرد.
رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز سهشنبه گفت که اگر قرار است آمریکا همچنان به توافق اتمی میان ایران و شش قدرت جهانی پایبند بماند، باید در آن تغییراتی داده شود.
این سخنان با استقبال مقامهای ایران و مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا مواجه نشده است.
در همین حال محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز پنجشنبه در گفتوگو با روزنامه نیویورکتایمز ضمن غیرقابل مذاکره خواندن برجام، چنین مذاکره ای را منوط به بازگشت به همه شرایط پیش از گفتوگوهای هستهای عنوان کردهاست.
آقای ظریف گفتهاست در این صورت باید ۱۰ تن اورانیوم ایران که پس از امضای برجام به روسیه فرستاده شده به ایران برگردد.
به گفته وزیر خارجه ایران اگر آمریکا خواستار اضافه کردن متممی به برجام است، ایران هم خواستار مذاکره مجدد همه بندهای این توافق است.
حسن روحانی، رئیسجمهور ایران، روز چهارشنبه پیش از ترک نیویورک هرگونه مذاکره مجدد درباره برجام را رد کرده بود.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیش از این در واکنش به دیدگاههای دونالد ترامپ در مورد خروج آمریکا از برجام گفته است که «ما برجام را نقض نمیکنیم» ولی اگر آمریکاییها «برجام را پاره کنند ما آن را آتش میزنیم».
هدف از امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) رفع نگرانی قدرتهای جهانی از برنامه هستهای ایران از یکسو، و برچیده شدن تحریمهای وضعشده علیه ایران از سوی دیگر بوده است.