در سومین اجلاس از سه نشست شهر مکه که بیش از همه بر سیاست‌های جمهوری اسلامی تاکید داشتند، اعضای سازمان همکاری اسلامی از فلسطینی‌ها حمایت کردند، ولی در تنش میان تهران و ریاض، جانب عربستان سعودی را گرفتند.
سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی روز شنبه، ۱۱ خردادماه، به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت کشورها به این شهر را به عنوان تصمیمی «غیرمسئولانه» و «غیرقانونی» نکوهش کردند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، این محکومیت در قطعنامه پایانی نشست رهبران این سازمان در مکه در عربستان سعودی بازتاب یافت.
ملک سلمان، پادشاه سعودی، در سخنانی در این نشست گفت، عربستان «هیچ گونه تعرض به وضعیت تاریخی و حقوقی قدس را نمی‌پذیرد» و «قضیه فلسطین، مسئله اساسی در فعالیت سازمان همکاری اسلامی است».
سران سازمان همکاری اسلامی انتقال سفارت به بیت‌المقدس را «پایمال شدن فاحش حقوق ملت‌ها و نقض قوانین بین‌الملل» نامیده و از کشورهایی که اقدام به این کار کرده‌اند، خواستند در عملکرد خود تجدید نظر کنند.
این قطعنامه همچنین خواهان «تحریم» دولت‌هایی می‌شود که سفارت خود را به بیت‌المقدس منتقل کرده‌اند، اما راهکار عملی کردن چنین «تحریمی» را ارائه نکرده است.
قطعنامه همچنین از آمریکا و گواتمالا، دو کشوری که سفارت خود را به اورشلیم منتقل کرده‌اند، نامی نبرده است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در آذرماه سال ۹۶ اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و در اردیبهشت ۹۷ نیز سفارت آمریکا را به این شهر مورد مناقشه یهودیان و مسلمانان منتقل کرد.
سازمان همکاری اسلامی در قطعنامه پایانی نشست مکه تاکید دارد که ملت فلسطین محق است دارای حاکمیت ملی و کشوری مستقل با پایتختی بیت‌المقدس در مرزهای سال ۱۹۶۷ باشد و آوارگان فلسطینی نیز از حق بازگشت برخوردار باشند.
این قطعنامه در اشاره تلویحی به طرح موسوم به «معامله قرن» نوشته است، برنامه‌هایی که تامین‌کننده حقوق حقه فلسطینیان نباشد، رد خواهد شد و «راهکار دو کشوری، راه حل قضیه فلسطین است».
این در حالی است که جرد کوشنر، مشاور ارشد دونالد ترامپ که سرپرست تیم تنظیم‌کننده طرح «معامله قرن» بوده، گفته است که راهکار دو کشوری به مفهوم شناخته شده آن بخشی از این طرح نیست.
آقای کوشنر در آستانه رونمایی از این طرح هفته گذشته به مراکش، اردن و اسرائیل سفر کرد، اما محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردانی، در واکنش گفت: «این طرح و کنفرانس بحرین به درک واصل خواهند شد.»
اشاره آقای عباس به کارگاه فرصت‌های اقتصادی است که قرار است روزهای چهارم و پنجم تیر در منامه برگزار شود و آمریکا پیشتر اعلام کرده بخش اقتصادی «معامله قرن» را در این همایش رونمایی خواهد کرد.
سران همکاری اسلامی در قطعنامه نشست مکه، که محمود عباس نیز در آن حضور داشت، همچنین تاکید کرده‌اند که باید امکانات را برای بقای حکومت خودگردانی بسیج کرد. این حکومت با معضلات مالی شدید روبه‌رو شده است.
جانب‌داری از ریاض در برابر تهران
اما اجلاس سازمان همکاری اسلامی دو غایب بزرگ نیز داشت: حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، اعضای این سازمان در عین حال در موضوع تنش در روابط ایران و عربستان سعودی، جانب ریاض را گرفتند.
ملک سلمان در این اجلاس هشدار داده است که حملات «تروریستی» در منطقه خلیج فارس «می‌تواند موجودی و ذخایر انرژی در جهان را به خطر بیندازد».
این گفته می‌تواند اشاره‌ای باشد به بمب‌گذاری در چهار نفتکش در بندر فجیره.
امارات متحده عربی روز ۲۲ اردیبهشت اعلام کرد که چهار کشتی تجاری در نزدیکی آب‌های بندر فجیره این کشور هدف «عملیات خرابکارانه خطرناک» قرار گرفته‌اند که البته تلفات جانی برجای نگذاشته است.
جان بولتون، مشاور امنیت ملی در کاخ سفید، نیز در روز چهارشنبه هفته گذشته در ابوظبی، ایران را متهم کرد که «به احتمال قریب به یقین» در خرابکاری در این کشتی‌ها دست داشته است.
این اتهام با واکنش عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روبه‌رو شد که آن را «مضحک» خواند.
ایران و عربستان سعودی، دو رقیب منطقه‌ای، از دی‌ماه ۹۴ و در پی حمله به اماکن دیپلماتیک سعودی در تهران و مشهد روابط دیپلماتیک با یکدیگر ندارند و تنش بین این دو کشور بالا گرفته است.
