گروه افراطی حماس اعلام کرده است یحیی سنوار، مرد شماره یک تحت تعقیب اسرائیل را به جانشینی اسماعیل هنیه برای در دست گرفتن سکان رهبری خود برگزیده. این انتخاب غیرمنتظره حدود یک هفته پس از ترور هنیه، رئیس پیشین دفتر سیاسی حماس، در قلب تهران اعلام شد؛ رویدادی که در کشاکش مذاکرات دشوار برای برقراری آتش‌بس در باریکۀ غزه و آزادسازی گروگان‌های اسرائیلی در اسارت حماس، اوضاع منطقه را بحرانی‌تر کرده است.
آمریکا و اتحادیه اروپا گروه اسلام‌گرای حماس را یک سازمان تروریستی می‌شناسند.
اسماعیل هنیه در ساعات اولیۀ بامداد دهم مرداد در استراحتگاهش کشته شد. او برای شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، به تهران رفته بود.
هرچند جمهوری اسلامی و حماس اسرائیل را به ترور هنیه متهم کرده‌اند، اما مقام‌های اسرائیلی این اتهام را نپذیرفته‌اند.
اسرائیل می‌گوید که سنوار، یکی از طراحان اصلی حملۀ غافلگیرکننده و بی‌سابقۀ گروه افراطی حماس، به شهرها و شهرک‌های اسرائیلی در روز ۱۵ مهر گذشته است؛ امری که اسرائیل را متعهد به از میان بردن او کرده.
چند روز پس از حملۀ خون‌بار ۱۵ مهر پارسال، ریچارد هیخت، سخنگوی ارتش اسرائیل، با بیان این‌که کشورش مصمم به کشتن سنوار است او [سنوار] را «یک مُردۀ متحرک» توصیف کرد.
به باور برخی کارشناسان، انتخاب سنوار به رهبری سیاسی حماس این پیام را به اسرائیل می‌دهد که کشتن فردی که عهده‌دار رهبری حماس در مذاکرات آتش‌بس است، مسیر دولت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، را ناهموار خواهد کرد.
تعقیب و گریز ادامه‌دار در غزه
پس از انتخاب یحیی سنوار به ریاست دفتر سیاسی حماس، ییسرائیل کاتس، وزیر خارجۀ اسرائیل در شبکۀ اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) نوشت: «انتخاب یحیی سنوار تروریست به جانشینی اسماعیل هنیه در مقام رهبری حماس، دلیل دیگری برای کشتن سریع او و محو این سازمان فرومایه از نقشه است.»
در همین راستا، ارتش اسرائیل که باور دارد سنوار، در تونل‌های تودرتوی غزه پنهان شده است، خبر داده که به تعقیب او ادامه می‌دهد.
صلاح العواوده، تحلیل‌گر سیاسی فلسطینی، در مصاحبه با تلویزیون الحره گفت که حماس با انتخابش، چند پیام به اسرائیل داد از جمله این‌که «در سایۀ جنگی که در آن رهبری ما را هدف قرار دادید، ما سنوار را به جانشینی او انتخاب کردیم، پس اگر توانستید او را بکشید».
العواوده افزود: «با ادامۀ جنگ در غزه وضعیت به طرفی رفت که رهبری حماس به سنوار منحصر شد و همچنین پس از کشته شدن هنیه، این باور که بهتر است رهبری برای مذاکرات، در خارج مستقر باشد، از میان رفت.»
به گفتۀ این تحلیل‌گر فلسطینی، «اکنون برتری با سنوار است که اسرائیل از ۱۰ سال پیش تا کنون موفق به کشتن او نشده در حالی‌که رهبران [حماس] را در خارج [از غزه] می‌کشد».
۱۵ مهر پارسال، گروه افراطی حماس در اقدامی غافلگیرکننده شهرها و شهرک‌های اسرائیلی نزدیک نوار غزه را هدف قرار داد؛ اعضای این گروه اسلامگرا در آن حمله حدود ۱۲۰۰ نفر را که اغلب غیرنظامی بودند کشتند و بیش از ۲۵۰ نفر را به گروگان گرفتند؛ رویدادی که جنگ جاری در غزه را رقم زده و حالا، وارد یازدهمین ماه خود شده است.
خبرگزاری بلومبرگ از مخیمر ابو سعده، استاد علوم سیاسی فلسطینی، نقل کرده است: «انتخاب سنوار پیامی برای به چالش کشیدن اسرائیل است؛ پیامی که می‌گوید هنیه را که شخصیتی تا حدی میانه‌رو بود کشتید و اکنون تندروها و افراطی‌ها، حماس را رهبری می‌کنند.»
جهاد حرب، تحلیل‌گر سیاسی فلسطینی، در گفت‌وگو با روزنامۀ آمریکایی وال‌ستریت جورنال، نگاهی هم‌سو با ابو سعده دارد. او نیز گفته است: «حماس با این انتخاب، به اسرائیل این پیام را رساند که استراتژی مقاومت مسلحانه را دنبال می‌کند و السنوار را به عنوان رهبر بی‌چون و چرای خود، بر می‌گزیند.»
چرخش چشمگیر یا خط مشی سابق؟
از سوی دیگر مردخای کیدار، کارشناس سیاسی اسرائیلی، عقیده دارد تحول تازه‌ای رخ نداده، زیرا سنوار «کسی است که از هفتم اکتبر، حماس را رهبری می‌کند و امروز این گروه این مسئله را رسماً علنی کرد».
این موضعی است که مقام‌های آمریکایی از جمله آنتونی بلینکن نیز بر آن تأکید کرده‌اند. به گفتۀ وزیر امور خارجۀ آمریکا، «سنوار تصمیم‌گیرندۀ اصلی دربارۀ آتش‌بس است. من معتقدم که انتخاب او، تنها تأکیدی است بر این مسئله».
یحیی سنوار، در دورۀ ۲۴ ساله‌ای که در زندان‌های اسرائیل سپری کرد زبان عبری را به‌طور کامل آموخت و به‌شکل مفصل پیگیر اخبار از طریق روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی محلی اسرائیل بود.
وال استریت جورنال در گزارشی نوشته است که سنوار از دانش و آگاهی که در آن دوران کسب کرد، در جنگ علیه اسرائیل بهره می‌برد.
آرون دیوید میلر، همکار بنیاد بین‌المللی صلح کارنگی، نیز به خبرگزاری بلومبرگ گفته است: «سنوار و اقدامات تروریستی هفتم اکتبر، اکنون چهرۀ حماس هستند.» میلر که پیشتر از مذاکره‌کنندگان وزارت خارجۀ آمریکا در خاورمیانه بود، افزود: «انتخاب او [سنوار]، دانسته‌های چند ماه اخیر دربارۀ کنترل حماس به‌دست سنوار را تأیید می‌کند.»
مذاکرات به کدام سو می‌رود؟
۱۶ مرداد، وزرای دفاع و خارجۀ آمریکا از همۀ طرف‌ها در خاورمیانه خواستند، آرامش را در منطقه حفظ و از تشدید تنش پرهیز کنند. این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که در چند روز گذشته مقام‌های جمهوری اسلامی بر وعدۀ انتقام‌جویی از اسرائیل در پی کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران اصرار می‌ورزیدند.
وزیر خارجۀ آمریکا در کنفرانس خبری همراه لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا و همتایان استرالیایی‌شان تأکید کرد: «پایبندی ما به حمایت از امنیت اسرائیل در برابر حملات گروه‌های تروریستی و حامیان‌شان قاطع است، همان‌گونه که به حمایت از نیروهای‌مان ادامه خواهیم داد. اما همه در منطقه باید درک کنند که حملات بیشتر، نتیجه‌ای جز طولانی‌تر کردن تنش و بی‌ثباتی، و از میان رفتن امنیت برای همۀ طرف‌ها، ندارد. ادامه حملات تنها نتایج خطرناکی خواهد داشت که هیچ‌کس نمی‌تواند آن را پیش‌بینی کرده یا به‌طور کامل، کنترل کند.»
دربارۀ مذاکرات غیرمستقیم میان اسرائیل و حماس، آقای بلینکن گفت: «مذاکرات صورت گرفته برای آتش‌بس و آزادی گروگا‌ن‌ها در جنگ غزه، به مرحلۀ نهایی رسیده است.»
او تأکید کرد: «بسیار مهم است که طرف‌ها در نزدیک‌ترین فرصت، به متن نهایی توافق آتش‌بس، دست یابند.»
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که مذاکرات در پی کشته شدن اسماعیل هنیه متوقف مانده است. خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات مطلع گزارش داده است: «اکنون اسرائیل برای دست‌یابی به راه‌حلی برای جنگ غزه، باید با سنوار تعامل کند. این یک وضعیت بسیار دشوار است.»
