در روزی که رسانههای اسرائیل آن را برای نخستوزیر این کشور و دولت او «دراماتیک» توصیف کردهاند، بنیامین نتانیاهو در تلاش برای نجات دولت خود از ساقط شدن بر اثر کنارهگیری هفته گذشته آویگدور لیبرمن از وزارت دفاع است.
لیبرمن در اعتراض به آتشبس با سازمانهای مسلح فلسطینی در غزه استعفا کرد و حزب راستگرای غیرمذهبی او، «اسرائیل خانه ما» نیز از ائتلاف دولت خارج شد.
به گزارش رسانههای اسرائیل، در حالی که رهبر حزب راستگرای مذهبی «بیت یهودی» یکشنبه ۲۷ آبان باقی ماندن این حزب در ائتلاف دولت را دوباره مشروط به دادن وزارت دفاع به رهبر این حزب، نفتالی بنت کردهاست، نتانیاهو در نشست دولت خود در این روز گفت، «در دوره حساس کنونی باید از ساقط کردن دولت جلوگیری کرد».
انتخابات اسرائیل در موعد اصلی خود باید نوامبر ۲۰۱۹، آبان ۱۳۹۸، برگزار شود. اما بقای یک دولت با حمایت تنها ۶۱ نماینده از میان ۱۲۰ عضو مجلس اسرائیل کاری آسان نیست.
نتانیاهو و دولت او در وضعیت جاری با سه گزینه روبرو هستند:
آسانترین گزینه: نتانیاهو بتواند سرانجام نفتالی بنت و دیگر رهبران احزاب همپیمان با خود را قانع کند که در دوره کنونی در کنار او بمانند ولی خود نیز وزارت دفاع را بدست بگیرد. نتانیاهو در حال حاضر وزارتخانههای خارجه و بهداشت و درمان را نیز در دست دارد و از جمله وزارت خارجه ۴ سال است که وزیر ندارد.
در صورت تحقق این گزینه کمهزینه، همه هدفهای نتانیاهو برآورده میشود: هم به عنوان مدافع اهداف امنیتی و منافع ملی جلوه بیشتری خواهد یافت؛ هم نشان خواهد داد که رهبران احزاب دیگر توان واقعی قد علم کردن در برابر او را ندارند و هم با برگزاری انتخابات در وقت عادی خود، در سال آینده، از تصویر نسبتاً ناخوشایندی که در بحران اخیر غزه در مورد نحوه مدیریت او ایجاد شد، رهایی خواهد یافت و همزمان، فرصت بیشتری برای خلاصی از عقوبت پروندههای اتهامی فساد علیه خود خواهد داشت.
گزینه دشوار برای نتانیاهو: اگر وزارت دفاع را به نفتالی بنت بدهد و به گفته مشاورانش چنین استدلال کند که در تصمیمهای مهم وزارت دفاع در هرحال، نخستوزیر خود حرف نهایی را میزند، او با سود و زیانهایی روبرو خواهد بود.
سود بزرگ این گزینه، حفظ دولت کنونی است؛ حزب «بیت یهودی» به رهبری نفتالی بنت ۸ کرسی پارلمانی دارد و باقی ماندن این حزب در ائتلاف دولت موجب میشود که هنوز ۶۱ نماینده مجلس حامی دولت باشند. سابقه در اسرائیل نشان داده که یک دولت، حتی با اکثریت لرزان ممکن است به حیات خود ادامه دهد. چه بسا که دولت نتانیاهو از نیمه بهار ۲۰۱۵ که تشکیل شد حمایت همین ۶۱ نماینده را داشت و تنها نیمه تابستان ۲۰۱۶ بود که حزب آویگدور لیبرمن به ائتلاف دولت ملحق شد و حمایت ۶۱ نفری به ۶۷ تن افزایش یافت.
با ثبات دولت در این گزینه، دوره آغاز به کار فرمانده جدید پلیس نیز فراهم میشود؛ سرنوشت ۴۰ سال سیاستمداری و دولتمداری نتانیاهو ممکن است به پروندههایی بستگی داشته باشد که ستاد مبارزه با فساد در پلیس اسرائیل به آن رسیدگی میکند. پلیس پیشتر به دادستانی توصیه کرده که در دو پرونده علیه نتانیاهو کیفرخواست صادر کند اما هنوز دادستان به این خواسته تن در ندادهاست.
از سوی دیگر دادن وزارت دفاع به نفتالی بنت این زیان را برای نتانیاهو دارد که او با دست خود موجب موفقیت سالها تلاش بنت برای صعود به قلههای بلندتر در سپهر سیاسی اسرائیل شود و این سیاستمدار که آشکارا سودای نخستوزیری دارد و تا حال مدافع شهرکهای یهودینشین بوده، در مقام وزارت دفاع نیز بتواند خود را در دید رایدهندگان اسرائیلی به عنوان مدافع امنیت نیز به تصویر بکشد.
حتی اگر نتانیاهو استدلال کند که با وجود دادن وزارت دفاع به بنت، هنوز خود او تصمیمگیرنده اصلی است، باز به خود و لیکود در نظر رایدهندگان جناح راست ضربه میزند.
سومین و دشوارترین گزینه برای نتانیاهو: اگر نفتالی بنت و موشه کاخلون، رهبر حزب «کولانو» که وزیر دارایی است، بر برگزاری انتخابات زودهنگام اصرار بورزند، نتانیاهو چارهای جز موافقت با آن نخواهد داشت. اما در هر انتخابات بعدی، بر اساس همه نظرسنجیها، این احتمال که نتانیاهو نخستوزیر بماند بسیار زیاد است.
برای نتانیاهو ایران همچنان در صدر سیبل اهداف است: چه موعد انتخابات نزدیک باشد، چه در موعد اصلی خود در آبان سال آینده، او همچنان ایران را همچنان در سیبل هدفهای خود میبیند. نتانیاهو پنهان نمیکند که هر امری در منطقه و جهان و حتی در داخل اسرائیل، برای او در ارتباط با ایران عینیت مییابد. او هفته گذشته گفت اگر بر خلاف خواسته آویگدور لیبرمن، با آتشبس با حماس موافقت کرد تنها «برای این بود که اسراری هست که نمیتواند آنها را با مردم در میان بگذارد». ساعتی قبل از استعفای لیبرمن، نتانیاهو بر سر مزار داوید بن گوریون رفت و خود را در حفظ «اسرار مگوی امنیتی کشور» با بن گوریون مقایسه کرد. شاید درک منظور او چندان سخت نبود؛ او همه سیاستهای خود را حول «مقابله با خطرات ایران» تنظیم میکند.
به نوشته رسانههای اسرائیل، نتانیاهو در مسیر انتخابات، در هرزمان که باشد، تلاش خواهد کرد با برجسته کردن ارتباطات اسرائیل با دنیای عرب که به تازگی با سفر تاریخیاش به سلطاننشین عمان عینیت یافت و حتی احتمال سفر قریبالوقوعاش به بحرین، به مردم اسرائیل بگوید که او هموارکننده مسیر مناسبات آشکار با دنیای عرب بودهاست.
وی در سخنرانیهای اخیر خود تأکید دارد، در کنار تأمین شکوفایی اقتصادی و بهبود چشمگیر شاخصههای اقتصادی و اجتماعی کشور، رهبری است که موجب شد دولت آمریکا بعد از ۷۰ سال اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت بشناسد و سفارت خود را به اورشلیم/بیتالمقدس منتقل کند و رهبری است که «آمریکا را قانع کرد تا توافق برجام با ایران را خنثی کند».
اسرائیل مبدل شدن توان راکتی حماس به زرادخانه موشکی حزبالله را «تحمل نمیکند»: سران حماس کنارهگیری آویگدور لیبرمن در نتیجه بحران نظامی هفته گذشته را «موفقیت» خود دانستهاند، هر چند که یک فرمانده نیروی هوایی اسرائیل گفت در دو روز این بحران، اسرائیل عامدانه چنان واکنش شدیدی نظامی نشان داد که حتی در عملیات جنگی ۴ سال پیش، کمتر به این شیوهها متوسل شد و از جمله ده ساختمان رفیع مدرن و تازهساخت در غزه را کاملاً منهدم کرد.
مقامات نظامی و سیاسی اسرائیل گفتهاند تحولات سیاسی در کشورشان ارتباطی با عملکرد آتی ارتش در قبال سازمانهای مسلح فلسطینی غزه ندارد و «تلاش حماس برای مبدل شدن به حزبالله دوم تحمل نمیشود».
یحیی سنوار، رهبر داخلی حماس جمعه گفته بود، توان راکتی حماس بشدت تقویت شده و راکتهایی که در آینده به سوی تلآویو شلیک شود، «دشمن را غافلگیر میکند».
مجموعهای از گزارشهای رسانههای اسرائیلی و فلسطینی حاکی است گروهی از تکاوران اسرائیلی یکشنبه گذشته با هدف رصد طرحهای پیشرفته راکتی حماس راهی یک مأموریت شدند، هرچند که با درگیری زودهنگام با گروهی ۷ نفره از اعضای شاخه نظامی حماس، طرحشان ناکام ماند و موجب بحران دو روز بعد شدند.
اما فرماندهان یگانهای تکاوری اسرائیل در برنامههای خبری آخر هفته این کشور گفتند ناکامی مأموریت یکشنبه گذشته، در ادامه برنامههای تعقیب و خنثی کردن اقدامات سازمانهای مسلح فلسطینی، اثری ندارد و به گفته آنها، «هنوز در اتاقهای ارتش و نهادهای امنیتی، جزئیات طرحهای متهورانه دیگری در حال برنامهریزی است».