سازمان جهانی بهداشت شیوع آبلهٔ اِم نوع جدیدی از آبله میمون در کنگو و سایر نقاط آفریقا را یک وضعیت اضطراری جهانی اعلام کرده و خواستار اقدام فوری برای مهار انتقال این ویروس شده است.
با وجود این، نگرانی‌ها تنها محدود به آفریقا نیست زیرا سوئد روز ۲۵ مرداد اعلام کرد که نخستین مورد از نوع جدیدی از آبلهٔ اِم را که پیشتر تنها در آفریقا دیده شده بود، در یک مسافر پیدا کرده است.
همزمان مقامات حوزه بهداشت در اروپا هشدار دادند که احتمال ورود و شناسایی موارد بیشتر نیز وجود دارد.
سویه «شاخه یک» از بیماری آبلهٔ اِم در دوره اخیر از کنگو به بوروندی، کنیا، روآندا و اوگاندا سرایت کرده است. از پاییز سال گذشته تا به حال صدها تن در کنگو جان خود را از دست داده‌اند.
سویه‌ای که تا دو سال پیش از بیماری آبلهٔ ام شناسایی شده بود، عمدتا از طریق تماس جنسی منتقل می‌شد. اما سویه جدید بیماری از طریق تماس نزدیک هم منتقل می‌شود. انتقال ویروس و ابتلا به آن ظاهراً بدون علامت است.
فرد پس از ابتلا دچار تب بالا، التهاب غدد لنفاوی، دردهای عضلانی و تاول‌های پوستی دردناک می‌شود و در موارد حاد نیز ممکن است از دهان و چشم گرفته تا اندام‌های جنسی فرد را درگیر کند.
چقدر احتمال گسترش بیشتر آبلهٔ اِم وجود دارد؟
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی نوشته است که چنین چیزی بسیار بعید به نظر می‌رسد. همه‌گیری‌ها، از جمله آخرین موارد آنفلوانزای خوکی و کووید-۱۹، معمولاً توسط ویروس‌های هوایی ایجاد می‌شوند که به سرعت گسترش می‌یابند. در عین حال، بیماری ممکن است از طریق افرادی منتقل شود که علائمی از این بیماری‌ها را نداشته باشند.
اما آبلهٔ اِم، در درجه اول از طریق تماس نزدیک پوست با پوست افراد آلوده یا لباس و ملحفه‌های آلوده آن‌ها منتقل می‌شود.
در عین حال این بیماری اغلب باعث می‌شود که در فرد مبتلا ضایعات پوستی قابل مشاهده ایجاد شود که همین موضوع می‌تواند احتمال تماس نزدیک افراد با دیگران را کاهش دهد.
کارشناسان توصیه می‌کنند افراد برای این‌که ایمن بمانند از تماس فیزیکی نزدیک با فردی که دارای ضایعات شبیه به آبلهٔ اِم است خودداری کنند، ظروف، لباس یا ملحفه‌های خود را با آن‌ها به اشتراک نگذارند و بهداشت را رعایت کنند؛ از جمله دست‌های خود را مرتب بشویند.
مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های اروپا روز ۲۶ مرداد اعلام کرد که هرچند احتمال ورود موارد بیشتری از آبلهٔ اِم از آفریقا به اروپا «بسیار زیاد» است، اما احتمال شیوع محلی این بیماری در اروپا کم است.
دانشمندان نیز می‌گویند در کشورهایی که آبلهٔ اِم شیوع پیدا نکرده خطری برای عموم مردم وجود ندارد.
آبلهٔ اِم چقدر با کووید-۱۹ متفاوت است؟
بر خلاف ویروس کرونا، آبلهٔ اِم بسیار کند پخش می‌شود. مدت کوتاهی پس از شناسایی ویروس کرونا در چین، شمار موارد ابتلا به طور تصاعدی از چند صد نفر به چند هزار نفر افزایش یافت و تنها طی یک هفته در ژانویه، شمار موارد این بیماری بیش از ۱۰ برابر شد.
تا مارس ۲۰۲۰، یعنی سه ماه پس از شناسایی نخستین مورد ویروس کرونا، زمانی که سازمان جهانی بهداشت کووید-۱۹ را به عنوان یک بیماری همه‌گیر توصیف کرد، بیش از ۱۲۶ هزار عفونت و چهار هزار و ۶۰۰ مرگ ثبت شده بود.
اما در آبلهٔ اِم، از سال ۲۰۲۲ که سازمان جهانی بهداشت وضعیت اضطراری جهانی اعلام کرد، تا کنون نزدیک به ۱۰۰ هزار مورد عفونت و حدود ۲۰۰ مرگ در سطح جهان به ثبت رسیده است.
ضمن آن‌که برخلاف کووید-۱۹، واکسن‌ها و درمان‌هایی نیز برای آبلهٔ اِم وجود دارد.
دکتر کریس بیرِر، پزشک و مدیر موسسه بهداشت جهانی در دانشگاه دوک، می‌گوید: «در حال حاضر آنچه برای متوقف کردن آبلهٔ اِم نیاز است، در دسترس داریم. اما در دوران کووید وضعیت به شکل دیگری بود و واکسن یا داروی ضد ویروسی وجود نداشت».
آیا این روند شیوع آبلهٔ اِم می‌تواند به سرعت متوقف شود؟
مشخص نیست. شیوع آبلهٔ اِم در سال ۲۰۲۲ در بیش از ۷۰ کشور به لطف برنامه‌های واکسیناسیون و در دسترس بودن دارو برای جمعیت‌های در معرض خطر در کشورهای ثروتمند ظرف چند ماه کند شد.
اما با وجود آن‌که سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۲ وضعیت اضطراری جهانی برای آبلهٔ اِم اعلام کرد و اکثر موارد آبلهٔ اِم در آفریقا وجود دارد، اما کشورهای آفریقایی تاکنون تقریباً هیچ واکسن یا درمانی دریافت نکرده‌اند.
نمونه این موارد، کشور کنگو یکی از فقیرترین کشورهای جهان است که سیستم بهداشتی آن به‌دلیل سوء‌تغذیه، وبا و سرخک تا حد زیادی فرو ریخته و ۹۶ درصد از موارد و مرگ‌ومیر ناشی از آبلهٔ اِم در این کشور آفریقایی به ثبت رسیده است. با وجود این، به درخواست‌های مقامات کنگو برای چهار میلیون واکسن پاسخی داده نشده است.
آقای بیرِر از دانشگاه دوک می‌گوید: این به نفع همه ما در دنیاست که برای سرکوب شیوع بیماری در آفریقا سرمایه‌گذاری شود.
به گفته او، در حال حاضر موقعیت خوبی برای کنترل این بیماری همه‌گیر داریم اما اولویت ما باید کشورهای آفریقایی باشد.
