جمهوری اسلامی روز يکشنبه پنجم فروردين، در راستای محدود کردن همکاری خود با آژانس بين المللی انرژی اتمی، بند يک و سه ترتيبات فرعی پادمان پيمان منع گسترش تسليحات هسته ای که در سال ۱۳۸۱ دولت وقت آن را پذيرفته بود، لغو کرد.
بر پايه اين بندها، ايران موظف است هر گونه برنامه ساخت تاسيسات هسته ای و يا تاسيساتی که در آن مواد هسته ای نگه داری می شود را به اطلاع آژانس برساند.
با لغو اين بندها، ايران اکنون از قاعده قديمی پيروی خواهد کرد که بر اساس آن، شش ماه پيش از وارد کردن مواد هسته ای در اين تاسيسات، آزانس بين المللی انرژی اتمی بايد در جريان قرار گيرد.
ديويد آلبرايت بازرس پيشين تسليحاتی سازمان ملل متحد و رييس موسسه تحقيقاتی علوم و امنيت بين الملل در واشنگتن، به راديو فردا گفت اين تبصره در دهه ۱۹۹۰ ميلادی از سوی آژانس بين المللی تصويب شد و همه کشورها آن را به طور داوطلبانه پذيرفتند.
به گفته ديويد آلبرايت، ايران آخرين کشوری بود که اين تبصره داوطلبانه را پذيرفت.
ماجرا از دهه ۱۹۹۰ میلادی آغاز شد
ماجرای ضرورت اضافه کردن اين بندها که همه کشورها آن را داوطلبانه پذيرفته اند، در دهه ۱۹۹۰ ميلادی آغاز شد.
در اين سال ها، تاسيسات غنی سازی آلمان فدرال، با بيش از ۵۰۰ سانتريفوژ کشف شد.
از آنجا که در اين تاسيسات مواد هسته ای وارد نشده بود، دولت آلمان، اين موضوع را به آژانس بين المللی انرژی اتمی اطلاع نداده بود و در واقع آژانس از اين تاسيسات بی اطلاع بود.
با کشف اين موضوع، به گفته ديويد آلبرايت، بايد راه حلی پيدا می شد که بر اساس آن، نتوان از قانون فرار کرد. بر همين اساس آژانس از همه کشورها خواست که طرح ساخت تاسيساتی که امکان دارد در آن مواد هسته ای نگهداری کرد را پيشاپيش به آژانس اطلاع بدهند.
به گفته ديويد آلبرايت، همه کشورها آن را پذيرفتند و ايران تنها کشوری بود که هنوز آن را نپذيرفته بود.
ديويد آلبرايت در باره تاثير لغو اين بندها توسط ايران می گويد: «اکنون ايران می تواند محل نصب و راه اندازی سانتريفوژها را به طور مخفيانه بسازد و تنها ۶ ماه پيش از وارد کردن مواد هسته ای در اين تاسيسات، آژانس را از آن مطلع سازد.»
ديويد آلبرايت می افزايد: «متاسفانه اقدام ايران در لغو اين دو بند، اکنون باعث خواهد شد که ترديدها و ظن ها به ايران و فعاليت های هسته ای اين کشور افزايش يابد.»
دیوید آلبرایت
در باره امکان يافتن راه حلی برای بحران کنونی ديويد آلبرايت گفت: «يافت يک راه حل به طور کامل به نفع ايران است.» او افزود: «به نظر من ايران در نهايت فعاليت های مربوط به غنی سازی اورانيوم خود را به حال تعليق در خواهد آورد و اگر ايران چنين کاری کند، درهای بسياری به روی اين کشور، از نظر انرژی صلح آميز هسته ای، گشوده خواهد شد.»
ديويد آلبرايت می گويد اگر ايران به راستی خواستار يک برنامه هسته ای صلح آميز است، راه رسيدن به اين برنامه هسته ای، تعليق غنی سازی اورانيوم به مدت چند ماه است.
در پاسخ به اين پرسش که ايران چه تضمينی دارد که تعليق غنی سازی اورانيومش چند ماهه باشد و نه دايمی، آقای آلبرايت می گويد ايران در گذشته نيز بارها به تعليق غنی سازی پايان داده است. در نتيجه، اگر مذاکرات به نتيجه نرسيد، جمهوری اسلامی در عمل قادر است بار ديگر غنی سازی را از سر بگيرد.
بدين ترتيب به گفته ديويد آلبرايت، با تعليق غنی سازی، هيچ ضرری متوجه ايران نيست و ايران تنها می تواند از اين موضوع بهره ببرد.
