لايحه نهايی توافق همکاری های هسته ای ميان هند و آمريکا، به تصویب کنگره و سنای آمريکا رسید و برای امضای جرج بوش، به کاخ سفيد ارسال شد.
توافق هسته ای هند و آمريکا که منتقدان آن را ضربه ای به پيمان منع گسترش تسليحات هسته ای ارزيابی می کنند، يک سال بحث و گفت و گو به دنبال داشت.
موج جديد گسترش تسليحات هسته ای؟
خانم روت هلت نماينده دمکرات کنگره آمريکا در مخالفت با اين لايحه گفت «زمانی خواهد رسيد که تاريخ گسترش تسليحات کشتار جمعی نوشته خواهد شد. آنگاه اگر به عقب بنگريم، خواهيم ديد که آخرين رشته رژيم منع گسترش تسليحات هسته ای، با اين توافق پوسیده شد.»
مخالفان هم چنين می گويند اين مصوبه، به تلاش برای محدود کردن فعاليت های هسته ای کشورهای ديگر از جمله ايران و کره شمالی ضربه خواهد زد.
جورج بوش رييس جمهوری آمريکا سال گذشته در جريان ديدار خود از هند، توافق هسته ای ميان هند و آمريکا را در راستای مبارزه با گسترش تسليحات هسته ای، «بسيار مهم» توصيف کرد.
بر پايه توافق ميان هند و آمريکا، در عرض هشت سال آينده راکتورهای نظامی و غير نظامی هند مجزا می شوند و راکتورهای غير نظامی اين کشور، مشمول بازرسی های آژانس بين المللی انرژی اتمی خواهند شد.
هند در مقابل سوخت هسته ای خود را از آمريکا دريافت خواهد کرد تا بتواند به نياز فزاينده انرژی جمعيت يک ميليارد نفری خود پاسخ دهد.
اين نکته که بخشی از نيروگاه های هسته ای هند برای اولين بار به روی بازرسان آژانس باز می شود، برای بسياری از جمله محمد البرادعی مدير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی مثبت ارزيابی شد.
در عين حال بسياری از کارشناسان و تعدادی از نمايندگان کنگره آمريکا، چه جمهوری خواه و چه دمکرات، توافق ميان هند و آمريکا را الزاما مثبت تلقی نکردند.
هند کشوری دارای سلاح اتمی است که آخرين آزمايش هسته ای خود را در سال ۱۹۹۸ انجام داده است. اين کشور عضو پيمان منع گسترش تسليحات هسته ای نيست. از ميان بيست و دو راکتور هسته ای هند، هشت راکتور برای استفاده نظامی به کار می روند.
توافق هند را ملزم به امضا پيمان منع گسترش تسليحات هسته ای نمی کند
بر پايه توافق هسته ای جديد، هند از آمريکا سوخت هسته ای دريافت می کند اما بر پايه همين توافق قادر خواهد بود مواد لازم برای توليد سلاح هسته ای را در مقياس انبوه توليد کند.
توليد اين مواد درست همان کاری است که آمريکا، چين، روسيه، فرانسه و بريتانيا به طور داوطلبانه، آن را متوقف کرده اند. راکتورهای توليد پلوتونيوم هند نيز شامل نظارت آزانس نمی شوند.
توافق ميان هند و آمريکا، نه هند را ملزم به امضا پيمان منع گسترش تسليحات هسته ای می کند و نه متوقف کردن مسابقه تسليحاتی که ماده ششم پيمان منع گسترش تسليحات هسته ای کشورهای ديگر را از آن باز می دارد.
طرفداران اين توافق از افزايش قدرت جهانی هند در مقابل چين، به عنوان يکی از جنبه های مثبت آن ياد می کنند.
اما پاکستان همسايه و رقيب ديرين هند که با اين کشور تا آستانه جنگ هسته ای پيش رفته است، از توافق هسته ای آمريکا و هند ناخشنود است.
با اين حال موافقان توافق هسته ای با استناد به تفاوت دو کشور هند و پاکستان در برخورد با فن آوری هسته ای به شبکه بازار سياه هسته ای پاکستان و عبدالقدير خان اشاره می کنند و اين نکته که هند بر تاسيسات و دارايی هسته ای خود، به خوبی کنترل داشته است.
هنری هايد نماينده جمهوری خواه کنگره آمريکا، لايحه را «عالی» توصيف کرد.
لايحه توافق هسته ای ميان هند و آمريکا، با ۳۳۰ رای موافق و ۵۹ رای مخالف تصويب شده است.
