شايد مهمترين ويژگی زمين لرزه روز دوشنبه ژاپن، کشته شدن افراد، زخمی شدن صدها نفر، و خسارت های شديد به منازل، راه ها و تاسيسات گوناگون نبود.
مهمترين ويژگی زمين لرزه، شايد حتی آتش سوزی در نيروگاه هسته ای و نشت مواد راديو اکتيو نيز نبود. به گفته يک کارشناس، مهمترين ويژگی اين زمين لرزه، پنهانکاری ديگرباره مسئولان ژاپنی در مورد چنين واقعه ای و تاخير در گزارش پيامدهای آن به مردم است.
حادثه در ساعت ۱۲:۵۰ دقيقه بعد از ظهر روز دوشنبه ۱۶ ژوئيه اتفاق افتاد اما تا ساعت ۱۰ شب همان روز، شرکت تپکو (صاحب اين نيروگاه)، موضوع آتش سوزی در نيروگاه و آلوده شدن آب به مواد راديو اکتيو را اعلام نکرد.
پنهانکاری دوباره مسئولان ژاپنی
دکتر نجم الدين مشکاتی، کارشناس ايمنی صنايع بزرگ از جمله صنايع هسته ای که موضوع ايمنی صنايع هسته ای ژاپن را از سال ۱۹۹۹، سال حادثه در نيروگاه تغليظ اورانيوم توکايمورای اين کشور دنبال کرده و در زمينه ايمنی اين صنايع مقاله های بسياری به چاپ رسانده است می گويد: «پنهان کاری از سوی صاحبان اين نيروگاه اتمی يعنی شرکت تپکو، بی سابقه نيست. آن ها سابقه طولانی در پنهان کاری دارند و مسايل ايمنی را تا کنون در حد لازم علنی نکرده اند.»
به گفته دکتر مشکاتی، «در سال ۲۰۰۲، که بسياری از نارسايی ها در اين زمينه علنی شد، مشخص شد که ۱۶ سال متوالی در زمينه ايمنی هسته ای پنهان کاری به عمل آمده است.»
نارسايی ها در اين ۱۶ سال، شامل حادثه در ۱۳ راکتور هسته ای بوده به گونه ای که بسياری از مقام های مسئول، مجبور شده اند به طور رسمی از مردم ژاپن پوزش بخواهند.
به علت وسعت انتقادها از مسئولان، نخست وزیر ژاپن، پس از زلزله از نیروگاه هسته ای کاشی وازاکی بازدید کرد آقای مشکاتی به رادیو فردا می گويد: «حادثه روز دوشنبه نشان داد که مسئولان درس لازم را نياموخته اند و در زمينه ايمنی، با مردم صداقت به خرج نداده اند. پنهان کاری تا حدی پيش رفته که رسانه های ژاپن، مقام های مسئول و دولت ژاپن، به اين دليل که حادثه با اين اهميت را ۱۰ ساعت ديرتر به اطلاع مردم رساندند، زير انتقاد شديدی قرار داده اند.»
آمادگی مقابله با بحران، مديريت بحران و مساله فرهنگ ايمنی
با آنکه زمين لرزه يک عامل طبيعی محسوب می شود و الزاما به مقررات ايمنی مربوط نمی شود، اما به گفته اين کارشناس ايمنی، حوادثی از اين دست می تواند در صنايع بزرگ از جمله صنايع اتمی يا پالايشگاه های سوخت فسيلی به راحتی اتفاق بيفتد. از اين رو به گفته وی، بايد يک چنين حوادثی را پيش بينی کرد، در مقابل آن آمادگی داشت و از شدت آن کاست.
دکتر نجم الدین مشکاتی
به گفته دکتر مشکاتی، آمادگی در مقابله با بحران، مساله مديريت بحران و مساله فرهنگ ايمنی، اجزا جدا نشدنی صنايع بزرگ از جمله صنايع هسته ای است «که ژاپن به ويژه در زمينه مديريت بحران با آن مشکل داشته است.»
اين استاد دانشگاه می گويد حوادث چند ساله اخير در ژاپن نشان از ضعف مديريت بحران دارد و هميشه با پنهان کاری همراه بوده و اين پنهان کاری پيامدهای منفی به دنبال داشته است.
او می افزايد: «زمين لرزه قبلی ژاپن در شهر کوبه، اين شهر را فلج کرد زيرا شريان های حياتی شهر از جمله آب، گاز، نفت و فاضلاب، به کلی آسيب ديدند و از کار افتادند.»
از اين رو به گفته دکتر مشکاتی، زلزله خيزی مناطقی که صنايع بزرگ از جمله صنايع هسته ای، صنايع حمل و نقل از جمله مترو و لوله کشی گاز در آن قرار گرفته اند، توجه و بررسی فوق العاده ای را می طلبد.
