روزنامه «يوروآسيا ديلی مانيتور» با انتشار گزارشی، نگاهی دارد به مناسبات ايران و مغولستان در سال های اخير، و با ارائه آمار و ارقام خاطر نشان می کند که در سال ۲۰۱۰ حجم مناسبات اقتصادی ميان دو کشور به خصوص در زمينه گوشت رو به گسترش بوده و ايران در فکر خريد اورانيوم خام از مغولستان است.
در دسامبر سال ۲۰۱۰ يک طرح اقتصادی مشترک بين ايران و مغولستان به نام شرکت توليد گوشت «بايان» فعاليت خود را آغاز کرد و اولين قرار داد بزرگ خود را با يک شرکت دامپروری در مغولستان منعقد کرد. مالک اين شرکت « خالتما باتولگا» وزير راه و ترابری دولت مغولستان است.
بر اساس آمارهای بخش دامپروری و توليد گوشت مغولستان، صادرات گوشت گوسفند اين کشور به ايران در سال ۲۰۱۰ حدود دو هزار تن بوده است.
مغولستان يکی از بزرگترين توليد کنندگان دام و به خصوص گوسفند در سطح جهان است.
علاوه بر گوشت گوسفند به نظر می رسد که در سال ۲۰۱۰ ايران در جستجوی وارد کردن اورانيوم خام از مغولستان بوده است. در ماه اکتبر سال ۲۰۱۰ رييس جمهور مغولستان با سفير جديد ايران در پکن، مهدی صفری، معاون سابق وزارت امور خارجه، ديدار کرد.
به اعتقاد برخی از کارشناسان، اعزام ديپلمات ارشدی مثل مهدی صفری به سفارت ايران در پکن بخشی از تلاش های دولت ايران برای جلب حمايت چين از برنامه های هسته ای آن کشوراست.
سفر مهدی صفری به اولان باتور، پايتخت مغولستان، درست يک هفته پس از آن انجام شد که مقامات شرکت هسته ای فرانسوی «آروا» يک قرار داد مهم را برای استخراج و فروش اورانيوم خام مغولستان با دولت اين کشور امضا کردند.
شرکت فرانسوی « آروا» در عرصه استخراج اورانيوم و صنايع هسته ای در آسيای مرکزی فعاليت گسترده ای دارد و از سال ۲۰۰۹ نيز در همکاری با شرکت ژاپنی « ميتسوبيشی» مجوز استخراج اورانيوم در معادن مغولستان را کسب کرده است.
روزنامه « يوروآسيا ديلی مانيتو » سپس يادآوری می کند که ذخاير اورانيوم مغولستان توجه کشورها و شرکت های خارجی را به خود جلب کرده است.
در ماه ژوئن ۲۰۱۰ سازمان انرژی هسته ای مغولستان يک قرارداد مهم نيز با صنايع هسته ای چين امضا کرده است. همچنين در ماه ژانويه سال ۲۰۱۰ مغولستان و هند قراردادهای موجود خود در عرصه همکاری هسته ای غيرنظامی را تمديد کردند که بر اساس آن، شرکت های هندی توسعه و استخراج منابع اورانيوم در مغولستان را آغاز خواهند کرد.
علاوه بر همه اينها، از سال ۲۰۰۷ شرکت های روسی نيز در اين عرصه فعال بوده و در پايان سال ۲۰۱۰ شرکت های آمريکايی و کانادايی نيز به جمع سرمايه گذاران و فعالين عرصه استخراج اورانيوم در مغولستان پيوسته اند.
سابقه مناسبات ديپلماتيک بين ايران و مغولستان به سال ۱۹۷۱ باز می گردد. پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی ايران اين مناسبات در حد پايينی حفظ شد و معمولا سفارت ايران در مسکو و يا پکن هدايت آن را برعهده داشته است.
در مقابل از سوی مغولستان نيز معمولا سفارتخانه های اين کشور در پايتخت های ديگر در جهان از جمله مسکو و يا پکن مناسبات با ايران را هدايت کرده اند.
به نوشته اين روزنامه، مناسبات دو کشور ايران و مغولستان از سال ۱۹۹۰ به اين سو کمی فعالتر شده است. در آن سال يک هيئت کارشناسی از شرکت نفت مغولستان به ايران سفر کرد و کمی بعد کارشناسان ايرانی در تهيه اولين قانون مربوط به نفت به مغولستان کمک کردند. در سال ۲۰۰۲ مذاکرات بيشتری در سطح سفرای دو کشور پيرامون همکاری در زمينه نفت انجام شد.
سازمان همکاری های شانگهای که هر دو کشور ايران و مغولستان عضو ناظر آن هستند زمينه را برای ملاقات بين مقامات امنيتی و دفاعی دو کشور فراهم کرده است. از آن زمان به بعد مجامع منطقه ای و بين المللی فرصت هايی برای ديدار رهبران دو کشور فراهم کرده است که از جمله می توان به ملاقات روسای جمهور دو کشور در سال ۲۰۰۳ در کنفرانسی که در مالزی برگزار شد اشاره کرد.
در جريان اجلاس سران کشورهای غير متعهد در سال ۲۰۰۹ نيز روسای جمهور دو کشور ديدار کرده و گزارش شده که موضوع گفت و گوهای آنان پيوندهای تاريخی بين دو کشور و وضعيت اقليت هزاره ساکن افغانستان بوده است.
هزاره ها، اقليتی شيعه مذهب و ترک – مغول تباری هستند که در دوران حکومت طالبان به شدت تحت فشار بوده و سرکوب می شدند. بخش گسترده ای از اين جمعيت طی جنگ داخلی افغانستان به پاکستان و ايران مهاجرت کرده اند. هزاره ها با وجود قرابت مذهبی با ايران، در موارد متعددی از بدرفتاری حکومت ايران با اين اقليت شکايت کرده اند.
طی ۲۰ سال گذشته هزاره ها برای جلوگيری از اخراج اجباری خود از خاک ايران از دولت مغولستان تقاضای کمک کرده اند. واکنش مغولستان به اين تقاضا بسيار محتاطانه بوده است. دولت مغولستان برای دستيابی به تعادل قوای بهتر در سطح منطقه و در مقابل توسعه طلبی های چين، به گسترش روابط با کشورهايی که آنان را « همسايگان ثانی» می نامد و از جمله ايران نيازمند است.
روزنامه « يوروآسيا ديلی مانيتور » در پايان گزارش خود می نويسد که وزير دفاع مغولستان در ماه مارس برای ديدار با مقامات ارشد دولت آمريکا و از جمله وزير دفاع آن کشور به واشنگتن سفر خواهد کرد. بعيد نيست موضوع روابط ايران و مغولستان در حاشيه اين ديدارها مطرح شود.
يافتن راههای ديگر برای فروش محصولات دامی و گوشت مغولستان به نفع آمريکا و خود اين کشور خواهد بود. دولت آمريکا نبايد در برخورد با گسترش حضور اقتصادی ايران در مغولستان، چه در عرصه گوشت و چه در عرصه اورانيوم خام، منفعل باشد. توسعه روابط استراتژيک مغولستان با کشورهای مهم و نيرومندی مثل آمريکا می تواند راه های نفوذ ايران را در اين کشور که به لحاظ استراتژيک اهميت فراوانی دارد مسدود کند.
در دسامبر سال ۲۰۱۰ يک طرح اقتصادی مشترک بين ايران و مغولستان به نام شرکت توليد گوشت «بايان» فعاليت خود را آغاز کرد و اولين قرار داد بزرگ خود را با يک شرکت دامپروری در مغولستان منعقد کرد. مالک اين شرکت « خالتما باتولگا» وزير راه و ترابری دولت مغولستان است.
بر اساس آمارهای بخش دامپروری و توليد گوشت مغولستان، صادرات گوشت گوسفند اين کشور به ايران در سال ۲۰۱۰ حدود دو هزار تن بوده است.
مغولستان يکی از بزرگترين توليد کنندگان دام و به خصوص گوسفند در سطح جهان است.
علاوه بر گوشت گوسفند به نظر می رسد که در سال ۲۰۱۰ ايران در جستجوی وارد کردن اورانيوم خام از مغولستان بوده است. در ماه اکتبر سال ۲۰۱۰ رييس جمهور مغولستان با سفير جديد ايران در پکن، مهدی صفری، معاون سابق وزارت امور خارجه، ديدار کرد.
به اعتقاد برخی از کارشناسان، اعزام ديپلمات ارشدی مثل مهدی صفری به سفارت ايران در پکن بخشی از تلاش های دولت ايران برای جلب حمايت چين از برنامه های هسته ای آن کشوراست.
سفر مهدی صفری به اولان باتور، پايتخت مغولستان، درست يک هفته پس از آن انجام شد که مقامات شرکت هسته ای فرانسوی «آروا» يک قرار داد مهم را برای استخراج و فروش اورانيوم خام مغولستان با دولت اين کشور امضا کردند.
شرکت فرانسوی « آروا» در عرصه استخراج اورانيوم و صنايع هسته ای در آسيای مرکزی فعاليت گسترده ای دارد و از سال ۲۰۰۹ نيز در همکاری با شرکت ژاپنی « ميتسوبيشی» مجوز استخراج اورانيوم در معادن مغولستان را کسب کرده است.
روزنامه « يوروآسيا ديلی مانيتو » سپس يادآوری می کند که ذخاير اورانيوم مغولستان توجه کشورها و شرکت های خارجی را به خود جلب کرده است.
در ماه ژوئن ۲۰۱۰ سازمان انرژی هسته ای مغولستان يک قرارداد مهم نيز با صنايع هسته ای چين امضا کرده است. همچنين در ماه ژانويه سال ۲۰۱۰ مغولستان و هند قراردادهای موجود خود در عرصه همکاری هسته ای غيرنظامی را تمديد کردند که بر اساس آن، شرکت های هندی توسعه و استخراج منابع اورانيوم در مغولستان را آغاز خواهند کرد.
علاوه بر همه اينها، از سال ۲۰۰۷ شرکت های روسی نيز در اين عرصه فعال بوده و در پايان سال ۲۰۱۰ شرکت های آمريکايی و کانادايی نيز به جمع سرمايه گذاران و فعالين عرصه استخراج اورانيوم در مغولستان پيوسته اند.
سابقه مناسبات ديپلماتيک بين ايران و مغولستان به سال ۱۹۷۱ باز می گردد. پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی ايران اين مناسبات در حد پايينی حفظ شد و معمولا سفارت ايران در مسکو و يا پکن هدايت آن را برعهده داشته است.
در مقابل از سوی مغولستان نيز معمولا سفارتخانه های اين کشور در پايتخت های ديگر در جهان از جمله مسکو و يا پکن مناسبات با ايران را هدايت کرده اند.
به نوشته اين روزنامه، مناسبات دو کشور ايران و مغولستان از سال ۱۹۹۰ به اين سو کمی فعالتر شده است. در آن سال يک هيئت کارشناسی از شرکت نفت مغولستان به ايران سفر کرد و کمی بعد کارشناسان ايرانی در تهيه اولين قانون مربوط به نفت به مغولستان کمک کردند. در سال ۲۰۰۲ مذاکرات بيشتری در سطح سفرای دو کشور پيرامون همکاری در زمينه نفت انجام شد.
سازمان همکاری های شانگهای که هر دو کشور ايران و مغولستان عضو ناظر آن هستند زمينه را برای ملاقات بين مقامات امنيتی و دفاعی دو کشور فراهم کرده است. از آن زمان به بعد مجامع منطقه ای و بين المللی فرصت هايی برای ديدار رهبران دو کشور فراهم کرده است که از جمله می توان به ملاقات روسای جمهور دو کشور در سال ۲۰۰۳ در کنفرانسی که در مالزی برگزار شد اشاره کرد.
در جريان اجلاس سران کشورهای غير متعهد در سال ۲۰۰۹ نيز روسای جمهور دو کشور ديدار کرده و گزارش شده که موضوع گفت و گوهای آنان پيوندهای تاريخی بين دو کشور و وضعيت اقليت هزاره ساکن افغانستان بوده است.
هزاره ها، اقليتی شيعه مذهب و ترک – مغول تباری هستند که در دوران حکومت طالبان به شدت تحت فشار بوده و سرکوب می شدند. بخش گسترده ای از اين جمعيت طی جنگ داخلی افغانستان به پاکستان و ايران مهاجرت کرده اند. هزاره ها با وجود قرابت مذهبی با ايران، در موارد متعددی از بدرفتاری حکومت ايران با اين اقليت شکايت کرده اند.
طی ۲۰ سال گذشته هزاره ها برای جلوگيری از اخراج اجباری خود از خاک ايران از دولت مغولستان تقاضای کمک کرده اند. واکنش مغولستان به اين تقاضا بسيار محتاطانه بوده است. دولت مغولستان برای دستيابی به تعادل قوای بهتر در سطح منطقه و در مقابل توسعه طلبی های چين، به گسترش روابط با کشورهايی که آنان را « همسايگان ثانی» می نامد و از جمله ايران نيازمند است.
روزنامه « يوروآسيا ديلی مانيتور » در پايان گزارش خود می نويسد که وزير دفاع مغولستان در ماه مارس برای ديدار با مقامات ارشد دولت آمريکا و از جمله وزير دفاع آن کشور به واشنگتن سفر خواهد کرد. بعيد نيست موضوع روابط ايران و مغولستان در حاشيه اين ديدارها مطرح شود.
يافتن راههای ديگر برای فروش محصولات دامی و گوشت مغولستان به نفع آمريکا و خود اين کشور خواهد بود. دولت آمريکا نبايد در برخورد با گسترش حضور اقتصادی ايران در مغولستان، چه در عرصه گوشت و چه در عرصه اورانيوم خام، منفعل باشد. توسعه روابط استراتژيک مغولستان با کشورهای مهم و نيرومندی مثل آمريکا می تواند راه های نفوذ ايران را در اين کشور که به لحاظ استراتژيک اهميت فراوانی دارد مسدود کند.
