مذاکرات ژنو؛ چرخش سياست آمريکا در قبال ايران؟

مقام های آمريکا روز سه شنبه اعلام کردند ويليام برنز، معاون وزارت خارجه آمريکا که نفر سوم اين وزارتخانه محسوب می شود، در مذاکرات خاوير سولانا، مسئول سياست خارجی اتحاديه اروپا با سعيد جليلی، دبير شورای عالی امنيت ملی ايران بر سر برنامه هسته ای تهران در ژنو حضور خواهد يافت.

خاوير سولانا، ماه گذشته طی سفر دو روزه ای به تهران، بسته پيشنهادی قدرت های جهانی را به مقام های ايران ارائه کرد و قرار است روز شنبه آقای جليلی پاسخ رسمی این کشور را به اين بسته پيشنهادی اعلام کند.

در مذاکرات ژنو، ابتدا قرار بود که نمايندگان کشورهای بريتانيا، چين، فرانسه، روسيه و آلمان همراه با خاوير سولانا برای به شنیدن پاسخ ايران در این نشست حاضر شوند.

برخی تحليگران حضور آمريکا در مذاکرات ژنو را چرخشی در سياست های اين کشور در برابر ايران ارزيابی کرده اند.

اين در حالی است که دانا پرينو، سخنگوی کاخ سفيد آمريکا، روز چهارشنبه تاکيد کرد که سياست های واشينگتن در برابر ايران تغيير نکرده و حضور آقای برنز فقط يک بار اتفاق می افتد.

در همین زمینه گری سيک، کارشناس مسائل سياسی خاورميانه و ايران و استاد روابط بين الملل در دانشگاه کلمبيا، تصريح می کند :«آمريکا ضمن حفظ شعارهای تند، از دو سال پيش برخورد خود را نسبت به ايران تغيير داد و در اين مدت شديدا در پی اين بوده تا از طريق تلاش های ديپلماتيک روند سياست های ناکام خود را معکوس کند.»

مشروح گفت وگوی راديو فردا با گری سيک را می خوانيد:

رادیو فردا: همانطور که اطلاع داريد ويليام برنز قرار است در مذاکرات هسته ای ايران در ژنو و در اين هفته شرکت کند. به نظر شما آمريکا مي خواهد با اين اقدام چه پيامی را به تهران بفرستد؟

گری سیک:اگر اوضاع را به دقت دنبال کرده باشيم متوجه مي شويم هنگامي که آقای سولانا آخرين بسته پيشنهادی غرب را به ايران برد، اين پيشنهاد در واقع امضای کاندوليزا رايس، وزير امور خارجه آمريکا، را نيز در پای خود داشت. اين خيلی روشن است که آمريکا فعالانه در شکل دادن اين بسته پيشنهادی نقش داشته است.

آقای سولانا به هنگام اقامتش در تهران همچنين به طور شفاهی پيشنهاد جديدی را به تهران داده که به «توقف برای توقف» شهرت پيدا کرده است و به این معنی است که از يک سو ايران توسعه و گسترش برنامه غنی سازی را متوقف کند و از سوی دیگر قدرت های جهانی نیز تشدید تحريم ها را متوقف خواهند کرد.

ايران هم به نظر من منتظر شنيدن چنين پيشنهادی بود. بنابراين به نظر من آمريکا در سياست خودش در قبال ايران از دو سال گذشته تغييرات اساسی داده و گرچه شعارها در عين حال تند و تيز باقيمانده اند و از جمله بارها و بارها سخن از اينکه همه گزينه ها از جمله گزينه نظامی روی ميز است، ولی نشانه های ديگری نيز وجود داشته که اوضاع دارد به سوی ديگری حرکت مي کند.

ولی اين تحول جديد به آن معنا نيست که بحران تمام و همه چيز حل شده، در واقع مشکل همچنان ادامه خواهد يافت. فکر نمی کنم فعال شدن آمريکا در تلاش های ديپلماتيک بايد باعث حيرت و يا تعجب شود.

خانم رايس همين چندی پيش صحبت از علاقمندی به باز کردن يک دفتر حافظ منافع همراه با حضور ديپلمات های آمريکايی در ايران کرد که اين خود می تواند نخستين گام برای روابط ديپلماتيک ميان دو کشور باشد.

به نظر من آمريکا به طور بسيار آهسته ای به سوی روابطی با ايران پيش می رود که قطعا يک رشته از مذاکرات جدی را در پی خواهد داشت.

چرا حالا که دوره دولت بوش تقريبا به سر آمده و از عمر سياسی اش فقط چند ماه باقيمانده، آمریکا اکنون به فکر بهبودی روابط با ايران افتاده است؟

دولت بوش در مورد مشاجره اعراب و اسراييل، کره شمالی و چند مورد ديگر تلاش بسيار کرد تا در واقع روند سياست های ناکام و ناموفق خود را معکوس کند و راه حل های سياسی را جايگزين سياست زور و فشار کند.

گر چه شعارهای آمريکا همچنان تند و تيز باقی ماندند ولی اگر به جای گفتار به رفتار دولت بوش نگاه شود می توان بدون ترديد چنين نتيجه گيری کرد که سياست آمريکا در دو سال اخير دچار تغيير و تحولات مهمی شده است.

ارائه پيشنهاد شفاهی به تهران که شما می گوييد توسط خاوير سولانا صورت گرفت يعنی توقف در ازای توقف، آيا اساسا ناديده گرفتن پيش شرط آمريکا برای انجام مذاکرات میان تهران و واشنگتن نیست که این کشور سال ها بر آن پافشاری می کرد؟

بله در واقع اين همان چيزی است که اتفاق افتاده و نه تنها آمريکا موضع خود را تغيير داده بلکه واشينگتن با اين پيشنهاد شفاهی، روند و جهت کاملا متفاوتی را اتخاذ کرده است.

پس با اين وجود حمله نظامی در کار نخواهد بود؟

من از سالها پيش بر اين باور بوده ام که امکان حمله نظامی آمريکا به ايران تقريبا وجود نداشته و هنوز هم بر اين باور هستم.