پارس جنوبی، بزرگترين ميدان گازی جهان و مشترک ميان ايران و قطر که به تنهايی ۸ درصد از ذخاير گاز جهان را در دل خود دارد. ايران ۱۰ سالی ديرتر از رقيب قطری خود شروع به توسعه بخش ايرانی اين ميدان عظيم کرد. پروژه ای که بخش ايرانی آن به ۲۸ فاز تقسيم شد و در دوران محمد خاتمی و آغاز دور اول رياست جمهوری احمدی نژاد به مدد شرکتهای خارجی غربی ۸ فاز آن به بهره برداری کامل رسيد. دو فاز ۹ و ۱۰ نيز سه سال قبل بصورت زودهنگام و ناقص به مدار بهره برداری وارد شد.
رستم قاسمی وزير نفت ايران اخيرا اعلام کرد که پاپس کشيدن شرکتهای خارجی به نفع توسعه پارس جنوبی بود، چرا که آنها هر فاز پارس جنوبی را ۶۰ ماهه تکميل می کردند، اما شرکتهای داخلی که جای آنها را گرفته اند، ۳۵ ماهه و با کيفيت بهتری کار آنها را انجام می دهند. اين در حالی است که، دو فاز ۹ و ۱۰ پارس جنوبی از سال ۲۰۰۹ تاکنون منتظر حفر تنها ۶ چاه برای تکميل شدن است، اما هنوز هم اين فازها با ۱۸ چاه و ظرفيت ۷۵ درصدی (روزانه ۴۲ ميليون متر مکعب) گاز توليد می کنند.
با خروج تمامی شرکتهای خارجی، هم اکنون تنها شرکت «سی ان پی سی آی» چين عهده دار توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی است، شرکتی که با وجود سپری شدن نزديک به سه سال از عقد قرارداد(نيمه خرداد ۱۳۸۸)، طبق گزارش خبرگزاری مهر، تاکنون حتی عمليات تسطيح و آماده‌سازی زمين پالايشگاه و تجهيز کارگاه فاز ۱۱ را آغاز نکرده است، موضوعی که باعث تعليق قرارداد ۵ ميليارد دلاری توسعه پارس شمالی اين شرکت با شرکت ملی نفت ايران از طرف رستم قاسمی وزير نفت ايران در پاييز سال گذشته شد.
هفته گذشته، قاسمی اعلام کرد که «با وجود تمام فرصت‌هايی که به شرکت چينی داده شده بود، امسال به اين شرکت اولتيماتوم ۳۰ روزه داده شد که کار را به صورت جدی شروع و به خريد تجهيزات اقدام کند». اولتيماتومی دوباره که به گزارش خبرگزاری ايسنا، اين شرکت چينی با اينکه تنها يک و نيم سال تا پايان قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی وقت دارد، «کمترين پيشرفتی در اين زمينه نداشته است».
اهميت فاز ۱۱ پارس جنوبی از آن جهت برجسته است که اين فاز دقيقا در مرز حائل بخش ايرانی پارس جنوبی با شريک قطری است. شريکی که هم اکنون دو و نيم برابر ايران از پارس جنوبی گاز برداشت می کند و به لطف توسعه اين ميدان عظيم، با توليد و صادرات ۷۷ ميليون تن گاز مايع، به بزرگترين صادر کننده گاز مايع جهان تبديل شده است، اما ايران هنوز هم نتوانسته است که کفه ترازوی واردات گاز از ترکمنستان را پايينتر از صادرات گاز به ترکيه نگه دارد.
ايران هم اکنون سالانه تا ۱۰ ميليارد متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد می کند و نزديک به ۹ ميليارد متر مکعب گاز به ترکيه می فروشد.
شرکت «ايدور» و نصب تابلوی روزشمار
ايران با تکيه به منابع و شرکتهای داخلی، از جمله شرکتهای زيرمجموعه خاتم الانبياء وابسته به سپاه پاسداران، در غياب شرکتهای غول غربی، مصصم شده است که پارس جنوبی را با تکيه به امکانات بومی توسعه دهد و اعلام کرده است که ۵ فاز پارس جنوبی تا پايان سال جاری به بهره برداری زودهنگام خواهد رسيد. البته، سيد پيروز موسوی مديرعامل سازمان منطقه ويژه اقتصادی انرژی پارس بهمن ماه سال گذشته در گفتگو با خبرگزاری مهر از راه اندازی زودهنگام چهار فاز جديد پارس جنوبی (۱۵ تا ۱۸) تا عيد نوروز خبر داده بود که محقق نشد.
اميد به افتتاح فازهای ۱۷ و ۱۸ تا پايان سال گذشته خورشيدی در حالی است که خبرگزاری ايسنا روز دوشنبه از قول مقامات نفتی ايران گزارش داد که اين فازها با تاخيری «جدی» مواجه هستند.
بنا بر اين گزارش، تاخير در پيشرفت توسعه دو فاز ۱۷ و ۱۸ ميدان گازی پارس جنوبی را مسئولان جدی می‌دانند و عنوان می‌کنند که در صورت جبران نشدن عقب ماندگی‌ها، وزارت نفت برای اين دو فاز تصميم گيری خواهد کرد.
سال ۱۳۸۴ طرح توسعه فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی به کنسرسيومی متشکل از شرکتهای پترو پارس، شرکت مهندسی و ساختمان صنايع نفت و مهندسی و ساخت تاسيسات دريايی ايران واگذار شد، اما پس از گذشت بيش از ۱۰ ماه، شرکت نفت و گاز پارس ـ کارفرمای پروژه ـ کنسرسيوم قبلی را منفک کرد.
اين بار پروژه به کنسرسيومی متشکل از شرکت مهندسی و ساخت تاسيسات دريايی ايران، شرکت مهندسی و ساختمان صنايع نفت با رهبری سازمان گسترش و نوسازی صنايع ايران(ايدرو) سپرده شد.
خبرگزاری ايسنا می نويسد: «بعد از حضور پيمانکاران جديد، سال گذشته در ورودی فازهای ۱۷ و۱۸ پارس جنوبی تابلو روزشماری نصب شد که نشان می‌داد که چهارم آذر سال ۱۳۹۰ نخستين چاه‌های اين فازها در مدار بهره‌برداری قرار خواهند گرفت. اما بعدا اعلام شد که هدف از نصب اين روز شمار بهره برداری از چاه‌ها نبوده بلکه منظور تکميل پالايشگاه بوده که آن هم نه در آن تاريخ و نه تاکنون محقق نشده است».
اين عقب ماندگی در حدی بود که موسی سوری ـ مديرعامل شرکت نفت و گاز پارس ـ با تاييد تاخير در روند پيشرفت پروژه توسعه دو فاز ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی اين تاخيرات را جدی دانست.
هزينه ساخت پروژه‌های ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی تنها دو ميليارد دلار است که در صورت بهره‌برداری کامل از اين دو فاز روزانه ۵۰ ميليون مترمکعب گاز تصفيه شده به منظور انتقال به شبکه سراسری و ۷۰ ميليون متر مکعب گاز اتان برای تحويل به شرکت ملی صنايع پتروشيمی توليد و روزانه ۴۰۰ تن گوگرد استحصال می‌شود. همچنين توليد سالانه يک ميليون تن گاز مايع و ۲۷ ميليون بشکه ميعانات گازی برای صادرات پيش بينی شده است
رستم قاسمی وزير نفت ايران اخيرا اعلام کرد که پاپس کشيدن شرکتهای خارجی به نفع توسعه پارس جنوبی بود، چرا که آنها هر فاز پارس جنوبی را ۶۰ ماهه تکميل می کردند، اما شرکتهای داخلی که جای آنها را گرفته اند، ۳۵ ماهه و با کيفيت بهتری کار آنها را انجام می دهند. اين در حالی است که، دو فاز ۹ و ۱۰ پارس جنوبی از سال ۲۰۰۹ تاکنون منتظر حفر تنها ۶ چاه برای تکميل شدن است، اما هنوز هم اين فازها با ۱۸ چاه و ظرفيت ۷۵ درصدی (روزانه ۴۲ ميليون متر مکعب) گاز توليد می کنند.
با خروج تمامی شرکتهای خارجی، هم اکنون تنها شرکت «سی ان پی سی آی» چين عهده دار توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی است، شرکتی که با وجود سپری شدن نزديک به سه سال از عقد قرارداد(نيمه خرداد ۱۳۸۸)، طبق گزارش خبرگزاری مهر، تاکنون حتی عمليات تسطيح و آماده‌سازی زمين پالايشگاه و تجهيز کارگاه فاز ۱۱ را آغاز نکرده است، موضوعی که باعث تعليق قرارداد ۵ ميليارد دلاری توسعه پارس شمالی اين شرکت با شرکت ملی نفت ايران از طرف رستم قاسمی وزير نفت ايران در پاييز سال گذشته شد.
هفته گذشته، قاسمی اعلام کرد که «با وجود تمام فرصت‌هايی که به شرکت چينی داده شده بود، امسال به اين شرکت اولتيماتوم ۳۰ روزه داده شد که کار را به صورت جدی شروع و به خريد تجهيزات اقدام کند». اولتيماتومی دوباره که به گزارش خبرگزاری ايسنا، اين شرکت چينی با اينکه تنها يک و نيم سال تا پايان قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی وقت دارد، «کمترين پيشرفتی در اين زمينه نداشته است».
اهميت فاز ۱۱ پارس جنوبی از آن جهت برجسته است که اين فاز دقيقا در مرز حائل بخش ايرانی پارس جنوبی با شريک قطری است. شريکی که هم اکنون دو و نيم برابر ايران از پارس جنوبی گاز برداشت می کند و به لطف توسعه اين ميدان عظيم، با توليد و صادرات ۷۷ ميليون تن گاز مايع، به بزرگترين صادر کننده گاز مايع جهان تبديل شده است، اما ايران هنوز هم نتوانسته است که کفه ترازوی واردات گاز از ترکمنستان را پايينتر از صادرات گاز به ترکيه نگه دارد.
ايران هم اکنون سالانه تا ۱۰ ميليارد متر مکعب گاز از ترکمنستان وارد می کند و نزديک به ۹ ميليارد متر مکعب گاز به ترکيه می فروشد.
شرکت «ايدور» و نصب تابلوی روزشمار
ايران با تکيه به منابع و شرکتهای داخلی، از جمله شرکتهای زيرمجموعه خاتم الانبياء وابسته به سپاه پاسداران، در غياب شرکتهای غول غربی، مصصم شده است که پارس جنوبی را با تکيه به امکانات بومی توسعه دهد و اعلام کرده است که ۵ فاز پارس جنوبی تا پايان سال جاری به بهره برداری زودهنگام خواهد رسيد. البته، سيد پيروز موسوی مديرعامل سازمان منطقه ويژه اقتصادی انرژی پارس بهمن ماه سال گذشته در گفتگو با خبرگزاری مهر از راه اندازی زودهنگام چهار فاز جديد پارس جنوبی (۱۵ تا ۱۸) تا عيد نوروز خبر داده بود که محقق نشد.
اميد به افتتاح فازهای ۱۷ و ۱۸ تا پايان سال گذشته خورشيدی در حالی است که خبرگزاری ايسنا روز دوشنبه از قول مقامات نفتی ايران گزارش داد که اين فازها با تاخيری «جدی» مواجه هستند.
بنا بر اين گزارش، تاخير در پيشرفت توسعه دو فاز ۱۷ و ۱۸ ميدان گازی پارس جنوبی را مسئولان جدی می‌دانند و عنوان می‌کنند که در صورت جبران نشدن عقب ماندگی‌ها، وزارت نفت برای اين دو فاز تصميم گيری خواهد کرد.
سال ۱۳۸۴ طرح توسعه فازهای ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی به کنسرسيومی متشکل از شرکتهای پترو پارس، شرکت مهندسی و ساختمان صنايع نفت و مهندسی و ساخت تاسيسات دريايی ايران واگذار شد، اما پس از گذشت بيش از ۱۰ ماه، شرکت نفت و گاز پارس ـ کارفرمای پروژه ـ کنسرسيوم قبلی را منفک کرد.
اين بار پروژه به کنسرسيومی متشکل از شرکت مهندسی و ساخت تاسيسات دريايی ايران، شرکت مهندسی و ساختمان صنايع نفت با رهبری سازمان گسترش و نوسازی صنايع ايران(ايدرو) سپرده شد.
خبرگزاری ايسنا می نويسد: «بعد از حضور پيمانکاران جديد، سال گذشته در ورودی فازهای ۱۷ و۱۸ پارس جنوبی تابلو روزشماری نصب شد که نشان می‌داد که چهارم آذر سال ۱۳۹۰ نخستين چاه‌های اين فازها در مدار بهره‌برداری قرار خواهند گرفت. اما بعدا اعلام شد که هدف از نصب اين روز شمار بهره برداری از چاه‌ها نبوده بلکه منظور تکميل پالايشگاه بوده که آن هم نه در آن تاريخ و نه تاکنون محقق نشده است».
اين عقب ماندگی در حدی بود که موسی سوری ـ مديرعامل شرکت نفت و گاز پارس ـ با تاييد تاخير در روند پيشرفت پروژه توسعه دو فاز ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی اين تاخيرات را جدی دانست.
هزينه ساخت پروژه‌های ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی تنها دو ميليارد دلار است که در صورت بهره‌برداری کامل از اين دو فاز روزانه ۵۰ ميليون مترمکعب گاز تصفيه شده به منظور انتقال به شبکه سراسری و ۷۰ ميليون متر مکعب گاز اتان برای تحويل به شرکت ملی صنايع پتروشيمی توليد و روزانه ۴۰۰ تن گوگرد استحصال می‌شود. همچنين توليد سالانه يک ميليون تن گاز مايع و ۲۷ ميليون بشکه ميعانات گازی برای صادرات پيش بينی شده است
