سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، در تازه‌ترین گزارش سالانه خود می‌گوید ایران در سال گذشته میلادی، یک‌سوم عراق و نصف کویت و امارات از صادرات نفتی خود درآمد داشته است.
بر اساس این گزارش، ایران در سال ۲۰۲۲ بدون محاسبه تخفیف‌ها و هزینه دور زدن تحریم‌ها مبلغی برابر با ۴۲.۶ میلیارد دلار صادرات نفت خام داشته است.
این رقم نسبت به سال ۲۰۲۱ از رشد حدوداً ۶۷ درصدی حکایت دارد که بخش عمده آن به خاطر اوج‌گیری قیمت‌های جهانی نفت در پی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین و بخشی نیز به خاطر رشد ۱۷ درصدی صادرات نفت و محصولات نفتی ایران است.
متوسط قیمت نفت خام ایران در سال گذشته میلادی حدود ۱۰۰ دلار بود، اما در ماه گذشته میلادی به ۷۵ دلار کاهش یافت.
ایران یک دهه پیش و قبل از تحریم‌های بین‌المللی دومین تولید کننده بزرگ نفت خام اوپک بعد از عربستان بود، اما تحریم‌های بین‌المللی سال ۲۰۱۲ باعث شد عراق با اختلاف زیادی از ایران پیشی بگیرد.
پس از تحریم‌های آمریکا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیز، کویت و امارات از ایران پیشی گرفته‌اند.
بر پایه گزارش‌های بلومبرگ و رویترز، ایران علاوه‌بر هزینه دور زدن تحریم‌ها، از جمله استفاده از دلال‌های بین‌المللی شرق آسیا برای تغییر برند نفت و مخفی کردن منبع آن از طریق بارگیری‌های مجدد در اقیانوس‌ها به نفتکش‌های دیگر، حدود ۱۲ درصد نیز تخفیف به پالایشگاه‌های کوچک چینی به عنوان تنها مشتریان نفت جمهوری اسلامی ارائه می‌دهد.
اوپک می‌گوید ایران در سال گذشته میلادی روزانه ۹۰۰ هزار بشکه صادرات نفت خام داشته که ۳۰ درصد آن به‌طور مستقیم و حدود ۶۰ درصد آن توسط واسطه‌ها راهی چین شده است.
بر اساس گزارش سالانه این سازمان، ایران در سال ۲۰۲۲ همچنین روزانه ۴۴ هزار بشکه نفت به ونزوئلا و ۵۶ هزار بشکه به سوریه تحویل داده است.
ایران تا پیش از تحریم‌های آمریکا روزانه ۲.۵ میلیون بشکه صادرات نفت از اروپا، آفریقا تا کشورهای آسیایی داشت.
گزارش‌ها حاکی است که حجم صادرات نفت ایران از ماه مه امسال به خاطر تخفیف‌های گسترده به چین، ۵۰ درصد نسبت به دور مشابه پارسال رشد داشته، اما قیمت‌های جهانی نفت نیز نسبت به ماه‌های مشابه پارسال ۳۰ درصد کاهش نشان می‌دهد.
وضعیت محصولات نفتی
آمارهای سالانه اوپک نشان می‌دهد صادرات روزانه محصولات نفتی ایران در سال گذشته میلادی ۳۸۳ هزار بشکه و واردات آن ۹۱ هزار بشکه در روز بوده است.
ایران طی سال‌های گذشته نتوانسته ظرفیت پالایشگاهی خود را افزایش دهد و از تابستان گذشته با کسری بنزین روبه‌روست.
طبق یک گزارش محرمانه وزارت نفت که نسخه‌ای از آن به‌دست رادیو فردا رسیده، جمهوری اسلامی در ۱۰ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ مجبور شده است علاوه بر مخلوط کردن حجم قابل توجهی از مواد تولید پتروشیمی غیراستاندارد به بنزین پایه (تولید پالایشگاه‌ها)، حدود ۴۴۰ میلیون لیتر از ذخایر استراتژیک بنزین خود را هم وارد بازار کند که معادل یک‌سوم از کل ذخایر استراژیک بنزین کشور است.
فاش شدن چند سند «خیلی محرمانه» و «محرمانه» نهادهای امنیتی و اطلاع‌رسانی جمهوری اسلامی نیز نشان می‌دهد وضعیت ذخایر بنزین کشور باز هم بدتر شده است.
گروه «قیام تا سرنگونی» که گفته می‌شود نزدیک به سازمان مجاهدین خلق است خردادماه امسال با هک کردن وب‌سایت ریاست‌جمهوری ایران، تعدادی از این اسناد محرمانه حکومتی را در فضای آنلاین منتشر کرد.
در یکی از این گزارش‌های محرمانه که روز هشتم خرداد فاش شد، رئیس ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور به مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی از جمله دفتر علی خامنه‌ای اطلاع داده است مصرف روزانه بنزین کشور از ۸۲ میلیون لیتر در دوران قبل از شیوع کرونا به ۱۰۴ میلیون لیتر افزایش یافته و این مسئله منجر به «کاهش شدید» ذخایر استراتژیک بنزین و «کاهش تاب‌آوری به پنج روز» شده است.
رادیوفردا به‌طور مستقل نمی‌تواند صحت این اطلاعات را تأیید کند.
آمارهای اوپک نشان می‌دهد حجم پالایش نفت خام ایران از سال ۲۰۱۸ تا پارسال تنها سه درصد رشد داشته و تولید بنزین کشور نیز تنها شش درصد افزایش یافته است.
ذخایر استراتژیک بنزین ایران پیشتر می‌توانست برای روز مبادا و در صورت از کار افتادن تمام پالایشگاه‌ها تا بیش از دو هفته بنزین کشور را تأمین کند اما در حال حاضر مشخص نیست که دقیقاً کفاف چند روز بنزین مصرفی کشور را می‌دهد.
