مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، در جمع گروهی از آمریکاییان ایرانیتبار و شماری دیگر از حاضران در کتابخانه ریگان در «سیمی ولی» ایالت کالیفرنیا، در مورد مردم و حکومت ایران، فساد در جمهوری اسلامی، تحریمها، حقوق بشر و سیاستهای واشینگتن در قبال جمهوری اسلامی و نیز شهروندان ایرانی سخنرانی کرد.
آقای پومپئو در جریان سخنرانی و جلسه پرسش و پاسخ خود با مجری برنامه، از «فساد» در حکومت ایران انتقاد کرد. او گفت جمهوری اسلامی قصد صدور انقلاب به دیگر نقاط جهان را دارد و رونق اقتصادی، آزادیها و منافع شهروندان ایرانی را نیز هزینه چنین کاری کردهاست. به گفته پومپئو حکومت ایران بیش از آنکه شبیه یک دولت باشد «شبیه مافیا»ست.
آقای پومپئو اظهار داشت که درآمد جمهوری اسلامی پس از توافق اتمی بیشتر شد و این در آمد صرف «حمایت از تروریسم» شد.
وزیر خارجه آمریکا با نام بردن از شماری از مقامهای ارشد حکومت ایران، از جمله رهبر و رئیس قوه قضائیه، میگوید آنها بیش از آنکه به شهروندان خدمت کنند در حال ثروتاندوزی برای خود هستند و ثروت ایران را هزینه سپاه پاسداران و یا حمایت از حزبالله لبنان و حکومت بشار اسد میکنند.
او میگوید حکومت ایران طی سالها به سیاستهایش علیه غرب و نیز خود ایران ادامه داد و مردم را «سرکوب کردهاست». به گفته پومپئو اروپا نیز از «فعالیتهای تروریستی» جمهوری اسلامی در امان نیست. او به بازداشت یک دیپلمات ایرانی در پیوند با اتهامهای مطرحشده مبنی بر «توطئه برای حمله» به نشست مجاهدین خلق در حومه پاریس اشاره کرد.
وزیر خارجه ایالات متحده آنچه «سرکوب» مردم ایران توسط جمهوری اسلامی توصیف کرد را محکوم کرد و گفت دولت متبوع او از کسانی که خواستار احترام به حقوق بشر هستند و معترضان داخل ایران حمایت میکند. پومپئو در عین حال تاکید کرده که انجام تغییرات در ایران در نهایت در دست خود مردم ایران است، اما ایالات متحده از صداهای آزادیخواه ایران حمایت میکند.
مایک پومپئو در جریان انتقاد از وضعیت حقوق بشر در ایران به بازداشتهای اخیر از جمله بازداشت کاربران شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام، صدور احکام زندان و اعدام دراویش و یا «سرکوب» اقلیتهای مذهبی و موارد دیگر اشاره کرد.
وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ بر «فشارهای اقتصادی حداکثری» بر جمهوری اسلامی، تلاش برای کاهش و یا به صفر رساندن صادرات نفت ایران یا تحریم بانک مرکزی تاکید کرد. او در بخشی از سخنرانی خود گفت تحریمها تنها در صورتی برداشته میشوند که تغییرات ملموس و عمیقی در رفتار جمهوری اسلامی دیده شود.
از نگاه تحلیلگران:
آیا تحریمهای کمرشکن موجب سرنگونی جمهوری اسلامی میشود؟
شبح ریگان بر فراز تهران
دولت ترامپ و حمایت از «صداهای ایرانیان»
نه به مذاکره؛ اقتدار یا هراس؟
البته این مقام دولت آمریکا «مذاکره» با حکومت ایران را رد نکرد و ابراز امیدواری کرد که تهران در نهایت رفتار خود را تغییر دهد. پومپئو میگوید: آشتی با تهران همیشه امکانپذیر است و رئیسجمهوری (آمریکا) ترامپ نیز گفته از چنین چیزی استقبال میکند. او افزود: من به کره شمالی سفر کردهام. ترامپ میگوید اگر کره شمالی رفتار خود را تغییر بدهد، ما هم با آنها تعامل میکنیم. ترامپ همواره تاکید کرده در صورت تغییر رفتار ملموس حکومت ایران، حاضر است با تهران نیز تعامل داشته باشد.
پومپئو در بخشی از سخنرانی خود گفت آمریکا میخواهد برنامههای تلویزیونی، رادیویی و دیجیتال خود را برای شهروندان ایرانی توسعه دهد.
همانطور که انتظار میرفت یکی از پرسشهای مطرحشده از پومپئو در مورد فرمان اجرایی دولت آمریکا مبنی بر منع صدور روادید برای ایرانیان بود؛ فرمانی که با انتقادهایی از جمله از سوی مخالفان جمهوری اسلامی روبهرو شدهاست. وزیر خارجه دولت ترامپ گفت این فرمان به این دلیل ایران را در برگفته چراکه دولت آن کشور، برخلاف خواسته آمریکا، حاضر به اطلاعرسانی در مورد شهروندان نیست. پومپئو گفت اولویت دولت واشینگتن سنجش پیشینه کسانیست که قصد دارند وارد آمریکا شوند. ایران و آمریکا چهار دهه است که روابط دیپلماتیک و سیاسی ندارند.
سخنرانی پومپئو یک بار با شعارهای یک معترض قطع شد و وزیر خارجه آمریکا گفت «ای کاش همین قدر آزادی بیان در ایران بود».
مقامهای دولت ترامپ خواستار آن شدهاند که جمهوری اسلامی رفتار خود را تغییر دهد. پس از خروج دونالد ترامپ از توافق اتمی، ایالات متحده برای رسیدن به توافقی جدید با ایران ۱۲ شرط تعیین کرد؛ از جمله توقف غنیسازی اورانیوم، تعطیلی تاسیسات آب سنگین، توقف برنامه ساخت موشکهای بالستیک و عدم حمایت از حزبالله لبنان، حماس و گروه جهاد اسلامی فلسطینی.
ایران معترض به خروج دولت آمریکا از برجام، هنوز حاضر به مذاکره تازه با واشینگتن نشدهاست. تهران میگوید به دنبال ساخت سلاح هستهای نیست و برنامه موشکیاش جنبه دفاعی دارد. جمهوری اسلامی اتهامهای آمریکا مبنی بر حمایت از تروریسم و یا دخالت در امور کشورهای منطقه را رد کردهاست و اتهامهای مشابهی را به همپیمانان ایالات متحده در غرب آسیا وارد کردهاست. ایران گروههایی مانند حزبالله لبنان را گروههای «مقاومت» توصیف میکند.
روز گذشته حسن روحانی، آمریکا را متهم کرد که با اتخاذ سیاست تحریم علیه ایران «به دنبال اهدافی فرای تحریم است» و هشدار داد: «دشمنان باید خوب بفهمند که جنگ با ایران مادر جنگها و صلح با ایران مادر صلحها است و ما هیچوقت از تهدید نترسیده و در برابر تهدید، تهدید خواهیم کرد».
تهران هنوز واکنشی به سخنرانی تازه آقای پومپئو نشان ندادهاست.
عنوان سخنرانی شب یکشنبه آقای پومپئو «حمایت از صدای مردم ایران» بود. این سخنرانی در کتابخانه ریگان در سیمی ولی واقع در ایالت کالیفرنیا برگزار شد؛ ایالتی که بهطور سنتی در دهههای گذشته محل زندگی صدها هزار شهروند ایرانی و ایرانیتبار بودهاست.