یوگنی پریگوژین، رئیس گروه خصوصی مزدوران واگنر، روز دوشنبه پنجم تیر در یک پیام صوتی تازه از شورش مسلحانه روز شنبه خود دفاع کرد ولی گفت که هدف او اعلام نارضایتی و اعتراض بود و نه سرنگون کردن حکومت.
همزمان رسانههای دولتی روسیه با پخش گزارشهایی از فعالیتهای جاری سرگئی شویگو، وزیر دفاع این کشور، تلاش کردند که تصویری از نظم و آرامش ارائه کنند.
آقای پریگوژین برای نخستین بار پس از توقف پیشروی نیروهایش به سمت مسکو، در ادامه مقابلهجویی خود یک پیام صوتی ۱۱ دقیقهای منتشر کرد و گفت که حرکت ستون نظامی واگنر به سوی مسکو يک «برنامهريزی استادانه» بود و حمله به اوکراين بايد اين طور اجرا میشد.
او نيروهای مسلح روسيه را بهدليل ناتوانی در دفاع از کشور مسخره کرد و افزود که ستون نظامی واگنر با استفاده از نقاط ضعف امنيتی توانست بدون روبهرو شدن با هيچ مقاومتی حدود ۷۸۰ کيلومتر در خاک روسيه پيشروی کند و تاسيسات نظامی در ناحيه روستوف روی دُن را تصرف نماید.
آقای پریگوژین در عین حال گفت که آرایش جنگی مزدوران گروه واگنر واکنشی به حمله ارتش روسيه بوده است که بر اثر آن حدود ۳۰ نفر از نفرات این گروه کشته شدند.
او افزود: «هدف ما اعلام نارضایتی و اعتراض بود و نه سرنگون کردن حکومت مرکزی.»
فرمانده گروه مزدوران واگنر مدعی است که ارتش روسیه روز دوم تیر به پایگاههای آن در خاک اوکراین حمله کرد. وزارت دفاع روسیه این ادعا را تکذیب کرده است.
آقای پريگوژين در اين پيام صوتی به برنامههای خود و گروه واگنر در آينده از جمله واکنش نفرات اين گروه به دستور وزارت دفاع روسيه برای پيوستن همه مزدوران شرکتهای خصوصی به ارتش اشاره نکرد.
فرمانده گروه واگنر همچنین اشارهای به محل اقامت خود نکرد. با این حال، یک کانال خبری پرطرفدار در شبکه تلگرام ادعا کرد که آقای پریگوژین در هتلی در شهر مینسک، پایتخت بلاروس، دیده شده است.
لغو «وضعیت ضدتروریستی» و دیده شدن وزیر دفاع
در اقدام دیگری که حاکی از بازگشت آرامش به روسیه تلقی میشود، شهردار مسکو «وضعیت ضدتروریستی» را که از روز شنبه در این شهر برقرار شده بود لغو کرد.
از سوی دیگر، رسانههای روسیه برای نخستین بار پس از شورش گروه واگنر، گزارشی تصویری از فعالیتهای جاری سرگئی شویگو، وزير دفاع، منتشر کردند.
انتشار این گزارش در شرایطی است که برخی از رسانههای روسیه در مورد بیاعتمادی ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور، به او و سایر مقامات ارشد نظامی و احتمال برکناری آنها گمانهزنی میکنند.
مشخص نیست که تصاویر سرگئی شویگو چه زمانی و در کجا ضبط شده است. ژنرال والری گراسیموف، رئیس ستاد نیروهای مسلح روسیه، نیز که یکی دیگر از اهداف حملات شدید یوگنی پریگوژین بوده است، از روز شنبه تاکنون جلوی دوربین ظاهر نشده است.
هنوز مشخص نیست براساس توافقی که با میانجیگری الکساندر لوکاشنکو، رئیسجمهور بلاروس، صورت گرفته است آقای پریگوژین و دهها هزار نیروی گروه واگنر چه آیندهای خواهند داشت.
هر چند شورش مسلحانه روز شنبه کوتاه بود ولی به گزارش رسانههای روسیه در جریان آن، چند هلیکوپتر و یک هواپیمای تجسسی- ارتباطی توسط گروه واگنر سرنگون و حداقل ۱۵ پرسنل نظامی کشته شدند.
وزارت دفاع روسیه تاکنون به این گزارشها واکنش نشان نداده است.
یوگنی پریگوژین هرگونه تلفات به نیروهای واگنر را تکذیب کرده است ولی از گزارش رسانهها چنین برمیآید که چند خودرو این گروه در مسیر حرکت به سوی مسکو هدف قرار گرفتند و تصاویری از این خسارات در شبکههای اجتماعی منتشر شد.
پرونده کیفری پریگوژین «بسته نشده است»
خبرگزاریهای روسی ریا نووستی و اینترفکس از قول منبعی در دفتر دادستانی کل روسیه بدون ذکر نام او گزارش دادند که برخلاف بیانیه کاخ کرملین در روز یکشنبه مبنی بر لغو اعلام جرم علیه یوگنی پریگوژین، پرونده تحقیقات کیفری او بسته نشده است.
اگر او تحت تعقیب قرار گیرد، در بلاروس که متحد نزدیک روسیه است در امان نخواهد بود. علاوه بر این، مشخص نیست که او تا چه حد میتواند از ثروتی که در سالهای گذشته اندوخته است استفاده کند.
خبرگزاریهای روسیه گزارش دادند که ماموران پلیس روز شنبه هنگام بازرسی از دفتر مرکزی شرکت واگنر در شهر سن پترزبورگ چهار میلیارد روبل (معادل ۴۸ میلیون دلار) در کامیونهایی که بیرون ساختمان پارک شده بود پیدا کردند.
آقای پریگوژین ضمن تایید این خبر گفت پول مصادره شده حقوق نفرات واگنر بوده است.
رسانههای روسی گزارش دادند که دفاتر این شرکت در شهرهای مختلف از روز دوشنبه فعالیت عادی خود را از سرگرفتند، از جمله اقدام به استخدام مزدوران داوطلب کردند.
تعدادی از قانونگذاران روسیه با پیشنهاد مقررات جدید خواستار نظارت سختگیرانهتر بر فعالیت شرکتهای نظامی خصوصی و مجازات آقای پریگوژین شدهاند.
اختلافات گروه واگنر با ارتش روسیه به سالها قبل و زمان اعزام نفرات این گروه به سوریه بازمیگردد.
صاحبنظران معتقدند که آقای پوتین در این اختلافات دخالت نکرد و شاید همین موضوع باعث شد که مقامات نظامی ارشد روسیه از جمله وزیر دفاع تاکنون احساس میکردند که یوگنی پریگوژین از حمایت شخصی رئیسجمهور پوتین برخوردار است.
برخی از کارشناسان میگویند شورش گروه واگنر واکنشی بود به دستور اخیر وزارت دفاع روسیه که اعلام کرده است تمامی نفرات شرکتهای خصوصی نظامی تا روز اول ژوئیه باید با ارتش قرارداد ببندند.
نکتهای که به نظر میرسد اکثر کارشناسان با آن موافق هستند، بیآینده بودن یوگنی پریگوژین در روسیه است. به اعتقاد آنها، آقای پریگوژین از نیرو و حمایت کافی برای تغییر دادن موازنه قدرت به نفع خویش و شرکت واگنر برخوردار نبود.
در هر صورت، به نظر میرسد که تحت تاثیر شورش مسلحانه و شکاف در ساختار نظامی روسیه همه بازیگران صحنه رقابت از جمله ولادیمیر پوتین تضعیف خواهند شد.