شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر، روز جمعه سوم شهریور ابراز امیدواری کرد توافق اخیر بین ایران و آمریکا برای مبادله زندانیان، به گفت‌وگوی گسترده‌تر بر سر توافق هسته‌ای موسوم به برجام منجر شود.
به گزارش رویترز، نخست وزیر قطر گفت: «درباره ایران، ما نقش یک میانجی کلیدی را [بین ایران و] آمریکا در توافق مبادله زندانیان ایفا کردیم که امیدواریم این به گفت‌وگوی گسترده‌تری درباره توافق هسته‌ای منجر شود.»
وزارت خارجه آمریکا دو هفته پیش تأیید کرد که ایران در برابر آزادی پنج زندانی آمریکایی، شش میلیارد دلار از پول نفت خود را که از سال‌ها پیش در بانک‌های کره جنوبی مسدود شده است، دریافت خواهد کرد.
در قالب تفاهم میان تهران و واشینگتن، قرار است مراد طاهباز، عماد شرقی و سیامک نمازی، به همراه دو زندانی دیگر که هویت آنها به دلایل شخصی اعلام نشده، آزاد شوند. هر سه نام اعلام‌شده دوتابعیتی هستند و آقای طاهباز علاوه بر تابعیت ایرانی-آمریکایی، تابعیت بریتانیایی هم دارد.
هر پنج شهروند آمریکایی هم‌اکنون در ایران در حبس خانگی به سر می‌برند. همچنین تاکنون جزئیاتی در مورد شمار «زندانیان ایرانی» در آمریکا که قرار است در چارچوب تفاهم اخیر با این پنج تن مبادله شوند، اعلام نشده است.
در همین زمینه، ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجه قطر روز سه‌شنبه گفت، توافق مبادله زندانیان بین ایران و آمریکا که با میانجی‌گری دوحه در حال انجام است، وارد «مرحله اجرایی» شده است.
سخنگوی وزارت خارجه قطر در ادامه تاکید کرد که نقش میانجی‌گر دوحه همچنان ادامه دارد و این کشور با طرف‌های مختلف برای اجرای توافق، آزادی زندانیان و رفع توقیف وجوه ایران در بانک‌ها در حال رایزنی است.
مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام تابستان گذشته بدون نتیجه به پایان رسید. پس از آغاز اعتراضات سراسری در ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه نیز مقام‌های الایات متحده بارها عنوان کرده‌اند که مذاکرات احیای برجام دیگر در اولویت دولت بایدن قرار ندارد.
با این حال رسانه‌های امریکایی در ماه‌های اخیر گزارش‌هایی از «تفاهم» غیر رسمی ایران و آمریکا منتشر کرده‌اند.
در همین زمینه، خبرگزاری بلومبرگ روز جمعه در گزارشی نوشت، ماه‌ها مذاکرات محرمانه دولت جو بایدن با جمهوری اسلامی باعث پیشرفت در تبادل زندانیان در برابر آزاد شدن دارایی‌های تهران در کره جنوبی و همچنین کاهش سرعت غنی سازی اورانیوم ایران شده است.
پیشتر روزنامه آمریکایی «وال استریت جورنال» نیز روز ۲۰ مرداد نوشته بود که ایران تولید اورانیوم غنی‌شده در سطح مصارف نظامی را به شکل قابل توجهی کاهش داده است.
در این گزارش به نقل از منابع خبری این روزنامه آمده بود که حتی برخی از ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در روند رقیق‌سازی قرار گرفته است.
به نوشته «وال استریت جورنال»، این اقدام تهران می‌تواند سطح تنش‌ها با ایالات متحده را کاهش داده و اجازه می‌دهد که مذاکرات گسترده‌تر بر سر برنامه مناقشه‌برانگیز هسته‌ای ایران دوباره به جریان بیفتد.
