یک مؤسسه خیریهٔ مستقر در بریتانیا از افزایش بیش از دوبرابری تلفات غیرنظامی ناشی از استفاده از کاربرد مواد منفجره در سال گذشته میلادی خبر داده است.
مؤسسهٔ «اقدام علیه خشونت مسلحانه» یا AOAV، در گزارش تازۀ خود با اشاره به این‌که در سال گذشته ۶۴ کشور تحت‌تأثیر خشونت ناشی از مواد منفجره بوده‌اند، تأکیدکرده است که بخش عمدۀ این افزایش شدید تلفات غیرنظامی مرتبط با جنگ غزه و پس از آن جنگ روسیه در اوکراین بوده است.
براساس تازه‌ترین گزارش این نهاد، در سال ۲۰۲۳ جهان شاهد دست‌کم هفت هزار حادثۀ ناشی از کاربرد سلاح‌های انفجاری بود. در مقام مقایسه، این آمار در سال ۲۰۲۲ حدود چهار هزار و ۳۰۰ مورد بوده است؛ آماری که رشد ۶۹درصدی این حوادث را طی تنها یک سال نشان می‌دهد.
بنا به این گزارش، این حملات در سال ۲۰۲۳ منجر به کشته‌شدن بیش از ۱۵ هزار و ۳۰۰ نفر شد که در مقایسه با سال قبل ۱۲۲ درصد افزایش نشان می‌دهد.
مؤسسۀ «اقدام علیه خشونت مسلحانه» از آغاز جنگ در غزه در نیمۀ مهرماه، ۹۲۰ مورد استفاده از سلاح‌های انفجاری در مناطق غیرنظامی غزه و بیش از ۹ هزار و۳۰۰ مورد تلفات غیرنظامی را در این باریکه ثبت کرده است؛ آماری که در مقایسه با سال ۲۰۲۲ نشانگر افزایش بیش از ۳۰ برابری حوادث و افزایش بیش از ۸۰ برابری تلفات غیرنظامی در این منطقۀ متراکم و پرجمعیت است.
بر اساس گزارش سال ۲۰۲۲، باریکۀ غزه در آن سال شاهد ۲۹ انفجار و ۱۵۶ مورد تلفات غیرنظامی بوده است.
اما نکتۀ حائز اهمیت در این مورد این‌که از آغاز عملیات «شمشیر آهنین» ارتش اسرائیل علیه گروه افراطی حماس در غزه (که آمریکا و اتحادیۀ اروپا آن را تروریستی می‌دانند) تنها دو ماه و نیم می‌گذرد و ثبت آمار بیش از ۹ هزار تلفات غیرنظامی و ۹۲۰ حادثۀ انفجاری تنها به همین دورۀ کوتاه مربوط است؛ موضوعی که اهمیت این افزایش شدید آمار را دوچندان می‌کند.
نکتۀ دیگر این‌که مؤسسۀ «اقدام علیه خشونت مسلحانه» برای تهیه گزارش‌های خود صرفاً به آمارهای منتشرشده در رسانه‌های انگلیسی‌زبان تکیه می‌کند؛ رسانه‌هایی که به‌گفتۀ مسئولان این مؤسسه، در بسیاری از موارد و به دلایل گوناگون آمارهایی به‌مراتب کمتر از آمار واقعی را منتشر می‌کنند.
همزمان، این مؤسسه استدلال می‌کند که فراوانی و تواتر کاربرد سلاح‌های انفجاری در سرزمین‌های فلسطینی و به‌خصوص نوار غزه باعث می‌شود انتساب و احتساب دقیق تلفات غیرنظامی به حملات مشخص و نیز ثبت آمار دقیق تلفات غیرنظامی هر حمله بسیار دشوار شود.
تهیه‌کنندگان گزارش اذعان دارند که آمار ثبت‌شدهٔ این مؤسسه احتمالاً تنها حدود یک‌سوم آمار واقعی تلفات غیرنظامی در این مناطق را در بر می‌گیرد.
با وجود همۀ این موارد، آمار ثبت‌شدهٔ مؤسسۀ «اقدام علیه خشونت مسلحانه» در مورد تلفات غیرنظامیان غزه ناشی از عملیات «شمشیر آهنین» ارتش اسرائیل، یعنی بیش از ۹ هزار و ۳۰۰ کشته و بیش از ۱۵ هزار زخمی، تنها در بازه زمانی دو ماه و نیمۀ درگیری‌ها، ۳۷ درصد از مجموع کل تلفات غیرنظامی در سراسر جهان در سال ۲۰۲۳ را به خود اختصاص می‌دهد؛ موضوعی که به وضوح نشانگر وضعیت فوق بحرانی غیرنظامیان در باریکه غزه است.
بر اساس این گزارش، در سال گذشته میلادی، مسئولیت ۷۷ درصد تلفات غیرنظامی در جهان با ارتش‌ها و نهادهای نظامی مرتبط با حکومت‌ها بوده که اسرائیل، با اختلاف، در صدر این جدول قرار می‌گیرد.
اسرائیل البته بارها گفته که در جنگ جاری تدابیر بی‌سابقه‌ای را برای جلوگیری از تلفات غیرنظامی اندیشیده و به اجرا گذاشته است، ازجملۀ این موارد هشدار پیش از انجام حملات هوایی است.
اما تحقیقات مؤسسهٔ «اقدام علیه خشونت مسلحانه» نشان می‌دهد که وقتی در مناطق مسکونی متراکم از سلاح‌های انفجاری و به‌خصوص حملات هوایی و پهپادی استفاده می‌شود، معمولاً بیشتر قربانیان از میان غیرنظامیان هستند.
پس از اسرائیل، روسیه در جایگاه دوم قرار می‌گیرد؛ چراکه حملات موشکی، پهپادی و توپخانه‌ای کرملین علیه اوکراین باعث کشته‌شدن بیش از هشت هزار و ۳۵۰ غیرنظامی اوکراینی شده است.
مؤسسۀ «اقدام علیه خشونت مسلحانه» از افزایش ۲۲۶ درصدی حملات هوایی در سال گذشته نسبت به سال ۲۰۲۲ ابراز نگرانی شدید کرده و تعداد حملات در سال ۲۰۲۳ را نزدیک به یک هزار و ۷۰۰ مورد برشمرده است.
بر اساس یافته‌های گزارش سالانه این مؤسسه، پس از جنگ‌های غزه و اوکراین، درگیری‌های سودان، میانمار، سوریه و سومالی شاهد بیشترین تلفات غیرنظامی ناشی از سلاح‌های انفجاری بوده و تأثیر قابل توجهی در افزایش ۱۲۲ درصدی تلفات غیرنظامی در جهان نسبت به سال ۲۰۲۲ داشته‌اند.
به گفته آقای اُوِرتون، مدیر این نهاد خیریه، یافته‌های این گزارش به‌مثابۀ هشداری جدی برای حکومت‌ها به آن‌ها یادآوری می‌کند که استفاده از تسلیحات انفجاری در مناطق شهری به‌شکلی نامتناسب غیرنظامیان را قربانی می‌کند.
مؤسسۀ «اقدام علیه خشونت مسلحانه»، از میانۀ سال ۲۰۱۰ میلادی، بیش از ۱۳ سال پیش، ثبت آمارهای مرتبط با کاربرد سلاح‌های انفجاری و تلفات غیرنظامی ناشی از آن را آغاز کرده و یافته‌های خود را در اختیار نهادهای دولتی و بین‌المللی ازجمله سازمان ملل متحد و پارلمان بریتانیا هم قرار می‌دهد.
