در حالیکه شرکت نفت خزر در شهریورماه امسال گزارش‌ها درباره «واگذاری ساختار گازی چالوس» به روسیه را تکذیب کرده بود، منابعی، روز دوشنبه ۲۴ آبان، در گفتوگو با یک وب‌سایت اخبار نفتی، نهایی شدن قراردادی در این رابطه را تائید کردند.
به گزارش وب‌سایت «اویل‌پرایس»، منابعی نزدیک به قراردادِ ذیل «توافق ۲۰ ساله میان ایران و روسیه» برای اکتشاف و توسعه میدان گازی چالوس، گفته‌اند که این قراردادِ «چند تریلیون دلاری» هفته گذشته میان دو کشور نهایی شده است.
در این گزارش به مبلغ دقیق این قرارداد اشاره‌ای نشده، اما به گفته این منابع، «شرکت‌های روسی و چینی»، «سهم اصلی» را در آن خواهند داشت.
منابع نزدیک به قرارداد که به هویت آنها اشاره‌ای نشده، به «اویل‌پرایس» گفته‌اند، در این قرارداد که اکنون نهایی شده، شرکت‌های روسی و پس از آن شرکت‌های چینی و تنها پس از آن ایرانی‌ها سهم دارند.
این گزارش تأکید می‌کند که این در حالی است که میدان گازی چالوس در بخش ایرانی آب‌های دریای خزر جای گرفته و جمهوری اسلامی «بر آن حاکمیت کامل دارد.»
«اویل‌پرایس» می‌نویسد در حالی که ایران قرار است در این قرارداد سود اقتصادی زیادی از دست بدهد، اما «برای سپاه پاسداران سود به دنبال دارد و برای جمهوری اسلامی نیز پشتیبانی ژئوپلیتیک بیشتری ایجاد می‌کند.»
بر اساس این گزارش، از آنجا که ذخایر گازی این میدان، بیشتر از چیزی است که تصور می‌شد، قرار است میلیاردها دلار سرمایه اضافی این پروژه، از سوی مؤسسات مالی در آلمان، اتریش و ایتالیا تأمین شود.
کارشناسان پیش از این گفته بودند ذخایر این میدان به اندازه‌ای است که شاید به ایران این امکان را بدهد تا توان تولیدی خود را افزایش دهد و در مجموع با میدان گازی پارس جنوبی به صادر کننده گاز به اروپا تبدیل شود.
یک مقام ارشد روسیه به این وب‌سایت گفته است که روسیه توانسته «بیشترین سهم» را در اکتشاف میدان بزرگ گاز چالوس ایران به دست آورد؛ اقدامی که می‌تواند پیامدهای اقتصادی و ژئوپلیتیکی قابل توجهی به همراه داشته باشد.
این مقام روسی که به هویت وی اشاره‌ای نشده، معتقد است: «این اقدام نهایی برای کنترل بازار انرژی اروپا (از سوی روسیه) است.»
«اویل‌پرایس» نوشته در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده است که با کشف دو میدان گازی چالوس کوچک و چالوس بزرگ، دیگر روسیه دارای بزرگ‌ترین ذخایر گازی جهان نیست و این جایگاه به ایران واگذار شده است.
تحقیقات این رسانه نشان می‌دهد پس از افزایش برآورد ذخایر گاز در چالوس و افزایش قیمت گاز در اروپا طی هفته‌های گذشته، ایران و روسیه نیز طرح همکاری مشترک در زمینه استخراج گاز از این میدان گازی را تغییر داده‌اند.
در حالی که پیش از این قرار بود شرکت نفت خزر (کپکو)، بیشترین سهم استخراج را بر عهده داشته باشد، بر اساس توافق تازه، شرکت گازپروم روسیه و ترانس‌نفت، در مجموع ۴۰ درصد و شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‌پی‌سی) و شرکت بزرگ چینی سی‌ان‌او‌او‌سی در مجموع ۲۵ درصد و شرکت ملی نفت خزر، تنها ۲۵ درصد سهم استخراج را انجام خواهند داد.
دالغا خاتین‌اغلو، کارشناس انرژی در باکو در گفتوگو با رادیو فردا محتوای این گزارش اویل‌پرایس و اعداد و ارقامی که در آن ذکر شده را محل شک و تردید می‌داند.
با این وجود، یکی از افراد نزدیک به قرارداد تازه میان سه کشور، به اویل‌پرایس گفته «گازپروم مسئولیت کلی مدیریت توسعه چالوس را بر عهده خواهد داشت، ترانس‌نفت ترابری و عملیات مربوطه را انجام می‌دهد، شرکت ملی نفت چین، تامین منابع مالی و ارائه تسهیلات بانکی لازم را انجام می‌دهد و دیگر شرکت بزرگ چینی نیز قطعات زیرساختی و مهندسی» را تامین می‌کند.
به گفته منابع نزدیک به توافق، در ایران، «اگرچه کپکو به طور اسمی، مسئولیت عملیات محدود ایران در میدان چالوس را بر عهده خواهد داشت، اما مدیریت واقعی در سمت ایران در اختیار شرکت‌های هیدروکربنی نزدیک به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خواهد بود.»
بر اساس این گزارش، واگذاری سهم ایران به شرکت‌های سپاه از آن رو صورت گرفته که قرار است سهم ایران به «حساب دو شرکت در شانگهای و ماکائو واریز شود که متعلق به این نیروی نظامی هستند.»
این گزارش اضافه کرده که گذشته از ارزش عظیم ژئوپلیتیکی این پروژه برای روسیه، مسکو به دنبال یک بازده مالی عظیم از مشارکت خود در این زمینه است.
بر اساس محاسبه اویل‌پرایس، روسیه قصد دارد با استفاده از میانگین سالانه ۸۰۰ دلار به ازای هر یک‌هزار متر مکعب گاز، از صادرات گاز چالوس در طول قرارداد ۲۰ ساله با ایران، دست‌کم ۴۵۰ میلیارد دلار به‌دست آورد.
تخمین زده می‌شود حوزه دریای خزر، شامل میادین خشکی و فراساحلی، به طور محافظه‌کارانه حدود ۴۸ میلیارد بشکه نفت و ۲۹۲ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی در ذخایر اثبات شده و احتمالی داشته باشد.
اویل پرایس نوشته روسیه در دستکاری و تغییر وضعیت حقوقی حوضه خزر نقش مهمی داشته که منجر به کاهش سهم ایران از کل درآمدهای کل این منطقه شده است.
با استفاده از گزارش‌های اویل‌پرایس، صداوسیما و رادیو فردا؛ ب.ب / پ.پ
