سلمان رشدی، نویسنده سرشناس بریتانیایی-آمریکایی، در اولین سخنرانی خود ۹ ماه پس از زخمی شدن در یک حمله با چاقو، هشدار داد که آزادی بیان در غرب بیش از هر زمان دیگری در طول حیات او در خطر است.
آقای رشدی این سخنرانی ویدئویی را غروب روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت در مراسم سالانه جایزه کتاب بریتانیا ایراد کرد که در آن جایزه «آزادی انتشار» به او اهدا شد.
برگزارکنندگان مراسم گفتند که این جایزه «نشانه قدردانی از عزم و شهامت نویسندگان، ناشران و کتابفروشانی است که به رغم تهدیدهایی که با آن مواجه هستند در برابر نابردباری و تعصب می‌ایستند».
سلمان رشدی در بخشی از سخنرانی خود گفت: «به نظرم در مقطعی زندگی می‌کنیم که آزادی بیان و آزادی انتشار در کشورهای غربی حداقل در دوره حیات من تا این حد در خطر نبوده است».
او افزود: «من که این‌جا در آمریکا زندگی می‌کنم باید شاهد حملات شگفت‌آور به کتابخانه‌ها و کتاب‌های کودکان در مدارس باشم. حمله به نفس کتابخانه‌ها بسیار نگران‌کننده است. باید مراقب آن باشیم و خیلی سخت با آن مبارزه کنیم».
سلمان رشدی ۷۵ ساله ماه اوت پارسال بر اثر حمله یک ضارب مسلح به چاقو، هنگام سخنرانی در یک مراسم ادبی در ایالت نیویورک، بینایی یک چشم خود را از دست داد و بخشی از اعصاب دستش به شدت آسیب دید.
ضارب او یک آمریکایی لبنانی‌تبار به نام هادی مطر به اقدام به قتل و حمله با اسلحه متهم شده و بدون حق آزادی مشروط با پرداخت وثیقه، هنوز در زندان و منتظر محاکمه است. او در جلسه تفهیم اتهام هیچ‌یک از اتهامات را نپذیرفته است.
در پی صدور فتوای قتل سلمان رشدی توسط روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، در سال ۱۳۶۸ به‌دلیل آنچه «کفرآمیز بودن» کتاب آیات شیطانی خوانده شد، او مجبور شد که سال‌ها تحت حفاظت پلیس بریتانیا و مخفیانه زندگی کند.
آقای رشدی در سخنرانی روز دوشنبه خود از ناشران به‌دلیل دستکاری در متن کتاب‌های چاپ‌شده در دهه‌های گذشته تحت تاثیر حساسیت‌های امروزی انتقاد کرد.
او در این زمینه به دو نمونه بارز کتاب‌های داستان کودکان به قلم رولد دال، نویسنده بریتانیایی نیمه دوم قرن بیستم، و آثار یان فلمینگ، خالق مجموعه جیمز باند، اشاره کرد.
رشدی گفت ناشران باید اجازه بدهند که کتاب‌ها «به عنوان محصول زمانه خود به دست ما برسند و اگر ادبيات و مضامین این کتاب‌ها برای کسی ناخوشایند است بهتر است آن‌ها را نخواند و سراغ کتاب دیگری برود».
