کره جنوبی و ایتالیا، یکی در آسیا و دیگری در اروپا، از کانون‌های شیوع ویروس کرونای جدید پس از مرکز آن در چین بودند، و هر دو آماری منتشر کرده‌اند که در شرایط فعلی شاید بتوان تا حدی به درستی و جزئیات آن‌ها اتکا کرد.
اما این ارقام تفاوت‌های چشم‌گیری با هم دارند که گاهی به شکل‌گیری انواع فرضیه‌ها و حتی تئوری‌های توطئه می‌انجامد.
برای واکاوی این موضوع، نخست باید به سراغ خود آمار رفت.
نخستین موضوعی که در هر آماری معمولا توجه عموم را جلب می‌کند، شمار یا درصد جان‌باختگان است.
در همین آغاز کار تفاوت عمده‌ای بین درصد جان‌باختگان در ایتالیا و در کره جنوبی وجود دارد: در اولی ۸.۷ درصد و در دومی ۱.۳ درصد از موارد تائیدشده، درگذشته‌اند (موسسه ملی سلامت ایتالیا ۴ فروردین/مرکز مقابله با شیوع بیماری‌های کره جنوبی ۵ فروردین).
>>>
جمع‌بندی فعلی رادیو فردا در مورد شمار مبتلایان و جان‌باختگان در ایران حاکی از ۵۵ هزار مورد ابتلا و جان باختن بیش از ۲۷۰۰ تن است. آمار رسمی: ۲۴۸۰۰ بیمار هستند و ۱۹۳۴ تن جان خود را از دست داده‌اند (درصد تلفات انسانی: حدود پنج درصد و حدود ۸ درصد). برای جزئیات بیشتر به این گزارش مراجعه کنید.
زیر ۵۰ سال
بدون در نظر گرفتن دلایل فنی، از جمله تست‌هایی که انجام می‌شود، طیف افرادی که آزمایش می‌شوند و مانند این‌ها، همچنین پیامدهای ناشی از افزایش قابل توجه بیماران در ایتالیا و در نتیجه فشار بر سیستم درمانی، نگاهی سراسری به درصدهای جزئی بیاندازیم.
در کره جنوبی درصد تلفات انسانی در میان افراد ۳۰ تا ۴۹ سال حدود یک دهم درصد است، در ایتالیا بین سه دهم تا شش دهم درصد.
برآوردهای گروهی از پژوهشگران سرآمد در مدل‌سازی بیماری‌های عفونی در دانشگاه هنگ‌کنگ، نشان می‌دهد که «تلفات انسانی در مواردی که علائم بیماری در آن‌ها مشاهده شده» در ووهان چین (یعنی مرکز شیوع بیماری)، در این بازی سنی بین همین ارقام است.
بالای ۵۰ سال
در کره جنوبی «درصد تلفات انسانی در قبال موارد تائیدشده» در افراد ۵۰ تا ۵۹ سال و ۶۰ تا ۶۹ سال نیم درصد و ۱.۷ درصد است. در ایتالیا ۱.۵ و ۵ درصد است. در پژوهش‌های دانشگاه هنگ‌کنگ در افراد ۴۵ تا ۶۴ سال نزدیک به آمار کره جنوبی‌ست.
اما برعکس، «درصد جان‌باختگان در برابر کل جان‌باختگان» در این بازه سنی در کره جنوبی تقریبا دو برابر بیشتر از ایتالیا است. به بیان دیگر شمار بسیار بسیار بیشتری در این سنین در ایتالیا بیمار شده‌اند، اما جان خود را از دست نداده‌اند.
در نهایت تلفات انسانی در بازه سنی ۷۰ تا ۷۹ سال در کره جنوبی ۶ و در ایتالیا ۱۵ درصد است؛ در بازه سنی بالای ۸۰ سال ۱۳ درصد در مقابل ۲۴ درصد.
اما در اینجا هم درصد جان‌باختگان در این سنین در برابر کل جان‌باختگان، در هر دو کشور کره جنوبی و ایتالیا تقریبا یکی‌ست.
دو راهبرد مختلف در زمینه تست بیماران
در تحقیقات منتشرشده از سوی استادان و پژوهشگران ایتالیایی در ژورنال انجمن پزشکی آمریکا، به سه دلیل عمده در مورد تفاوت آماری فعلی در ایتالیا و برخی دیگر کشورها اشاره شده‌است. نخست: سالخوردگی جمعیت.
در ایتالیا تنها ۲۵ درصد بیماران بین ۱۹ تا ۵۰ سال دارند، در کره جنوبی تقریبا نیمی از کل بیماران در این سن قرار می‌گیرند. گفته می‌شود بسیاری از باورمندان به فرقه‌ای در کره جنوبی، که یکی از مراکز اصلی شیوع ویروس بود جوان هستند.
اما میانگین سنی در ایتالیا ۴۵.۵ سال و در کره جنوبی ۴۲ سال است. (در چین میانگین ۳۷ و در ایران ۳۰ سال است.)
اما سن تنها دلیل مهم نیست.
از دیگر دلایل مهمی که مورد توجه پژوهشگران ایتالیایی قرار گرفته، راهبرد ایتالیا در زمینه تست شهروندان است. از منظر آن‌ها این مورد، به‌طور مشخص بین ایتالیا - و چه بسا بسیاری از دیگر کشورها- و از سوی دیگر کره جنوبی، فاصله ایجاد می‌کند.
کره جنوبی از تک و توک کشورهایی‌ست که با کشف گلوگاه شیوع بیماری در شهر دگو (با بیشترین شمار بیماران) دست به آزمایش‌گیری گسترده و عمومی زد. پیش از آن‌که بیماری به طور گسترده پخش شود و بدون مقررات شدید و عمومی منع رفت‌وآمد. از سوم ژانویه (۱۳ اسفند) تا کنون در حدود ۳۵۰ هزار تست در این کشور انجام شده که نتیجه ۹ هزار مورد تائید شده‌است.
هرجا احتمال داده شد، آزمایش‌های گروهی گرفته شد. تست‌ها حتی در مسیر خودروها، یا در مجتمع‌های مسکونی انجام گرفتند. این روش به تائید مواردی منتج شده که علائم خفیف یا حتی محدودی داشته‌اند، که طبیعتا در آمار نهایی نیز در نظر گرفته شده‌است.
اما در ایتالیا راهبرد انجام تست کرونا تغییر کرده و آن‌طور که پژوهشگران آن کشور می‌گویند افرادی که علائم شدید دارند در اولویت قرار گرفته‌اند. در نتیجه احتمالا بسیاری از کسانی که علائم خفیف یا محدود دارند اساسا در آمارگیری نهایی در نظر گرفته نشده‌اند.
پژوهشگران هنگ‌کنگی شمار کل جان‌باختگان در جریان شیوع موج اولیه ویروس در ووهان چین را (با مدل‌سازی) ۱.۴ درصد برآورد کرده‌اند. دولت مرکزی چین این رقم را ۲.۹ درصد تخمین زده‌است.
آمارهای دقیق و جزئی بیشتر از کشورهای مختلف لازم است تا به یک نتیجه کلی‌تر رسید. ارقام همواره در تغییر است و روش‌هایی دارویی و درمانی هم ممکن است تغییر کند. حتی در مورد شیوع ویروس سارس در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ نیز، با گذشت دو دهه، همچنان تفاوت‌های عمده‌ای بین کشورها دیده می‌شود.
با وجود همه این‌ها، به نظر می‌رسد ارائه اطلاعات و آمار درست و شفاف از سوی کشورها، با وجود تفاوت در روش‌ها، تصویر بهتری از شدت و وخامت اوضاع خواهد داد.
شاید این اطلاعات به جوامع مختلف کند تا روش‌های علمی مناسبی را برای رویارویی با ویروس به‌کار گیرند. و شاید از همین روست که مقام‌های ارشد نهاد‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل، از دولت‌ها و کشورها خواسته‌اند به راهبردی یک‌پارچه، هماهنگ، و شفاف روی آورند.
