خبرگزاری دولتی عربستان میگوید ولیعهد سعودی، پروژه ساخت نخستین راکتور تحقیقات هستهای کشورش را افتتاح کردهاست. پیش از این گفته شده بود ریاض خواستار دستیابی به «توازن اتمی با ایران» است.
راکتوری که رسانههای سعودی از افتتاح پروژه ساخت آن سخن گفتهاند، نخستین از ۱۶ راکتوریست که عربستان قصد تاسیس آنها را دارد.
خبرگزاری دولتی عربستان میگوید پرژوه اتمی روز دوشنبه یکی از هفت پروژهایست که ولیعهد آن کشور در جریان دیدار از «شهر دانش و فناوری ملک عبدالعزیز» در ریاض، افتتاح کردهاست.
گزارشها در مورد راهاندازی مراکز هستهای البته به سالهای پیش باز میگردند. در شهریور سال ۱۳۹۴ روزنامه والاستریتجورنال گزارش داده بود که ریاض «برنامهای بلندپروازانه» برای تامین «۱۵ درصد از برق خود» بهوسیله انرژی اتمی دارد و قصد دارد تا سال ۲۰۳۰، مجموعا ۱۶ راکتور اتمی بسازد.
اما دو سال گذشت تا در نهایت این خبرها جنبه رسمی به خود گرفتند. عربستان سعودی در سال ۱۳۹۶ اعلام کرد به عنوان بخشی از برنامههای هستهای خود در نظر دارد استخراج اورانیوم داخلی را آغاز کند.
در آبان ماه ماه سال ۱۳۹۶ ریک پری، وزیر انرژی آمریکا، از عربستان دیدار کرد و همان زمان به رویترز گفت مذاکرات دو کشور بر سر توافق ۱۲۳ -که به شرکتهای آمریکایی اجازه میدهد تا در برنامه هستهای غیرنظامی عربستان مشارکت داشته باشند- به زودی آغاز خواهد شد.
یک ماه بعد از آن دولت دونالد ترامپ نشستی را به منظور اطلاعرسانی به دستیاران اعضای کنگره آمریکا برگزار کرد تا درباره نحوه رعایت استانداردهای عدم اشاعه هستهای در توافق احتمالی با عربستان بر سر فروش راکتورهای اتمی، توصیح دهد.
خبرگزاریها و رسانههای بینالمللی نیز در اسفند همان سال گفته بودند مقامهای سعودی در مذاکرات خود با واشینگتن خواستار دستیابی به ظرفیتهای پیشرفته در زمینه انرژی اتمی غیرنظامی هستند؛ آنها میگویند توافق اتمی با ایران در تیرماه ۱۳۹۴، به تهران اجازه دادهاست تا در سطح محدودی به غنیسازی اورانیوم بپردازد. هرچند در آن زمان ایالات متحده همچنان بخشی از «برجام» بود، اما واشینگتن در بهار امسال از توافق با ایران خارج شد.
راهاندازی نیروگاههای اتمی در عربستان سعودی نگرانیهایی را در غرب بهوجود آوردهاست. اما این نگرانیهای محدود به غرب نشده و اواخر سال پیش بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل، در جریان دیداری با رئیسجمهوری آمریکا از مذاکرات هستهای بین واشینگتن و ریاض «عمیقا ابراز نگرانی کرد» و خواستار لغو آن شد.
عربستان میگوید برنامه اتمیاش اهداف غیرنظامی را دنبال میکنند، با این حال در اواخر سال پیش محمد بن سلمان تهدید کرده بود اگر ایران بمب اتمی بسازد ما هم خواهیم ساخت.
دولت عربستان در مورد این «راکتور تحقیقاتی» که معمولا نه برای تولید برق، بلکه برای تحقیقات و یا امور آموزشی کاربرد دارد، توضیح چندانی ندادهاست.