ابراهیم رئیسی پس از امضای ۱۴ توافق «راهبردی» با بشار اسد، همتای سوری خود، روز پنج‌شنبه، ۱۴ اردیبهشت، در آغاز برنامه‌های دومین روز سفر به دمشق، با رهبران گروه‌های مسلح فلسطینی مخالف اسرائیل دیدار و بر ادامه حمایت جمهوری اسلامی از آن‌ها تأکید کرد.
او در نشست با فرماندهان «محور مقاومت» در کاخ ریاست‌جمهوری دمشق، که حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه، نیز در آن حضور داشت، این گروه‌های هم‌سو با ایران و سوریه را طرف «پیروز» رویارویی مسلحانه ده‌ها ساله در برابر اسرائیل نامید.
«محور مقاومت» شامل گروه‌ها و سازمان‌های ده گانه‌ای مانند حماس و جهاد اسلامی فلسطین است که آمریکا، اسرائیل و بسیاری از دولت‌های غربی آن‌ها را «تروریستی» می‌دانند.
این دیدارها در شرایطی انجام شده که معترضان، کارگران و بازنشستگان ایرانی در سال‌های اخیر بارها نسبت به هزینه «بیت‌المال» ایران در سوریه و برای اهداف گروه‌های مسلح فلسطینی علیه اسرائیل، در شرایط ضعف چشم‌گیر اوضاع اقتصادی ایران انتقاد کرده‌اند.
با این حال جمهوری اسلامی در راستای سیاست «دفاع از حرم»، کماکان نیروهای نظامی خود را به سوریه اعزام می‌کند و حامی گروه‌های متحد با خود در سوریه و منطقه است. تهران این سیاست را برای بقای حکومت بشار اسد و در ادامه ستیز با اسرائیل پیگیری کرده است.
ابراهیم رئیسی چهارشنبه‌شب در سخنرانی در حرم زینب در حومه دمشق، مدعی شد که اسرائیل در «ضعیف‌ترین» مقطع تاریخ خود قرار دارد و «محور مقاومت» قوی‌تر شده است.
به گزارش خبرگزاری‌های رویترز و آسوشیتدپرس، ۱۴ سند همکاری در نخستین روز سفر ابراهیم رئیسی به دمشق میان او و بشار اسد، برای تضمین همکاری‌های راهبردی دو کشور امضا شد. یکی از توافق‌ها در زمینه صنعت نفت بود.
با این حال، خبری در مورد درخواست احتمالی ایران از سوریه برای بازپرداخت بدهی‌های پیشین دمشق به تهران منتشر نشده و معلوم نیست ابراهیم رئیسی این درخواست را عنوان کرده است یا نه.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در آغاز هفته گفت که سوریه ۳۰ میلیارد دلار به ایران بدهی دارد در حالی که دمشق همه بدهی خود را به کشورهای دیگر چون روسیه، بازپرداخت می‌کند.
آقای فلاحت‌پیشه گفت بدهی سوریه به ایران معادل حدود ده درصد از تولید ناخالص داخلی ایران است.
از سوی دیگر، جمهوری اسلامی برای مشارکت‌های تازه در بازسازی سوریه ابراز آمادگی کرده است.
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، که هفته گذشته در سفر به دمشق با بشار اسد دیدار کرد، در سفر کنونی ابراهیم رئیسی نیز او را همراهی می‌کند.
با این حال، سرنوشت پروژه‌ای که در زمان فرماندهی قاسم سلیمانی بر نیروی قدس سپاه پاسداران برای کشیدن بزرگ‌راهی از غرب ایران با گذر از عراق و رسیدن به سوریه و سپس تا لبنان طراحی شده بود، با وجود سرمایه‌گذاری زیاد به روی آن، هنوز نامعلوم است.
اسرائیل و آمریکا به این جاده به عنوان مسیری که ممکن است از آن برای انتقال سلاح استفاده شود، حساسیت نشان داده و بارها کاروان کامیون‌ها در بخش‌هایی از مرز سوریه و عراق در مسیر این جادهِ ناتمام، بمباران شده است.
اسرائیل در هفته‌های گذشته بارها اهداف متعدد در سوریه، شامل حومه دمشق، استان حمص و فرودگاه بین‌المللی حلب را بمباران کرده است. آخرین مورد از این حمله یک روز پیش از آغاز سفر ابراهیم رئیسی رخ داد که فرودگاه حلب را از کار انداخت.
در یک حمله دیگر منتسب به اسرائیل در ماه گذشته به دمشق، دو افسر شاخه قدس سپاه پاسداران که به عنوان «مستشار» و «مدافعین حرم زینب» به سوریه اعزام شده بودند، کشته شدند.
موضع آمریکا در خصوص سفر رئیسی به سوریه و ستیز کلامی سخنگوی ایران
ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، چهارشنبه در واکنش به سفر ابراهیم رئیسی به سوریه گفت «تعمیق روابط میان رژیم‌های ایران و سوریه نه تنها برای متحدان ما و کشورهای منطقه، بلکه برای جهان عمیقا نگران‌کننده است».
آقای پاتل افزود رابطه با «رژیم اسد نباید احیا شود» و دولت جو بایدن روشن کرده که از عادی‌سازی رابطه کشورهای دیگر با دمشق نیز حمایت نمی‌کند.
سخنگوی وزارت خارجه دولت رئیسی در واکنش به اظهارات ودانت پاتل، یک جمله قدیمی محمد بهشتی، از بنیان‌گذاران جمهوری اسلامی، خطاب به آمریکا را تکرار کرد، که گفته بود «عصبانی باش و از این عصبانت بمیر».
ابراهیم رئیسی اولین رئیس‌جمهور حکومت ایران است که در بیش از ۱۳ سال اخیر به سوریه سفر کرده است. پیش از او، محمود احمدی‌نژاد زمستان سال ۱۳۸۸ به سوریه رفت.
ده ماه پس از آن آخرین سفر احمدی‌نژاد به دمشق، سوریه وارد جنگ داخلی پرتلفات و ویرانگری شد که در دو سال اخیر تا حد زیادی فروکش کرده اما حکومت بشار اسد هنوز نتوانسته است حدود ۳۵ درصد از خاک این کشور را که در تسلط نیروهای مخالف مسلح است، بازپس گیرد و قریب پنج میلیون تن از شهروندان این کشور در سرزمین‌های تحت کنترل معارضین هستند.
بشار اسد سال‌ها پس از شروع جنگ کشورش و در شرایطی که ارتش وفادار به او به پیشرفت‌های زیادی دست یافته و اوضاع تا حد زیادی به سود حکومت او تثبیت شده بود، از روسیه و دوبار نیز از ایران دیدار کرد که آخرین بار آن، سال گذشته بود.
سفر کنونی ابراهیم رئیسی به سوریه در شرایطی صورت گرفته که دمشق به‌تازگی رابطه با دولت‌های مهم دنیای عرب مانند مصر و عربستان را بهبود داده و ممکن است از میزان وابستگی شدید سوریه به ایران کاسته شود. این در حالی است که در جنگ داخلی سوریه، تنها ایران، حزب‌الله و سپس روسیه برای بقای حکومت بشار اسد وارد کارزار جنگی شدند.
کشورهای عرب در دوره اخیر با تغییر سیاست در قبال سوریه برای بازگشت این کشور به اتحادیه عرب چراغ سبز نشان داده‌اند. وزیر خارجه سوریه ماه گذشته برای اولین بار در ۱۱ سال اخیر به عربستان سفر کرد و بشار اسد دومین سفر به امارات را انجام داد.
