جوانانی که امروز در خیابان‌های سئول علیه رئیس‌جمهور خود شعار سر می‌دهند، احتمالاً هیچ تصویری از کودتا و حکومت نظامی ندارند و تنها شاید در کتاب‌های تاریخ خوانده باشند که روزگاری کشورشان محل حکمرانی مستبدانی بوده که به‌مدد کودتا و حکومت نظامی هر صدای مخالفی را خاموش می‌کردند.
اعلام حکومت نظامی توسط یون سوک یول حالا ممکن است به برکناری خود او از قدرت بینجامد و نمایندگان پارلمان با استیضاح او را به خانه بفرستند.
این گزارش مروری است بر کودتاها، استیضاح‌ها و همچنین اعلام حکومت نظامی در کشوری که سال‌های سال چکمه‌پوش‌ها در بطن تحولات سیاسی آن قرار داشتند.
جمهوری کره یا همان کره جنوبی در سال ۱۹۴۸ پس از تقسیم شبه‌جزیرهٔ کره به دو بخش جنوبی و شمالی تأسیس شد. سینگمان ری، سیاستمدار ضد کمونیست سرسخت، اولین رئیس‌جمهور این کشور بود و بنای حکومت خود را با حکومت نظامی آغاز کرد.
حکومت نظامی در سال ۱۹۴۸ – ۱۳۲۷ خورشیدی
در ۱۴ نوامبر ۱۹۴۸ سینگمان ری که از او به‌عنوان یکی از ضد کمونیست‌ترین سیاستمداران این کشور نام برده می‌شود، در کره جنوبی حکومت نظامی اعلام کرد.
او این کار را در واکنش به شورش‌های کمونیستی در جزیره ججو که به کشته شدن هزاران نفر انجامید، صورت داد. دولت ضمن اعلام حکومت نظامی ارتش و نیروهای امنیتی را وارد عمل کرد و باعث شد یکی از خونین‌ترین سرکوب‌های تاریخ کره جنوبی رقم بخورد.
حکومت نظامی و برکناری رئیس‌جمهور در سال ۱۹۶۰ – ۱۳۳۹ خورشیدی
۱۲ سال بعد دیکتاتوری رئيس‌جمهور باعث شد اعتراضات دانشجویی علیه او شکل بگیرد. این قیام به‌ویژه در مخالفت با تقلبات انتخاباتی صورت گرفت و نظامیان در سرکوبی خونین تلاش کردند صدای معترضان را خاموش کنند.
رئيس‌جمهور هم در آوریل سال ۱۹۶۰ به بهانه برقراری نظم در کشور حکومت نظامی اعلام کرد. با این حال سینگمان ری که در سال ۱۹۵۳ تصورش روش جلد مجله تایم هم چاپ شده بود، در نهایت مجبور شد از قدرت کنار برود.
کودتای ۱۹۶۱ – ۱۳۴۰ خورشیدی
این نخستین کودتای موفق در تاریخ کره جنوبی بود. تنها یک سال پس از برکناری سینگمان ری، یک افسر ارتش کره جنوبی به نام پارک چونگ هی، هزاران سرباز خود را به سمت سئول هدایت کرد تا قدرت را به دست بگیرند.
این آغاز ۱۸ سال حکومت نظامی پارک چونگ هی در کره جنوبی بود.
او در آن سال‌ها بارها ازجمله در سال ۱۹۷۲ برابر با ۱۳۵۱ خورشیدی و همزمان با اصلاحات قانون اساسی، حکومت نظامی اعلام کرد تا بتواند به اهداف خود دست یابد. تغییر قانون اساسی باعث شد اختیارات رئيس‌جمهور به شکل قابل‌توجهی افزایش یابد.
کودتای ۱۹۷۹ – ۱۳۵۸ خورشیدی
دومین کودتا در تاریخ کره جنوبی در ۲۱ آذر ماه سال ۱۳۵۸ خورشیدی رقم خورد؛ جایی که ژنرال چون دو هوان در کودتایی که به آن «خزنده» هم می‌گویند، توانست قدرت را به دست بگیرد.
در این روند البته ابتدا پارک چونگ هی ترور شد و پس از آن چوی کیو هاه از حزب لیبرال و ضد کمونیست قدرت را به دست گرفت، اما او هم با یک کودتای نظامی از قدرت خلع شد و حکومت نظامی در سراسر کشور اعلام شد. سپس در بهار سال ۱۳۵۹ در نهایت چون دو هوان قدرت را به دست گرفت.
او که هشت سال قدرت را در این کشور به دست داشت، در آن سال‌ها با سرکوب فراوان تلاش داشت مخالفان خود را کنار بزند.
پایان حکومت نظامی و انتقال به دموکراسی در سال ۱۹۸۷- ۱۳۶۷ خورشیدی
چون دو هوان پس از هشت سال و در پی اعتراضات گستردهٔ مردمی مجبور شد به وضعیت حکومت نظامی پایان دهد.
پس از آن، اصلاحات سیاسی در کشور صورت گرفت و انتخابات دموکراتیک برگزار شد. آن اتفاقات باعث شد تا بالأخره حکومت نظامیان در کره جنوبی خاتمه یابد.
استیضاح نافرجام ۲۰۰۴- ۱۳۸۳ خورشیدی
رو مو هیون رئيس‌جمهور وقت این کشور در سال ۱۳۸۳ خورشیدی تنها یک سال پس از حضور در قدرت استیضاح شد.
او که از حزب سوسیال لیبرال توانسته بود به قدرت برسد، به‌دلیل آن‌چه عدم رعایت بی‌طرفی سیاسی خوانده شده بود استیضاح شد؛ اما در ادامه، دادگاه قانون اساسی این تصمیم پارلمان را لغو کرد و او توانست دورهٔ پنج‌سالهٔ خود را با موفقیت به پایان برساند.
استیضاح ۲۰۱۷ – ۱۳۹۶ خورشیدی
پارک گئون هی، دختر پارک چونگ هی، نظامی و دیکتاتور فقید کره جنوبی که در پی برگزاری انتخابات به قدرت رسیده بود، در نهایت در سال ۱۳۹۶ استیضاح شد.
در آن سال، پس از ماه‌ها بی‌ثباتی سیاسی در این کشور، رئيس‌جمهور به‌دلیل آن‌چه «اعمال ناقض قانون اساسی» نامیده شد، برکنار شد. دادگاه قانون اساسی این‌بار استیضاح خانم رئیس‌جمهور را تأیید کرد.
خانم پارک در همان سال به اتهام فساد مالی دستگیر و برای اجرای حکم ۲۰ سال حبس روانه زندان شد، اما چهار سال بعد عفو شد و توانست از زندان خارج شود.
او در دوران حکمرانی خود به ایران هم سفر کرد و با حجاب اجباری با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هم دیدار کرد.
حکومت نظامی ۲۰۲۴- استیضاح ۱۴۰۳ خورشیدی؟
یون سوک یول، رئیس‌جمهور محافظه‌کار کنونی کره جنوبی، در سال ۱۴۰۱ توانست در انتخابات پیروز شود و به قدرت برسد.
او که وعدهٔ برخورد سخت‌تر با همسایهٔ شمالی را داده بود، مورد اقبال عمومی قرار گرفت. با این حال تنها دو سال حضور در قدرت باعث شد تا افکار عمومی کره جنوبی از او ناامید شود. پرونده‌های فساد به‌ویژه در مورد خانواده و اطرافیانش نیز باعث شد میزان مجبوبیت یول به شکل قابل‌توجهی افت کند.
همین مسئله و افزایش نارضایتی‌ها از سوی اقشار مختلف در این کشور از جمله کارگران و پزشکان موجب شد در بهار امسال حزب مخالف در انتخابات پارلمانی بتواند رأی اکثریت را به خود اختصاص دهد.
از آن زمان به بعد کار برای رئيس‌جمهور کره جنوبی سخت شده و چالش‌های میان دو قوه افزایش یافته است.
دستور رئيس‌جمهور برای اعلام حکومت نظامی هرچند تنها چند ساعت دوام آورد، اما ترکش‌های آن همچنان ادامه دارد و بعید نیست او حتی پیش از پایان سال جاری میلادی به آخر خط برسد و یک استیضاح دیگر در تاریخ سیاسی کره جنوبی به ثبت برسد.
