نوبل «استثنایی» ادبیات ۲۰۱۹ به دو نویسنده، یک زن و یک مرد، رسید

آکادمی نوبل در سوئد روز پنج‌شنبه، ۱۸ مهرماه، نام دو نویسنده الگا توکارچوک از لهستان و پتر هانتکه از اتریش را به عنوان برندگان جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۹ اعلام کرد.

خانم الگا توکارچوک، ۵۷ ساله، به زبان لهستانی می‌نویسد و در کشور خود و در جهان انگلیسی‌زبان از شهرتی چشمگیر برخوردار است.

او در سال ۲۰۱۸ جایزه معتبر من بوکر را با رمان «پروازها» از آن خود کرد. آکادمی نوبل هم در بیانیه خود او را به عنوان برنده نوبل سال ۲۰۱۸ معرفی کرد.

پتر هانتکه اتریشی، رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس و مترجم، نیز که ۷۶ سال از عمرش می‌گذرد نویسنده‌ای با شهرتی جهانی است.

اکثر کارشناسان انتظار داشتند که در سال ۲۰۱۹ دست‌کم برنده یکی از این دو جایزه که پیشتر رئیس آکادمی نوبل آن را «استثنایی» خوانده بود زن باشد.

آکادمی نوبل روز پنج‌شنبه الگا توکارچوک را به این خاطر ستود: «تخیلی روایی که در کنار شوری همه‌جانبه پشت سر گذاشتن مرزها را همچون شکلی از زندگی به تصویر می‌کشد».

در توصیف آکادمی از آثار پتر هانتکه آمده است که او «در ویژه بودن تجربه بشری به کاوش پرداخته است».

اما این که هر دو برنده در این رشته در سال ۲۰۱۹ زن باشند نیز در این میان طرفدارانی داشت.

پیشتر رئیس کمیته نوبل ادبیات در ویدئویی که در یوتیوب منتشر شد اعلام کرده بود که وقت آن است که این آکادمی «چشم‌اندازی وسیع‌تر و فراخ‌تر» را ببیند و از «اروپامحور» و «مردمحور» بودن فاصله بگیرد.

این موضع‌گیری پس از آن اعلام شد که همزمان با شتاب گرفتن جنبش MeToo پای آکادمی هم به ماجرای یک رسوایی جنسی و مالی باز شد: در پی انتشار اخبار این رسوایی، همسر یکی از اعضای زن آکادمی در سال ۲۰۱۸ به جرم تجاوز به دو سال زندان محکوم شد.

اما پیش از آن که دادگاه این فرد برگزار شود، آکادمی تصمیم خود را گرفت و اعلام کرد که در سال ۲۰۱۸ برنده نوبل ادبیات را انتخاب نخواهد کرد و به جای آن در سال ۲۰۱۹ دو برنده ادبیات به جهانیان معرفی خواهد شد.

نام الگا توکارچوک و پتر هانتکه از میان فهرستی بلند حاوی ۲۰۰ نامزد که نهایتا به هشت نامزد محدود شده بود انتخاب شده است.

تا پیش از سال جاری، از ۱۱۴ برنده نوبل ادبیات تنها ۱۴ برنده زن بودند.

از دیگر آثار خانم توکارچوک می‌توان به «خانه روز، خانه شب» و «با گاوآهن استخوان مردگان را شخم بزن» اشاره کرد.

جایزه نوبل ادبیات سال ۱۳۹۶ به کازوئو ایشی گورو، داستان نویس بریتانیایی و خالق آثاری نظیر «بازمانده روز»، اهدا شد، و سال پیش از او نیز این جایزه به باب دیلن، ترانه سرای مشهور آمریکایی، داده شد.

پتر هانتکه در ایران نویسنده‌ای شناخته‌شده‌تر است، به‌ویژه آن که در عرصه سینما نیز با ویم وندرس همکاری داشته، فیلمسازی که در ایران همه او را می‌شناسند. «بهشت بر فراز برلین» و «ترس دروازه‌بان از ضربه پنالتی» از جمله دو اثر معروف اویند.