روز چهارشنبه اعلام شد که گرتا تونبرگ، فعال نوجوان محیط زیست اهل سوئد، برنده «جایزه زیست صحیح» موسوم به «نوبل آلترناتیو» شدهاست.
بنیاد اعطای این جایزه اعلام کرد که این جایزه به او به خاطر «الهامبخشی و برجسته کردن مطالبات سیاسی مربوط به اقدام فوری اقلیمی منطبق با واقعیات علمی» اعطا شدهاست.
این بنیاد میافزاید که گرتا تونبرگ شانزدهساله «به قشرهای مختلف مردم برای مطالبه سیاسی انگیزه بخشیدهاست.»
جایزه «زیست صحیح» (شیوه زندگی صحیح) در سال ۱۹۸۰ توسط یاکوب فون اوکسکول، نیکوکار سوئدی-آلمانی، ایجاد شده و هدف از آن پشتیبانی از کسانی است که برای فوریترین چالشهای پیش روی بشر چارههای عملی و سودمند ارائه میکنند.
گرتا تونبرگ (با تلفظ اصلی سوئدی: گریتا تونبری) کارزار خود برای برانگیختن اراده سیاسی جهت حفظ محیط زیست کره زمین را به صورت «تظاهرات یکنفره» در بیستم اوت ۲۰۱۸ در جلوی پارلمان سوئد آغاز کرد. این اقدام او باعث شدهاست تا از آن زمان میلیونها نفر در سراسر جهان به خیابانها بیایند و از سیاستمداران بخواهند تا برای جلوگیری از گرم شدن بیشتر کره زمین اقدامی واقعی بکنند.
دمای کره زمین نسبت به دوران پیشاصنعتی حدود یک و نیم درجه افزایش یافته و تحت تاثیر آن بروز گرمای بیسابقه، خشکسالی و بارانهای سیلابزا و همینطور فرسایش زمین و بیابانزایی شدت گرفته است. دانشمندان و سازمان ملل متحد مدتهاست بهطور فزایندهای عواقب بسیار وخیم این روند را به سیاستمداران گوشزد میکنند.
گرتا تونبرگ روز دوشنبه اول مهر در سخنرانی خود در اجلاس زیستمحیطی سازمان ملل متحد خطاب به سیاستمداران اینگونه آغاز کرد که «حواسمان به کارهای شما هست!»، او سپس گفت:
«سر تا پای قضیه اشکال دارد. من نباید الان اینجا باشم. باید سر کلاس درسم در آنسوی اقیانوس باشم. باز هم همهتان برای امید پیش من میآیید؟ چطور جرأت میکنید! شماها با حرفهای پوچتان آرزوهای من و کودکی من را دزدیدهاید؛ و در اصل من یکی از خوشبختان هستم. مردم دارند رنج میکشند. مردم دارند میمیرند. کلیت اکوسیستم در حال فروپاشی است. ما در آغاز یک انقراض انبوه قرار گرفتهایم؛ و تنها چیزی که شما از آن حرف میزنید پول است و افسانه رشد ابدی اقتصادی. چطور جرأت میکنید؟»
او ادامه داد: «بیش از سی سال است که [برهان] علمی بی چون و چرا به شما ارائه شده. چطور جرأت میکنید رویتان را آنطرف بگیرید؟ و بعد به اینجا بیایید و بگوید که اقداماتتان کافی است. در حالی که از سیاستگذاری و چارهیابی شایسته و بایسته فرسنگها دوریم.
میگویید که صدای ما را شنیده و فوریت موضوع را درک میکنید. اما با همه غم و اندوهی که دارم، با همه خشمی که حس میکنم نمیخواهم این حرف شما را باور کنم. چون اگر واقعاً شرایط را درک کرده باشید و هنوز هم دست به اقدامی نمیزنید آنوقت باید گفت که افراد پلیدی هستید. اما نمیخواهم چنین چیزی را باور کنم.»
گرتا تونبرگ نخستین بار در سال ۲۰۱۱ یعنی زمانی که هشت سال بیشتر نداشت در مورد آینده رو به نابودی زیستگاه بشر به خاطر گرمایش زمین شنید و از اینکه مردم تا این اندازه نسبت به این موضوع بیتفاوتند بهتزده شد. این امر به افسردگی او انجامید. گرتا والدین خود را به چالش کشید تا از انتشار گازکربنیک بیشتر خودداری کنند و ازجمله از پدر و مادر خود خواست تا دیگر با هواپیما پرواز نکنند. مادر او، مالنا ارنمان، که خواننده بینالمللی اپرا است با اینکه پرواز نکردن به معنی پایان پیشرفت کاری و اجراهای او بود به این درخواست گرتا پاسخ مثبت داد. این برخورد، امید را در دل گرتای جوان زنده کرد.
گرتا تونبرگ از آن زمان جنبشی برای اعتصاب در مدارس برای اعتراض به وضعیت محیط زیست راه انداخته است. او اوایل شهریور امسال در اقدامی اعتراضی با یک قایق که از انرژی باد و خورشید استفاده میکرد، اقیانوس اطلس را طی کرد و هفته گذشته پس از یک سفر ۱۵ روزه به نیویورک رسید. او از سوی سازمان عفو بینالملل برنده جایزه «سفیر وجدان» در سال ۲۰۱۹ اعلام شد.
او در روزهای اخیر نیز رهبری نمادین راهپیمایی بزرگ دانشآموزان جهان در حمایت از حفاظت از محیط زیست را برعهده گرفت.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، که تأثیر فعالیتهای بشر بر گرمایش زمین را محل تردید میداند پس از سخنرانی گرتا تونبرگ در مجمع عمومی سازمان ملل توئیتی درباره او منتشر کرد.
دونالد ترامپ نوشت: «دختر جوان بسیار خوشحالی به نظر میآید که چشم به آیندهای روشن و عالی دارد. واقعاً مایه خوشحالی است.»برخی از رسانهها در آمریکا لحن این توئیت را دارای «طعنه و کنایه» دانستهاند و خود گرتا تونبرگ نیز روز چهارشنبه در مصاحبه با رسانههای اسکاندیناوی گفت که مطمئن است منظور از این توئیت «مسخره» کردن او بوده اما در این مورد «تعجبی نمیکند.»
ترامپ و تونبرگ هیچگاه شخصاً دیدار نکردهاند. روز دوشنبه در نشست مجمع سازمان ملل در نیویورک نیز دونالد ترامپ از کنار او رد شد اما گفتوگویی بین آنها انجام نشد.
گرتا تونبرگ هماینک این جمله رئیس جمهور آمریکا در مورد خود را که «دختر جوان بسیار خوشحالی است که چشم به آیندهای روشن و عالی دارد» در بخش توصیف شخصیتش در صفحه توئیتر خود قرار داده است.