ادامه جست‌وجو در گور دسته‌جمعی اطراف دمشق؛ نتانیاهو از منطقه حائل بازدید کرد

دیده‌بان حقوق بشر سوریه که اخبار جنگ این کشور را پیگیری می‌کند، می‌گوید شورشیان سوریه اکنون به ۱۰ کیلومتری دمشق، پایتخت، رسیده‌اند.

این خبر را رامی عبدالرحمن، رئیس این نهاد، روز شنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری آلمان اعلام کرد.

او در اظهارنظر دیگری گفت که شورشیان اکنون به جرمانا، داریا، الکسوه و عطروز، در حومه دمشق رسیده‌اند.

این مناطق در سال‌های گذشته هم از کنترل دولت خارج شده بودند، اما بعد از محاصره طولانی ارتش و گروه‌های شبه‌نظامی وابسته به ایران، تسلیم شده بودند. گزارش‌ها حاکی است که ساکنان این مناطق بار دیگر سر به شورش برداشته‌اند.

آقای عبدالرحمن افزود مخالفان روز شنبه نیز از شرق سوریه به سمت حومه حرستا در دمشق حرکت کردند.

در همین حال، حسن عبدالغنی، یکی از فرماندهان شورشیان، در تلگرام نوشت: نیروهای مخالف با محاصره دمشق، اجرای «مرحله نهایی» حمله خود را آغاز کرده‌اند.

به گفته او، «شورشیان از جنوب سوریه به سمت دمشق در حرکت هستند».

ابومحمد الجولانی، رهبر تحریر الشام، نیز با صدور بیانیه‌ای از افراد تحت امر خود خواست تا گلوله‌ها را «جز برای دشمن» هدر ندهند.

او خطاب به شورشیان گفت: «دمشق منتظر شماست».

آمریکا در سال ۲۰۱۸ رسماً گروه یا «هیئت تحریر الشام» را به عنوان سازمانی تروریستی معرفی کرد؛ اتحادیه اروپا، بریتانیا، ترکیه و شمار دیگری از کشورها نیز این گروه را در فهرست تروریستی خود قرار داده‌اند.

یک معاون سابق نیروی قدس سپاه پاسداران می‌گوید: ترکیه‌ و برخی کشورهای عربی «ما را فریب دادند. این‌ها دو ماه پیش تضمین دادند که هیچ اتفاقی در سوریه نمی‌افتد».

محمدرضا غلامرضا در یک گفت‌وگوی زنده تلویزیونی گفت از دو ماه پیش با توجه به «اخباری که وجود داشت و برآوردهایی که ما و عراقی‌ها و سوری‌ها داشتیم، ...آن‌ها (مقام‌های دمشق) موظف شدند مذاکراتی با ترک‌ها انجام بدهند».

به گفته این معاون سابق نیروی قدس، «مقام‌های ترک‌ گفته‌ بودند که در حال حاضر حواس‌ها به غزه و لبنان است و تضمین داده بودند که برای سوریه اتفاقی نمی‌افتد».

این اظهارات در حالی است که رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، روز ۱۶ آذر از شورشیان سوری حمایت کرد و گفت: «ادلب، (حلب)، حماه، حمص و هدف، البته دمشق است و پیشروی مخالفان هم‌چنان ادامه دارد و امیدواریم این حرکت در سوریه بدون حادثه و به سلامت ادامه یابد».

او افزوده بود: «ما به (بشار) اسد فراخوان داده بودیم که بیایید آیندهٔ سوریه را با هم تعیین کنیم؛ متاسفانه در این مورد پاسخ مثبتی دریافت نکردیم».

نیروهای حکومت سوریه از مواضع خود در استان جنوبی قنیطره، که در مجاورت بلندی‌های جولان اشغالی توسط اسرائیل قرار دارد، عقب‌نشینی کردند.

رئیس دیده‌بان حقوق بشر سوریه، اعلام کرد: «نیروهای رژیم مواضع نظامی و امنیتی را تخلیه کردند، همزمان کارکنان دولتی پست‌های خود را ترک کردند و استان قنیطره برای اولین بار از ارتش سوریه خالی شد.»

خبرگزاری رویترز هم از عقب‌نشینی ارتش سوریه از بیشتر مناطق استان دروزی‌نشین سویدا در جنوب کشور خبر داده است؛ جایی که یکی از پایگاه‌های هوایی اصلی سوریه در آن قرار دارد.

درگیری‌های زمینی و حملات هوایی در نزدیکی حمص نیز جریان دارد. خبرگزاری فرانسه می‌گوید حداقل هفت غیرنظامی روز شنبه در حملات هوایی روسیه و ارتش سوریه در نزدیکی حمص کشته شدند. همزمان، شورشیان اسلام‌گرا در مسیر خود به سوی این شهر که سومین شهر بزرگ سوریه است، با ارتش درگیر شده‌اند.

یکی از فرماندهان ارشد شورشیان اسلامگرای سوریه موسوم به «تحریر الشام»، برای اطمینان بخشیدن به اقلیت‌های مذهبی مناطقی که به تصرف این گروه درآمده، گفت «دوران فرقه‌گرایی و استبداد برای همیشه پایان یافته است».

حسن عبدالغنی روز شنبه با انتشار بیانیه‌ای در شبکهٔ اجتماعی تلگرام همچنین ادعا کرد «برای همه روشن شده که نیروهای ما تحت هدایت و دستورات رهبری‌مان نظم خود را در میدان جنگ ثابت کرده‌اند.»

آمریکا در سال ۲۰۱۸ رسماً گروه یا «هیئت تحریر الشام» را به‌عنوان سازمانی تروریستی معرفی کرد؛ اتحادیه اروپا، بریتانیا، ترکیه و شمار دیگری از کشورها نیز این گروه را در فهرست تروریستی خود قرار داده‌اند.

در حال حاضر هشت شهر مرکزی از ۱۳ استان سوریه به تصرف شورشیان درآمده و رهبر این گروه دیروز گفت هدف‌شان سرنگونی رژیم بشار اسد و دمشق است.

تازه‌ترین گزارش‌های هنوز تأییدنشده به‌نقل از خود شورشی‌ها نیز از پیشروی آن‌ها تا ۲۰ کیلومتری دمشق، پایتخت سوریه، حکایت دارد.

همزمان، امروز صبح سخنگوی وزارت خارجهٔ ایران اخبار مبنی بر تخلیهٔ سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق را تکذیب کرد.

اسماعیل بقائی در پاسخ به سؤال خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، گفت:‌ «سفارت ایران کماکان فعال است و به فعالیت‌های معمول خود ادامه می‌دهد.»

روزنامهٔ نیویورک تایمز صبح جمعه به نقل از سه مقام ایرانی و چند مقام منطقه گزارش داده بود دستور تخلیه اعضای سفارت ایران در دمشق و نیروهای موجود در پایگاه های سپاه پاسداران صادر شده و دست‌کم شماری از کارکنان سفارت تاکنون از سوریه خارج شده‌اند.

در همین حال حمید رسایی، نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی، روز شنبه در جلسهٔ علنی مجلس گفت: «اتفاقاتی در سوریه در حال افتادن است که دربارهٔ آن توجیه نیستیم.»

آقای رسایی در ادامه با انتقاد از عدم اطلاع‌رسانی به نمایندگان مجلس در این زمینه گفت: «لازم است درباره این موضوع مسئولین مربوطه را دعوت کنیم و از آنان توضیح بخواهیم.»

در ادامهٔ اظهار نظرهای شخصیت‌های سیاسی خاورمیانه در مورد تحولات سوریه، نخست‌وزیر قطر نیز روز شنبه گفت بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، از فرصت‌ برای «تعامل و احیای روابط خود با مردمش استفاده نکرد».

شیخ محمد بن عبدالرحمن که در «فروم دوحه» سخن می‌گفت، با بیان این‌که جهان از سرعت پیشروی سریع اخیر شورشیان تحت رهبری اسلامگرایان در سوریه «متعجب» شده، در زمینهٔ ورود سوریه به سطح شدیدتر جنگ داخلی هشدار داد.

امروز قرار است وزیران خارجه ترکیه، ایران و روسیه نیز در دوحه نشست مشترک در همین باره برگزار کنند؛ نشستی که برخی تحلیلگران پیش‌بینی کرده‌اند ممکن است در آن به پایان قدرت بشار اسد هم اشاره شود.

مدیر برنامهٔ سوریه در مؤسسهٔ خاورمیانه در واشینگتن می‌گوید پس از ۱۰ روز از آغاز عملیات شورشیان در سوریه، بشار اسد عملاً کنترل هشت مرکز استان از مجموع ۱۳ استان این کشور را از دست داده و اکنون تنها پنج مرکز استان باقی مانده است.

شهرهای مرکزی ادلب، حلب، حماه، درعا، دیرالزور، حسکه، رقه و سویدا هشت مرکز استانی هستند که کمتر از ۱۰ روز به تصرف شورشیان مخالف رژیم بشار اسد درآمده‌اند.

در حال حاضر، دولت سوریه از میان مراکز استان‌های خود تنها بر پنج شهر دمشق (پایتخت)، لاذقیه، طرطوس، قنیطره و حمص تسلط دارد؛ هرچند گزارش‌ها از نزدیک شدن شورشیان به چند کیلومتری حمص حکایت دارد.

ارتش اسرائیل اعلام کرد که برای «تقویت توان دفاعی در منطقه و آمادگی نیروها برای سناریوهای مختلف» نیروهای اضافی به بلندی‌های اشغالی جولان در نزدیکی مرز سوریه اعزام می‌کند.

در همین حال، لبنان هم اعلام کرده که تمامی گذرگاه‌های مرزی زمینی خود با سوریه را به‌جز یک گذرگاه اصلی که بیروت را به پایتخت سوریه، دمشق، متصل می‌کند، می‌بندد.

این تصمیم روز جمعه و چند ساعت پس از آن گرفته شد که یک حمله هوایی اسرائیل به یک گذرگاه مرزی در شمال لبنان، که تنها چند روز پیش بازگشایی شده بود، آسیب رساند.

اردن نیز به‌دلیل وضعیت امنیتی در طرف سوری، یک گذرگاه مرزی خود با سوریه را بست.

شورشیان سوریه وارد دو شهر دیگر در شمال حمص شده‌اند و حالا به خود حمص، سومین شهر بزرگ سوریه، نزدیک‌تر شده‌اند.

ارتش سوریه می‌گوید در حال بازآرایی نیروهای خود در دو استان جنوبی درعا و سویدا است.

این بیانیهٔ ارتش پس از گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه منتشر شده که از کنترل بخش عمدهٔ استان درعا به‌دست گروه‌های مسلح محلی خبر داده بود.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه می‌گوید پس از درگیری‌های شدید بین ارتش سوریه با این گروه‌ها، در نهایت ارتش صبح جمعه پذیرفت که نیروهایش این شهر را ترک کند.

درعا خاستگاه اعتراضات ۱۳ پیش در سوریه است که نهایتاً به جنگ داخلی چندین ساله در این کشور منجر شد.

فرماندهی کل ارتش و نیروهای مسلح سوریه در بیانیه‌‌اش گفته است: «نیروهای ما که در درعا و سویدا فعالیت می‌کنند، در حال بازآرایی و استقرار مجدد هستند و یک کمربند امنیتی ایجاد می‌کنند.»

افراد حاضر در میدان اصلی شهر درعا در سوریه، پس از تصرف آن به‌دست گروه‌های مسلح، هم‌زمان با سرنگون کردن مجسمه حافظ اسد، رئیس‌جمهور سابق سوریه، برای ابراز شادمانی اقدام به شلیک هوایی کردند.

درعا پس از حلب، حماه و دیرالزور، چهارمین شهر مهمی است که نیروهای بشار اسد در روزهای اخیر آن را به شورشیان واگذار کرد‌ه‌اند.

مخالفان بشار اسد پیش از آن مجسمه‌های برادر و پدر بشار اسد در حلب را نیز پایین کشیده بودند.

خبرگزاری فرانسه در آستانهٔ دیدار وزیر امور ترکیه با همتایان روسی و ایرانی خود که قرار است امروز در دوحه انجام شود، نظر مدیر بخش ترکیه در مؤسسه خاورمیانه در واشینگتن، را دربارهٔ رویدادهای جاری در سوریه جویا شده است.

گونول تول گفته است «امتناع اسد از دیدار با اردوغان حتی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، را هم خشمگین کرده است».

مدیر بخش ترکیه در این اندیشکده همچنین افزوده است که «بشار اسد موفق شده همه را، از جمله ایرانی‌ها، روس‌ها و ترک‌ها را، خشمگین کند زیرا در تلاش برای رسیدن به توافق با ترکیه و دیگران تعلل می‌کند».

به‌گفتهٔ آقای تول، جمهوری اسلامی ایران از عدم حمایت اسد پس از مرگ حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، که در جریان جنگ داخلی به کمک اسد آمده بود، هم ناراضی است. دیروز اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، اعلام کرد که این هفته از بشار اسد خواسته بود «با مردم خود آشتی کند» و ابراز امیدواری کرد «پیشروی شورشیان بدون حادثه تا هدف دمشق ادامه یابد».

ترکیه حدود ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با سوریه دارد و میزبان نزدیک به سه میلیون پناهندهٔ سوری است.

بشار اسد تلاش‌های اخیر اردوغان برای دیدار را رد کرده و تأکید کرده است که پیش از آن، نیروهای ترکیه باید شمال غرب سوریه را ترک کنند؛ جایی که برای مبارزه با نیروهای کرد مستقر شده‌اند.

برخی کارشناسان می‌گویند در نتیجهٔ نشست سه‌جانبهٔ امروز دوحه که با حضور سرگئی لاوروف از روسیه، هاکان فیدان از ترکیه و عباس عراقچی از ایران برگزار می‌شود، ممکن است به پایان قدرت بشار اسد هم اشاره شود.

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، برای شرکت در گفت‌وگوهای موسوم به «فروم دوحه» بامداد شنبه وارد پایتخت قطر شد.

به گزارش ایسنا، امروز در حاشیه این گفت‌وگوها نشست وزیران خارجه ایران، روسیه و ترکیه، موسوم به کشورهای «روند آستانه»، نیز برگزار می‌شود.

این سه کشور که در سال‌های اخیر بازیگران اصلی در سوریه بوده‌اند در سال ۲۰۱۷ و در شهر آستانه قزاقستان به توافقی برای تضمین آتش‌بس در مناطقی از سوریه دست یافتند.

عباس عراقچی چند روز پیش در مصاحبه با العربی الجدید نسبت به «فروپاشی روند آستانه» ابراز نگرانی کرد و گفت: تهران همواره به دنبال رایزنی و گفت‌وگو با ترکیه درباره اختلاف‌نظرها است.

از برنامه سفر سرگئی لاوروف و هاکان فیدان، وزرای خارجه روسیه و ترکیه، به دوحه هنوز گزارشی منتشر نشده است.