ارتش سوریه روز پنجشنبه اعلام کرد که از شهر حماه، واقع در مرکز این کشور، عقب‌نشینی کرده است، زیرا شورشیان توانسته‌اند خطوط دفاعی آن را بشکنند. این تحول، ضربه دیگری برای رئیس‌جمهور بشار اسد محسوب می‌شود.
این بیانیه چند ساعت پس از آن منتشر شد که جنگجویان مخالف حکومت بشار اسد اعلام کردند وارد شهر شده‌اند و به سوی مرکز آن در حال پیشروی هستند.
حماه شهری راهبردی در مرکز سوریه به شمار می‌رود و برای ارتش سوریه کنترل بر این شهر امری حیاتی تلقی می‌شود تا از طریق آن بتواند از پایتخت و حکومت بشار اسد دفاع کند.
پیروزی شورشیان در تسخیر حماه در حالی صورت می‌پذیرد که به گفتهٔ گروه ناظر حقوق بشر در سوریه، «نیروهای رژیم اسد و شبه‌نظامیان طرفدار دولت به رهبری افسران روسی و ایرانی» از این شهر دفاع می‌کردند.
خبرگزاری دولتی سوریه همچنین به نقل از یک منبع نظامی از حملات جنگنده‌های روسیه به مواضع شورشیان در اطراف حماه خبر داده بود.
ارتش سوریه اکنون اعلام کرده است که برای حفظ جان غیرنظامیان از حماه عقب‌نشینی کرده و در مواضعی خارج از شهر مستقر شده است.
تسخیر حماه، چهارمین شهر بزرگ سوریه، ضربه دیگری به حکومت بشار اسد در سوریه است که از حمایت ایران و سوریه برخوردار بوده است. این رخداد تنها چند روز پس از آن اتفاق افتاد که شورشیان، بیشتر مناطق شهر حلب، بزرگ‌ترین شهر سوریه از نظر جمعیت را به تصرف خود درآوردند.
آغاز پیشروی‌های شورشیان تصرف شهر حلب بود که در بیش از یک دهه جنگ داخلی هرگز به طور کامل از کنترل دولت بشار اسد خارج نشده بود. ویدئوهایی که روز چهارشنبه منتشر شد، ابومحمد الجولانی، رهبر گروه اسلام‌گرای تحریر الشام را به هنگام بازدید از ارگ حلب نشان می‌دهد.
آمریکا در سال ۲۰۱۸ رسماً گروه تحریر الشام را به عنوان سازمانی تروریستی معرفی کرد. اتحادیه اروپا، بریتانیا، ترکیه و شمار دیگری از کشورها نیز این گروه را در فهرست تروریستی خود قرار داده‌اند.
اگرچه پیشروی شورشیان در آغاز حملاتشان با مقاومت اندکی روبه‌شد، اما جنگ در اطراف حماه شدید بوده است.
در حالی که بشار اسد تلاش می‌کند ارتش خود برای انجام ضدحمله علیه شورشیان را تقویت کند، خبرگزاری رسمی سوریه، سانا، روز چهارشنبه گزارش داد که او دستور افزایش ۵۰ درصدی حقوق سربازان سوری را داد.
در همین حال شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان، روز پنجشنبه اعلام کرد که این گروه شبه‌نظامی لبنانی، که از متحدان رئیس‌جمهور سوریه بشار اسد است، «در کنار دمشق خواهد ایستاد.»
وی که گروه خود او با ضربات شدید اسرائیل بسیار تضعیف شده است، در یک سخنرانی تلویزیونی، گروه‌هایی را که «قصد سرنگونی رژیم در سوریه را دارند» محکوم کرد و افزود: «آن‌ها نمی‌توانند به اهداف خود دست یابند، با وجود آنچه در روزهای گذشته انجام داده‌اند. ما به‌عنوان حزب‌الله در کنار سوریه خواهیم بود تا اهداف این تجاوز را تا حد توان خود خنثی کنیم.»
روسیه نیز یکی از متحدان کلیدی بشار اسد در جنگ داخلی سوریه است و مداخله نظامی این کشور در سال ۲۰۱۵ داخلی سوریه، جریان جنگ را به نفع دولت اسد تغییر داد، اما جنگ اوکراین منابع نظامی آن را محدود کرده است.
جمهوری اسلامی ایران نیز پس از آغاز جنگ غزه و سپس لبنان، درگیر زد و خوردهای نظامی هوایی با اسرائیل شده است.
سفارت چین روز پنجشنبه با صدور بیانیه‌ای فوری از شهروندان خود خواست «در سریع‌ترین زمان ممکن» سوریه را ترک کنند. سفارت چین تأکید کرده که ماندن در سوریه ممکن است با «خطرات امنیتی بسیار بالا و تأخیر در دریافت کمک» همراه باشد.
با وجود نزدیکی بیشتر روسیه و ایران به دولت اسد در سال‌های اخیر، روابط چین و سوریه نیز تقویت شده است. در سال ۲۰۲۳، رئیس‌جمهور چین و بشار اسد یک «شراکت راهبردی» میان دو کشور اعلام کردند.
مقام‌های اطلاعاتی اسرائیل از احتمال فروپاشی نیروهای ارتش سوریه خبر می‌دهند
منبع خبری اکسیوس روز پنجشنبه خبر داد که مقامات اطلاعاتی اسرائیل اعلام کرده‌اند خطوط دفاعی ارتش سوریه سریع‌تر از پیش‌بینی‌ها در حال فروپاشی است. شورشیان طی روزهای اخیر شهر حماه را تصرف کرده‌اند و به نوشته این گزارش، پس از کنترل حلب، سقوط دمشق بیش از هر زمان دیگری محتمل به نظر می‌رسد.
به نوشته اکسیوس، یک مقام آمریکایی نیز تأیید کرده است که نیروهای ارتش سوریه به‌طور مؤثری مقاومت نمی‌کنند و این وضعیت جدی‌ترین چالش برای رژیم اسد در یک دهه گذشته محسوب می‌شود.
اسرائیل، مصر و اردن نگرانی خود را از تحولات سوریه و احتمال تغییرات عمده در این کشور به ایالات متحده ابراز کرده‌اند.
مقام آمریکایی همچنین به اکسیوس گفته که اسرائیل همچنین هشدار داده است که سقوط اسد ممکن است منجر به تسلط گروه‌های اسلام‌گرای تندرو در همسایگی اسرائیل یا افزایش حضور نیروهای ایرانی در سوریه برای مقابله با شورشیان سوری شود.
ایران و حزب‌الله تاکنون نقشی کلیدی در حفظ قدرت بشار اسد ایفا کرده‌اند، اما شکست احتمالی او می‌تواند چالش‌های امنیتی جدیدی برای اسرائیل ایجاد کند، از جمله مقابله با نیروهای اسلام‌گرا و گروه‌های مرتبط با ایران در این منطقه.
افزایش ۵۰ درصدی حقوق نظامیان اسد، «تسامح» موقت شورشی‌ها در قبال اقلیت‌ها
روزنامه گاردین روز پنجشنبه گزارش داد ضدحمله ارتش سوریه اهداف مورد نظر برای حکومت در حفظ کنترل حماه را محقق نکرده و درعین پیشروی شورشی‌ها، نیروهای دولتی برای خروج از حماه اکنون تنها راه خروجی به سوی استان حمص را در اختیار دارند.
سانا، خبرگزاری دولتی سوریه، روز چهارشنبه گزارش داده بود که به دستور بشار اسد حقوق نظامیان و سربازان ۵۰ درصد افزایش یافته است. این امر ظاهراً راهکاری برای تقویت قوای نظامی در ضدحمله در برابر شورشی‌ها است اما فیلم‌های منتشره در شبکه‌های اجتماعی سوریه نشان می‌دهد که ده‌ها فروند تانک و خودروی ارتش سوریه در جاده میان حلب به سوی حماه رها شده و نظامیان برای حفظ جان خود گریخته‌اند.
خبرگزاری آلمان نیز گزارش داد که انس الخربوتلی، عکاس سوری سرشناس و برنده جوایز عکاسی، که همکار این خبرگزاری بود، روز چهارشنبه در نزدیکی حماه کشته شد. این خبرگزاری به «تعهد خستگی‌ناپذیر» و تصاویر تند و تحسین‌برانگیز این همکار خود اشاره کرد.
همچنین به نوشته واشینگتن‌پست، الخربوتلی که با این روزنامه نیز همکاری داشت، در حملات هوایی ارتش سوریه در خطوط مقدم جبهه حماه در بخش مناطق زیر کنترل شورشی‌ها هنگامی که در حال عکس گرفتن از جنگنده بود، ابتدا هر دو پای خود را از دست داد و سپس در راه انتقال به بیمارستان درگذشت.
واشینگتن‌پست افزود «هیئت تحریر الشام» روز چهارشنبه از علوی‌ها در حماه خواست «خود را از حکومت بشار اسد جدا کنند».
همچنین دویچه‌وله انگلیسی گزارش داد که شورشی‌ها «قول داده‌اند که در مناطقی که به کنترل می‌گیرند، اقلیت‌ها را سرکوب نکنند».
کریسی استین‌کمپ، دانشیار دانشگاه آکسفورد به دویچه‌وله گفت شورشی‌ها در حلب به اقلیت‌ها «اطمینان دادند» که ستمگر نخواهند بود و امکان زندگی مسالمت‌آمیز آن‌ها با مسلمانان را تضمین می‌کنند.
جِرُوم درِوُون، تحلیلگر امور گروه‌های سلفی در گروه بین‌المللی بحران که خود با فرماندهان «هیئت تحریر شام» دیدار کرده، گفته است که این گروه در قبال اقلیت‌ها «تغییر رویکرد» داده و فرماندهان آن‌ها هنگام کنترل ادلب در سال‌های گذشته با نمایندگان مسیحی ملاقات کردند و امکان دادند آن‌ها اعیاد مذهبی خود مانند عید پاک یا کریسمس را جشن بگیرند و حقوق مسیحیان در ادلب در سال‌های اخیر «تا حد زیادی بهبود یافته بود».
القاعده یا جبهه‌النصره که خاستگاه اولیه «هئیت تحریر شام» بودند، مسیحیان و اقلیت‌ها را سر می‌بریدند و مرتکب جنایات گسترده‌ای علیه آن‌ها شده بودند.
گیدو اشتاینبرگ، تحلیلگر امور خاورمیانه این هفته به سایت آلمانی تاگس‌شاو گفت با وجود بردباری ظاهری اخیر، هیئت تحریر شام در قبال مسیحیان و اقلیت‌ها، واقعیات تغییر نمی‌کند و افراد زیادی در رده‌های این گروه وجود دارند که از اعمال خشونت‌آمیز مانند گذشته حمایت می‌کنند و باید منتظر بود که «حکومت وحشت» آن‌ها خود را در برابر مسیحیان و کردهای حلب نشان دهد.
مقتدی صدر خواستار دوری عراق از جنگ در سوریه شد
مقتدی صدر، روحانی شیعه بانفوذ عراقی، روز پنجشنبه از کشورش خواست تا از درگیری‌های سوریه که با حمله سریع شورشیان در هفته گذشته آغاز شد، دور بماند.
صدر در پستی در شبکه اجتماعی «ایکس» بر «ضرورت عدم دخالت دولت، مردم، احزاب، شبه‌نظامیان و نیروهای امنیتی عراق در موضوع سوریه» تأکید کرد و از دولت خواست «تمام کسانی که امنیت را نقض می‌کنند، مجازات کند.»
در همین حال، به گزارش رسانه‌های رسمی عراق، فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق، روز جمعه با همتایان سوری و ایرانی خود دربارهٔ وضعیت سوریه دیدار و گفت‌وگو خواهد کرد.
بسام صباغ، وزیر خارجه سوریه، روز پنجشنبه وارد بغداد شد و انتظار می‌رود وزیر خارجه ایران نیز روز جمعه به عراق برسد.
منابع عراقی و سوری اعلام کرده‌اند که برخی نیروهای عراقی برای حمایت از اسد وارد سوریه شده‌اند. همچنین نیروهای حشد الشعبی عراق در مرز با سوریه مستقر شده‌اند و هدف از این اقدام را جلوگیری از گسترش درگیری‌ها به خاک عراق عنوان کرده‌اند.
موضع‌گیری مکرون علیه بشار اسد
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در پایان سفری سه‌روزه به عربستان، در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه خبری النهار تأکید کرد که آینده سوریه نیازمند چیزی فراتر از عادی‌سازی روابط با بشار اسد است.
او اظهار داشت که اسد نمی‌تواند هم‌زمان نماینده ایران باشد و علیه امنیت اسرائیل و ثبات لبنان عمل کند.
آقای مکرون با اشاره به چالش‌های بازگشت آوارگان سوری از لبنان و کنترل مرزهای سوریه و لبنان برای جلوگیری از تسلیح دوباره حزب‌الله توسط ایران، گفت: «عادی‌سازی روابط با رژیم سوریه به‌خودی‌خود راه‌حل نیست.» وی تصریح کرد که مردم سوریه به وحدت و امید نیاز دارند و رژیم این کشور باید شرایطی برای بازگشت امن آوارگان فراهم کند.
رئیس‌جمهور فرانسه افزود که در این خصوص با همتایان اروپایی و عرب خود گفت‌وگو کرده و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل نیز در حال مذاکره با رژیم سوریه است تا پاسخ‌های لازم ارائه شود.
