رئیسجمهور فرانسه در دومین گفتوگوی تلفنی با همتای ایرانی خود در کمتر از ده روز، خواستار دوری از تشدید تنش نظامی در خاورمیانه شده و عربستان سعودی ترور اسماعیل هنیه در تهران را محکوم کرده است.
به گزارش کاخ الیزه، امانوئل مکرون در این تماس که روز چهارشنبه ۱۷ مرداد انجام شد، به مسعود پزشکیان گفته است که او باید هرکاری میتواند برای جلوگیری از تشدید تنش انجام دهد.
رئیسجمهور فرانسه با تأکید بر این که چرخه انتقامجویی در خاورمیانه باید متوقف شود، گفته است ایران باید از «عوامل بیثابتکنندهای» که از آنها حمایت میکند، بخواهد حداکثر خویشتنداری را به خرج دهند.
آقای مکرون روز هشتم مرداد و در پی حمله راکتی به بلندیهای جولان که باعث کشته شدن دوازده کودک و نوجوان شد، از رئیسجمهور ایران خواسته بود که تهران با پایان دادن به حمایت از «عوامل بیثباتکننده» در جلوگیری از تشدید تنش بین اسرائیل و لبنان نقش ایفا کند.
چند روز بعد از این حمله که اسرائیل حزبالله را مسئول آن میدانست، حملات اسرائیل به لبنان تشدید شد.
در همین حال، عربستان سعودی در نخستین واکنش رسمی به ترور رئیس دفتر سیاسی گروه افراطی حماس در تهران، این اقدام را محکوم کرد و آن را «نقض آشکار» حاکمیت ایران دانست.
ولید بن عبدالکریم الخریجی، معاون وزیر خارجه عربستان سعودی، در نشست فوقالعاده سازمان همکاری اسلامی گفت کشتن هنیه «نقض آشکار حاکمیت، تمامیت سرزمینی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران» بوده است.
او این اقدام را «تهدیدی برای صلح و امنیت منطقه» دانست.
اسرائیل درباره کشته شدن آقای هنیه در تهران سکوت کرده و نقش خود در آن را تأیید یا تکذیب نکرده است.
با این حال سازمان همکاری اسلامی در پی جلسهای که روز چهارشنبه در شهر جده عربستان سعودی برگزار کرد، با انتشار بیانیهای «مسئولیت کامل» کشته شدن رئیس دفتر سیاسی سابق حماس را بر عهده اسرائیل دانست و آن را «حملهای شنیع» توصیف کرد.
حماس و حزبالله لبنان از اصلیترین گروههای مورد حمایت جمهوری اسلامی هستند که با اسرائیل در حالت منازعه و جنگ قرار دارند. آمریکا و اتحادیه اروپا هردوی این گروههای شبهنظامی را سازمان تروریستی میدانند.
در پی دو رویداد در هفته گذشته شامل کشته شدن فواد شکر، فرمانده ارشد حزبالله در حمله اسرائیل به بیروت و همچنین ترور اسماعیل هنیه در تهران، مقامهای ایران وعده پاسخ نظامی به اسرائیل را دادهاند.
دفتر یاستجمهوری ایران نیز روز چهارشنبه اعلام کرد مسعود پزشکیان در گفتوگو با امانوئل مکرون، اسرائیل را به «اقدامات جنایتکارانه و تروریستی» علیه مردم غزه و همچنین ترور اسماعیل هنیه به عنوان «مهمان رسمی جمهوری اسلامی» متهم کرده است.
بر اساس این گزارش، رئیسجمهور ایران گفته که اسرائیل به دنبال «آتشافروزی در منطقه» است و بر «محفوظ بودن حق پاسخ مناسب به این اقدامات» از سوی ایران تأکید کرده است.
در همین حال سرپرست وزارت خارجه ایران در سخنرانی روز چهارشنبه خود در جلسه سازمان همکاری اسلامی اقدام متقابل در برابر ترور اسماعیل هنیه را «حق ذاتی» جمهوری اسلامی دانست.
علی باقری کنی گفت این کار «در زمان لازم و به صورتی متناسب انجام خواهد شد».
احتمال حمله نظامی ایران و گروههای نیابتیاش به اسرائیل، بیم شعلهور شدن یک جنگ منظقهای را افزایش داده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در تازهترین واکنش به افزایش تنشها وعده داد که اسرائیل در دو زمینه «دفاعی و تهاجمی» آماده است و افزود: «ما در حال ضربه زدن به دشمنان خود هستیم و اراده داریم که از خود دفاع کنیم.»
او روز چهارشنبه با بیان این که «مسیر رسیدن به پیروزی را ادامه میدهیم» گفت: «میدانم شهروندان اسرائیل نگران هستند، اما از آنها یک چیز میخواهم: صبور و خونسرد باشید.»
همزمان تحرکات دیپلماتیک کشورهای مخالف برای جلوگیری از وخامت بیشتر اوضاع در خاورمیانه تشدید شده است.
ایالات متحده روز سهشنبه اعلام کرد که واشینگتن به ایران و اسرائیل اطلاع داده است که نیازی به گسترش این جنگ نیست.
آنتونی بلینکن روز سهشنبه پس از نشستی به همراه لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده، و همتایان استرالیایی آنها تاکید کرد که مقامات آمریکایی طی روزهای اخیر با متحدان و شرکای واشینگتن در خاورمیانه در ارتباط مدام بودهاند و این اجماع در منطقه وجود دارد که جنگ نباید گسترش پیدا کند.
آقای بلینکن اظهار داشت: «رایزنیها و گفتوگوهای دیپلماتیک گستردهای با متحدان و شرکایمان داشتهایم و این موضوع را به طور مستقیم به اطلاع ایران رساندهایم. به اسرائیل نیز بهطور مستقیم این پیام را منتقل کردهایم.»
روز سهشنبه همچنین خبرگزاری رویترز از قول دو منبع ارشد ایرانی اعلام کرد ولادیمیر پوتین با ارسال پیامی به رهبر جمهوری اسلامی، خواستار «خودداری از تلفات غیرنظامی» در حمله احتمالی ایران به اسرائیل شد.
دو مقام ایرانی که نخواستند نامی از آنها برده شود، گفتند که پیام رئیسجمهور روسیه توسط سرگئی شویگو، دبیر شورای امنیت این کشور به مقامهای جمهوری اسلامی منتقل شده است.
روز چهارشنبه همچنین کشورهای دیگری پروازهای خود به منطقه را لغو کردند.
بعد از آن که شرکت هواپیمایی آلمانی لوفت هانزا گفت پروازهای خود در روز پنجشنبه به ایران، اسرائیل، عراق و بیروت را به دلایل «امنیتی» لغو میکند، مصر نیز با صدور پیام هشداری از همه شرکتهای هوایی خود خواست طی ساعتهای یک تا چهار بامداد پنجشنبه از آسمان ایران دور بمانند.
ساعتی بعد، شبکه مصری القاهره نیوز به نقل از منبع دولتی این کشور اعلام کرد که مقامهای ایرانی از آنها خواستند که به دلیل انجام تمرینهای نظامی، بامداد پنجشنبه از پرواز در آسمان ایران امتناع شود.