حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز چهارشنبه، پنجم آذرماه، به دولت جدید آمریکا پیشنهاد داد که اگر تهران و واشینگتن به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ بازگردند، حل مسائل بین دو کشور «بسیار آسان» است و حتی «میتوان مراحل بعدی را در بخشهای مختلف ادامه داد».
بر اساس آن چه در وبسایت رسمی رئیس جمهوری ایران آمده است، آقای روحانی در جلسه هیئت دولت به صراحت گفت که بازگشت تهران و واشینگتن به شرایط ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ میتواند «بسیاری از مشکلات» را حل کند و «مسیر و شرایط را کاملا تغییر دهد.»
اشاره وی به تاریخی است که چهار سال پیش دونالد ترامپ دوران ریاست جمهوری خود در آمریکا را آغاز کرد و با انتقاد از توافق برجام، نه تنها از آن خارج شد، بلکه سیاست فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی را در پیش گرفت.
این سیاستها که اقتصاد ایران را به شدت تحت فشار قرار داده و به طور ویژه صنعت نفت ایران را به عنوان منبع اصلی درآمدهای حاکمیت هدف قرار گرفته، در ایران به کاهش پایبندی تهران به تعهدات هستهایاش ختم شده است.
حسن روحانی روز چهارشنبه پا را از این نیز فراتر گذاشت و گفت که بازگشت به شرایط چهار سال پیش علاوه بر حل مشکلات میتواند «مسیر و شرایط را کاملاً تغییر دهد و سپس میتوان مراحل بعدی را در بخشهای مختلف ادامه داد».
او در این باره بیشتر توضیح نداد، اما به نظر میرسد اشارهاش به دیگر حوزههایی باشد که دولت ترامپ اصرار داشته است برجام پاسخگوی آنها نیست، بهویژه دو حوزه مداخله ایران در امور خاورمیانه و فعالیت موشکی جمهوری اسلامی.
حسن روحانی در سخنان خود ابراز امیدواری کرد که دولت جو بایدن «در اولین قدمها سیاستهای دونالد ترامپ نسبت به ایران را محکوم کند».
وی اقدامات دولت ترامپ علیه ایران را «ضدحقوق بشری و تروریستی» نامیده و خواستار «جبران سیاستهای نادرست» دوران چهارساله ترامپ در قبال ایران شد.
به گفته رئیس جمهوری ایران، اگر حاکمان آینده آمریکا «ارادهای» برای توجه به سیاستهای ایران که روحانی آنها را «تعهد در برابر تعهد، اقدام در برابر اقدام، کاهش تنش در برابر کاهش تنش و احترام در برابر احترام» معرفی کرد داشته باشند، «حل مسئله بسیار آسان است».
اما سیگنال روشن حسن روحانی به دولت جو بایدن در شرایطی ارسال میشود که رهبر جمهوری اسلامی روز سهشنبه با اشاره تلویحی به فضای پس از انتخابات آمریکا که به پیروزی جو بایدن انجامید گفت: «نمیتوان روی حرف آنها حساب و برنامهریزی کرد.»
علی خامنهای در جلسه شورای عالی اقتصادی بدون اشاره به جریان خاصی گفت برخی «چشم امید به آنها دارند»، ولی «باید بنا را بر این بگذاریم که گشایشی از خارج انجام نخواهد شد».
او همچنین با تاکید بر این که «رفع تحریمها» یکی از راههای «علاج تحریم» است، گفته است «مسیر رفع تحریم را یک بار امتحان و چند سال مذاکره کردیم، اما به نتیجهای نرسید».
اشاره رهبر جمهوری اسلامی متوجه مذاکرات ۱۸ ماهه منتهی به توافق هستهای ایران در سال ۹۴ است که کمتر از سه سال دوام آورد و پس از خروج دولت ترامپ در سال ۹۷ از برجام، این توافق در مسیر اجرایی شدن دچار مشکلات عدیدهای شد.
با پیروزی جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب آمریکا، و نظر به انتقاد صریح او از سیاستهای دولت ترامپ به خاطر خروج از برجام، انتظار میرود رویکرد واشینگتن نسبت به تهران تغییر کند، اما دقیقا معلوم نیست آیا دولت آتی آمریکا خواهان مذاکره دوباره با ایران بر سر یک توافق هستهای جدید خواهد بود یا نه.
لغو تحریمهای آمریکا علیه ایران که در هفتههای اخیر تشدید شده موضوعی است که احتمالا به چالشی بر سر راه دولت آینده این کشور در تعامل با ایران تبدیل خواهد شد.