وزیر خارجه آمریکا در یادداشتی در روزنامه نیویورکتایمز، نزدیک به یک سال پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ و دولت او، به چالشهای پیشروی این دولت پرداختهاست. تیلرسون در بخشی از این یادداشت به موضوع ایران و سیاستهای واشینگتن در قبال تهران اشاره کردهاست.
رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، شـشم دیماه، در یادداشتی در نیویورکتایمز، نوشت، کشورش با «چالشهای عظیمی» از سوی کره شمالی، چین و روسیه، و نیز تلاشها برای نابودی تروریسم در سطح بینالمللی روبهرو شدهاست.
بخش اولیه یادداشت آقای تیلرسون بهطور مشخص به مسئله کره شمالی، توسعه برنامه اتمی و موشکی پیونگیانگ، و نحوه مقابله واشینگتن با آن مربوط میشود.
در قسمتی از این یادداشت، وزیر خارجه ایالات متحده، در مورد سیاستها در قبال تهران سخن میگوید. او نوشتهاست که «توافق معیوب اتمی با ایران، دیگر نقطه محوری سیاست ما در قبال ایران نیست».
تیلرسون افزوده است، «ما اکنون با کلیه تهدیدهای ناشی از ایران مقابله میکنیم».
وزیر خارجه ایالات متحده میگوید، بخشی از سیاستهای راهبردی واشینگتن، بنای دوباره اتحاد میان همپیمانان منطقهای آمریکا است. او در این مورد به تلاشها برای بهبود روابط میان عربستان سعودی و عراق اشاره کردهاست.
دولت ایران و دولت عراق روابط نزدیکی دارند و تهران از شماری از گروههای شبهنظامی عمدتا شیعه در عراق نیز حمایت میکند. این گروهها در جریان درگیریها با «داعش» نقش داشتند. ایران نیز مستقیما از نبردها علیه داعش در عراق حمایت کرده؛ همانطور که ائتلافی به رهبری ایالات متحده در این نبردها حضور داشتهاست. اما حضور و نفوذ شبهنظامیان عراقی با انتقادهایی روبهرو شدهاست و آقای تیلرسون، خود، پیش از این خواستار خروج آنها از صحنه سیاسی شده بود.
در عین حال وزیر خارجه ایالات متحده در مهر ماه سفری به غرب آسیا انجام داده بود، که مقامهای آمریکایی هدف آن را «تلاش برای ایجاد محور سعودیـعراق در برابر ایران» توصیف کرده بودند.
تیلرسون در یادداشت خود در روزنامه نیویورکتایمز مینویسد دولت ترامپ به همکاری با متحدان خود و کنگره ایالات متحده، ادامه خواهد داد، تا برای رسیدگی به «معایب بسیاری که در توافق اتمی وجود دارد» گزینههایی پیدا شود.
او افزوده است، در کنار این اقدامات، واشینگتن بهسوی «بنای اقداماتی یکصدا» برای «تنبیه ایران، بهخاطر نقض تعهداتش در قبال [برنامه] موشک(های) بالیستیک، و فعالیتهای بیثباتکنندهاش در منطقه» حرکت میکند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، از تائید پایبندی ایران به توافق اتمی، در گزارش شـش ماهه خود به کنگره خودداری کردهاست. متحدان اروپایی ایالات متحده، و دیگر مذاکرهکنندگان در مورد برنامه اتمی، روسیه و چین، خواستار حفظ توافق اتمی شدهاند. کنگره ایالات متحده هنوز دست به اقدام مشخصی در مورد توافق اتمی نزدهاست.
واشینگتن، ایران را به نقض «روح» توافق اتمی متهم کردهاست. دولت ترامپ در عین حال نگرانی خود را از بخشی از توافق اتمی از جمله در مورد موانعی که دارای محدودیت زمانی هستند، پنهان نکردهاست. تهران نیز اتهام مشابهی در مورد نقض «روح» برجام به ایالات متحده وارد کرده و آمریکا را مسئول کارشکنی در اجرای «برنامه جامع اقدام مشترک» معرفی میکند. توافق اتمی میان دولت باراک اوباما، روسیه، چین، آلمان، بریتانیا، فرانسه و تهران شکل گرفت.
ایالات متحده و متحدان اروپایی آن، آلمان، فرانسه و بریتانیا، و نیز شماری از کشورهای منطقه غرب آسیا، از جمله اسرائیل و عربستان سعودی، از برنامه موشکی و دیگر اقدامات ایران در منطقه انتقاد کردهاند. تهران میگوید برنامه موشکیاش «جنبه دفاعی» دارد و ادامه پیدا خواهد کرد.
رکس تیلرسون در بخش اولیه یادداشت خود به «تهدیدهای» پیونگیانگ، تحریمهای بینالمللی علیه کره شمالی، تلاشهای آمریکا برای افزایش فشارها بر آن کشور و «گامهای مثبت بسیاری» از کشورها، در این زمینه اشاره کردهاست.
او گفته است «کارزار فشارهای مسالمتجویانه» تاثیر عمدهای بر درآمد کره شمالی که هزینه «برنامه نظامی غیرقانونی» میشود، گذاشتهاست.
وزیر خارجه آمریکا، بارها بر لزوم پیشبرد تلاشهای دیپلماتیک در قبال پیونگیانگ و یافتن راهحلی سیاسی تاکید کردهاست. از سویی اما سخنان دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، نشان میدهد او چندان به نتیجه مذاکرات با کره شمالی خوشبین نیست؛ آقای ترامپ تاکید کرده گزینه نظامی در مورد کره شمالی اولویت ندارد، اما چنانچه آمریکا از چنین گزینهای استفاده کند، نتیجه آن «ویرانگر» خواهد بود.
رکس تیلرسون در بخشی از یادداشت خود نوشتهاست که مقابله با تروریسم «همچنان یکی از مهمترین اولویتهای» دونالد ترامپ است.
او در مورد روسیه نیز میگوید «ما در مورد رژیمی که با آن طرف هستیم، هیچگونه خیالبافی بهخود راه نمیدهیم». وزیر خارجه آمریکا با اشاره به چالشهای مختلف، و آنچه موضع هوشیارانه کشورش در قبال مسکو توصیف میکند، میگوید «ما به نیاز به همکاری با روسیه پیرامون منافع مشترک، واقف هستیم». او در این مورد به موضوع سوریه و بحران آن کشور پرداخته و میگوید «تعهد» رئیسجمهوری روسیه به مذاکرات صلح ژنو این انتظار را به وجود آورده که روسیه به آن پایبند بماند. به گفته وزیر خارجه ایالات متحده، تحقق گفتوگوها در ژنو به سوریهای «بدون بشار اسد و خانوادهاش» خواهد انجامید.
تیلرسون در یادداشت خود بر استفاده از دیپلماسی آمریکا در سطح جهان، برای آنکه جلوی کشته و زخمیشدن انسانها، و نقض حقوقشان گرفته شود، تاکید کردهاست و میگوید به نتیجهبخش بودن آن، خوشبین است.