در سی‌وچهارمین سال پس از مرگ روح‌الله خمینی، هزینه‌های برگزاری مراسم بزرگداشت رهبر انقلاب‌اسلامی نیز همپای تورم رشد کرده است.
از سال ۱۳۶۸ که آیت‌الله خمینی درگذشت، علاوه بر تکلیف به دستگاه‌های اجرایی برای پرداخت بخشی از بودجه‌های سالانه خود برای ساخت فضای سرپوشیده آرامگاه، ساخت مسجد و محوطه آن که مساحتی بالغ بر ۷۵ هزار متر مربع را در بر می‌گیرد، هر سال بودجه‌ای هم برای برگزاری مراسم بزرگداشت او اختصاص می‌یابد؛ هزینه‌ای که دولت آن را از دستگاه‌های دولتی طلب می‌کند.
در سی‌و چهارمین سالگرد مرگ بنیانگذار جمهوری اسلامی، درحالی‌که نرخ تورم دو ماه منتهی به سال جدید از ۷۰ درصد فراتر رفته، برخی گزارش‌های غیررسمی نشان می‌دهد که هزینه برگزاری مراسم امسال همگام با تورم رشد کرده است.
در یک فقره وزارت نفت ۵۰ میلیارد تومان برای مراسم امسال هزینه کرده است. سایر دستگاه‌ها ازجمله شهرداری تهران، بانک‌ها و نهادهایی مثل سازمان تأمین اجتماعی، بنیاد مستضعفان، کمیته امداد امام و وزارتخانه‌های نفت، صمت، راه و شهرسازی، اقتصاد، نیرو و جهاد کشاورزی ملزم هستند که بخشی از منابع خود را تحت عنوان اعتبارات «خارج از شمول» برای برگزاری این مراسم که شامل اسکان افراد از سراسر ایران، مهمانان خارجی و تهیه غذای شرکت‌کنندگان است، هزینه کنند.
دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی که به آن‌ها تکلیف می‌شود که هزینه برگزاری این مراسم را تأمین کنند، به اعتبارات خارج از شمول در بودجه مراجعه می‌کنند.
«اعتبارات خارج از شمول» عنوان بخشی از بودجه کل کشور است که برای هزینه‌های اضطراری برخی دستگاه‌ها در موارد خاص هر سال در بودجه پیش‌بینی می‌شود. به‌لحاظ قانونی، نحوۀ هزینه‌کرد این اعتبارات از قانون محاسبات عمومی کشور استثنا شده است.
در سال ۱۴۰۰ میزان اعتبارات خارج از شمول دستگاه‌ها ۸۲ هزار میلیارد تومان اعلام شد. در بودجه ۱۴۰۲ اعتبارات این بخش با ۳۰ درصد رشد نسبت به سال قبل به ۲۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.
گران‌ترین و پرهزینه‌ترین مقبره دنیا
۳۴ سال پس از مرگ آیت‌الله خمینی، درحالی‌که برخی برآوردها از هزینه بیش از دو میلیارد دلار برای ساخت مقبره او خبر می‌دهند، اما کسی به‌درستی نمی‌داند که در طول این سال‌ها چه‌قدر برای ساخت و نگهداری مقبره و همچنین مراسم بزرگداشت او هزینه شده است.
مقبره آیت‌الله خمینی که اصطلاحاً «مرقد» نامیده می‌شود، بنایی عظیم با مساحت ۱۵ هزار متر مربع در «بهشت زهرا» در حومه تهران واقع شده است. علاوه بر سازه این بنا و شش مسجد بزرگ آن، در اطراف مجموعه نیز دانشگاه، موزه و شهر آفتاب در مساحتی به میزان ۶۰ هزار متر مربع مساحت احداث شده است.
این مقبره و مجموعه‌های پیرامون آن توسط جهاد سازندگی و سپاه پاسداران پس از درگذشت آیت‌الله خمینی ساخته شده است و ساخت‌وساز در آن همچنان ادامه دارد.
گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که سازهٔ اصلی این بنا دارای پایداری در برابر زمین‌لرزه‌ای به بزرگای ۱۰ است که از برج میلاد مقاوم‌تر است. اسکلت فولادی ساخته‌شده برای گنبد ۳۴۰ تن وزن دارد و وزن روکش آن هم ۴۰ تا ۵۰ تن است که در مجموع به ۴۰۰ تن می‌رسد. در اطراف مقبره چهار گلدسته به بلندی ۹۱ متر و به‌نشانه سن آیت‌الله خمینی ساخته شده است. همچنین در مجموع دارای پنج گنبد است که گنبد اصلی فلزی و چهار گنبد دیگر کاشی‌کاری شده است.
علاوه بر تکالیفی که به دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی برای برگزاری بزرگداشت بنیانگذار جمهوری اسلامی محول می‌شود، نگهداری مقبره خمینی در بودجه‌های سالانه دارای ردیف اعتباری اختصاصی تحت عنوان «آستان مقدس امام خمینی» است.
در بودجه سال ۱۳۹۸ اعتبار پیش‌بینی‌شده برای نگهداری مقبره خمینی ۱۰ میلیارد و ۵۷۱ بوده که این رقم در سال ۱۳۹۹ به ۱۴ میلیارد تومان رسیده و در سال ۱۴۰۰ هزینه نگهداری آن به ۱۸ میلیارد و ۲۰۰ تومان افزایش یافته است.
پس از تغییر در ردیف‌های بودجه در سال ۱۴۰۱، بودجه نگهداری مقبره تحت عنوان ردیف اعتبارات متفرقه به ۴۰ میلیارد تومان افزایش یافت. اعتبار این مجموعه در ردیف بودجه ۱۴۰۲ به میزان ۴۶ میلیارد تومان برآورد شده است.
این اعتبار به جز ردیف بودجه‌ای است که هر سال تحت عنوان «نشر آثار امام » در بودجه‌های سالانه در نظر گرفته می‌شود. برای مثال در بودجه امسال برای «نشر آثار امام» به میزان ۱۱۲ میلیارد و ۲۷۷ میلیون تومان بودجه اختصاص یافته است.
مقبره‌ای که هر سال هزینه می‌تراشد
از میزان هزینه‌ای که برای احداث مقبره روح‌الله خمینی صرف شده، اطلاع دقیقی در دست نیست. اواخر سال ۱۳۹۴، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، گفته بود برای مجموعه محوطه مقبره تا پایان آن سال هزار میلیارد تومان هزینه شده است؛ رقمی که امروز با توجه به ادامه‌دار بودن ساخت‌وساز و رشد نرخ تورم به مبالغ بالاتری هم رسیده است.
ساخت مقبره، محوطه، سازه و تزئینات پرهزینه‌ای که در آن انجام شده، اعتراض‌هایی را حتی در میانبرخی چهره‌ها و رسانه‌های طرفدار حکومت هم به دنبال داشته است. مسیح مهاجری، مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی، در سال ۱۳۹۴ در مقاله‌ای انتقادی به زرق‌وبرق این سازه اعتراض کرد.
با این حال محمدعلی انصاری، سرپرست مقبره امام خمینی، در پاسخ، اقدامات انجام‌شده برای ساخت این مقبره را «طاقت‌فرسا و سخت» توصیف و سازه را حاصل حمایت چهار رئیس جمهور، نمایندگان ادوار مجلس، شهرداران و همه اعضای ادوار شورای شهر تهران عنوان کرد.
بودجه‌ای که هر سال برای توسعه و نگهداری مقبره خمینی اختصاص می‌یابد، یک پیوست قانونی هم دارد و آن ماده ۳۷ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه‌ای جمهوری اسلامی است.
بر اساس این ماده، به دولت تکلیف شده است که هر سال به‌منظور زنده و نمایان نگهداشتن اندیشه‌های دینی و سیاسی آیت‌الله خمینی اعتباراتی برای تبلیغات در نظر گرفته شود؛ اعتباراتی که هر سال همگام با تورم کشور رشد می‌کند.
