اعلام تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج نظامیان آمریکا از شمال شرقی سوریه با انتقاد شماری از جمهوریخواهان روبهرو شده است، با این حال رئیسجمهوری ایالات متحده به ترکیه هشدار داد که به فکر اقدامی خارج از حد نیفتد وگرنه اقتصاد آن کشور را نابود خواهد کرد.
آقای ترامپ روز دوشنبه ۱۵ مهر در پیامهای توئیتری نوشت: همانطور که قبلا هم قاطعانه بیان کردهام، اگر ترکیه دست به اقدامی بزند که آن را «خارج از حد» تشخیص بدهم، اقتصاد آن کشور را به طور کامل نابود و محو میکنم.
رئیسجمهوری آمریکا به «ترکیه، اروپا و دیگران» هشدار داده است که حواسشان به شبهنظامیان داعش و خانوادههایشان که دستگیر شدهاند باشد.
با این حال وی گفته که ایالات متحده با بازپسگیری تمامی مناطق از داعش، بسیار بیش از آنچه انتظار میرفت اقدام کرد و اکنون زمان آن است که کشورهای منطقه، خود، به حفاظت از سرزمینهایشان بپردازند.
رئیسجمهوری آمریکا درباره اقدام «خارج از حد» که میتواند پیامدهایی جدی برای ترکیه داشته باشد توضیحی نداده است؛ با این حال وی ساعاتی پیشتر در چند توئیت گفته بود زمان آن فرا رسیده است که آمریکا از «این جنگهای مسخره بیپایان، که بسیاری از آنها قبیلهای هستند» خارج شود.
همزمان وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون، اعلام کرد عملیات برنامهریزی شده ترکیه در شمال سوریه مورد تایید آمریکا نیست و واشینگتن به هیچ طریقی از این عملیات حمایت نمیکند.
در بیانیه سخنگوی پنتاگون همچنین آمده است: مارک اسپر و مارک مایلی، وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش، در گفتوگو با همتایان ترکیهای خود تصریح کردهاند «اقدام یکجانبه خطراتی را برای ترکیه پدید میآورد».
بیانیه پنتاگون و همچنین هشدار جدید دونالد ترامپ به ترکیه در پی انتقادهای جمهوریخواهان از تصمیم به خروج نیروهای آمریکایی از شمال شرق سوریه انتشار یافت.
انتقادهای جمهوریخواهان
سناتور جمهوریخواه لیندسی گراهام تصمیم به خروج نیروهای آمریکایی را «فاجعهبار» خواند و در چندین پیام توئیتری، از جمله نوشت: «محتملترین پیامد این تصمیم یکباره، تضمین تسلط ایران بر سوریه است».
لیندسی گراهام که از متحدان دونالد ترامپ در کنگره محسوب میشود در مصاحبهای تلویزیونی نیز این تصمیم را «کوتهنگرانه و همراه با بیمسئولیتی» خواند.
کوین مککارتی، رهبر جمهوریخواهان مجلس نمایندگان، نیز با اشاره به اینکه رئیسجمهوری وی را در جریان تصمیمش قرار داده بود گفت نگرانیهایی در این باره دارد.
آقای مککارتی در مصاحبه با شبکه خبری فاکس گفت: وقتی به کسانی که همراه ما میجنگند قولی میدهیم باید پای حرفمان بایستیم.
چند تن از مقامهای سابق دولت ترامپ نیز تصمیم به خروج از سوریه را مورد انتقاد قرار دادهاند.
از جمله نیکی هیلی، سفیر سابق دولت ترامپ در سازمان ملل، با اشاره به اینکه آمریکا نباید پشت کردها را که در جنگ علیه داعش کمک کردند خالی کند، در پیامی توئیتری نوشت: «اشتباه بزرگی است که رهایشان کنیم بمیرند».
خانم هیلی این توئیت را با هشتگ «ترکیه دوست ما نیست» منتشر کرده است.
همچنین برت مکگورک، نماینده پیشین دولت ترامپ در ائتلاف جنگ علیه داعش، از این تصمیم به شدت انتقاد کرده و تصمیم آقای ترامپ را «شتابزده و بدون آگاهی» خوانده است.
واکنشهای بینالمللی
ترکیه مدتها است خواستار برخورد نظامی با شبهنظامیان کُرد در شمال سوریه است و میگوید حضور این نیروها در آن سوی شرق فرات امنیت مرزهایش را تهدید میکند.
آمریکا در سالهای اخیر با تأکید بر نقش مهم شبهنظامیان کرد در جنگ با داعش، از آنها حمایت میکرد.
در صورت خروج نیروهای آمریکایی از شمال سوریه، که شمار آنها حدود هزار نفر برآورد میشود، عملاً راه برای حملات ترکیه علیه این شبهنظامیان باز میشود.
با این حال شماری از کشورها و نهادهای بینالمللی نسبت به پیامدهای عملیات ترکیه در سوریه ابراز نگرانی کردهاند.
اتحادیه اروپا ضمن دعوت به آرامش در شمال سوریه، هشدار داد منازعه جدید فقط به معنای آواره شدن شمار بیشتری از ساکنان منطقه خواهد بود.
اولریک دمر، سخنگوی صدر اعظم آلمان، نیز روز دوشنبه گفت اقدام نظامی یکجانبه «بیثباتی در سوریه را تشدید خواهد کرد» و «موفقیتها علیه داعش را در معرض خطر قرار خواهد داد».
وزارت خارجه فرانسه نیز در بیانیهای نسبت به وقوع بیثباتی ابراز نگرانی شدید کرد و گفت چنین اقدامی میتواند به ثبات منطقه آسیب برساند و پیامدهای انسانی در برداشته باشد.
روسیه نیز از ترکیه خواسته است به تمامیت ارضی سوریه احترام بگذارد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، رور دوشنبه گفت مسکو متوجه نگرانی ترکیه درباره امنیت مرزهایش است «اما ضروری است که تمامیت ارضی و حاکمیت سیاسی سوریه محترم شمرده شود».
وزیر خارجه جمهوری اسلامی نیز تأکید بر حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه، از آمریکا انتقاد کرد و در پیامی توئیتری نوشت: «ایالات متحده اشغالگری است که به سوریه ارتباطی ندارد؛ نه برای حضورش مجوز دارد و نه میتوان برای امنیت به آن تکیه کرد».
کمیته نجات بینالمللی با اعلام نگرانی عمیق نسبت به سرنوشت دو میلیون ساکن شمال شرق سوریه که از جنگ با داعش به جان به در بردهاند گفته است: در صورت انجام عملیات ترکیه، شمار آوارگان فوری تا سیصدهزار نفر خواهد رسید.