در حالی که فلسطینیان در غزه روز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت کشته‌های خود را خاک می‌کنند، ترکیه و آفریقای جنوبی به نشانه اعتراض به عملکرد اسرائیل در رخدادهای دوشنبه در مرز غزه و اسرائیل، سفیران خود را از تل‌آویو فراخواندند.
بنا بر گزارش‌ها، ترکیه سفیر خود در آمریکا را نیز به نشانه ناخشنودی از حمایت آمریکا از اسرائیل فراخوانده‌است.
دوشنبه ۲۴ اردیبهشت در تظاهرات بیش از چهل هزار فلسطینی در امتداد مرزهای غزه با اسرائیل، ده‌ها فلسطینی کشته شدند.
تظاهرات فلسطینیان در روز دوشنبه، ادامه اقدامات اعتراضی یک ماه و نیم اخیر آنها با عنوان «بازگشت»، همزمان با هفتادمین سال تشکیل کشور اسرائیل بود.
اما دوشنبه با روز انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس/اورشلیم بر اساس تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، مصادف بود.
بازتاب این اقدام در رسانه‌های جهان در سایه خشونت‌های غزه قرار گرفت زیرا لحظه به لحظه بر شمار کشته‌ها و زخمی‌ها افزوده می‌شد و واکنش‌های متعدد بین‌المللی را در پی آورد.
شمار کلی تلفات فلسطینیان با احتساب مجروحانی که در ساعات بعدی جان دادند، به ۶۰ تن رسید؛ تعداد زخمی‌ها نیز از ۲۱۰۰ تن فراتر رفت. این شمار کشته و زخمی در حالی بود که در یک ماه و نیم پیش از آن نیز ۵۴ فلسطینی در غزه کشته و بیش از هشت هزار و پانصد تن دیگر مجروح شده بودند.
مرگ لیلا غندور، نوزاد هشت‌ماهه فلسطینی که بامداد سه‌شنبه بر اثر شدت جراحات در بیمارستانی در غزه جان داد، در حالی که در آغوش مادرش به منطقه تظاهرات دوشنبه آورده شده بود، به انگیزه تازه‌ای برای تداوم اقدامات اعتراضی فلسطینیان مبدل شده‌است. فلسطینیان می‌گویند این نوزاد بر اثر استنشاق گاز اشک‌آور جان داده است.
حماس از آغاز تظاهرات «بازگشت» گفته بود که سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت روز اوج تظاهرات در سال‌روز موسوم به «یوم‌النکبه» (روز فاجعه) است؛ فلسطینیان روز اعلام تشکیل اسرائیل را از سال ۱۹۴۸ برای خود «روز فاجعه» می‌دانند.
اقدامات ترکیه
در حالی که اسرائیل عملکرد نظامیان خود در رخدادهای روز دوشنبه در مرز غزه را «دفاع مشروع» از امنیت کشور و مردمش نامید، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، با انتقاد شدید از اسرائیل و نیز از آمریکا، سفیران خود را هم از تل‌آویو و هم از واشینگتن فراخواند.
به گزارش خبرگزاری‌ها، رجب طیب اردوغان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا را «مسئول کشتار» دوشنبه دانست.
همچنین به گزارش رویترز، بن علی ییلدیریم، نخست‌وزیر ترکیه، سه‌شنبه همه کشورهای مسلمان را فراخواند تا نظر به رخدادهای غزه، در مناسبات خود با اسرائیل «تجدید نظر کنند».
شهرهای مختلف ترکیه شامگاه دوشنبه شاهد تظاهرات گسترده در محکومیت اسرائیل بود.
از سوی دیگر، دولت اسرائیل گفته‌است که فراخواندن سفیران ترکیه و آفریقای جنوبی، به مفهوم قطع دوباره روابط این دو کشور با اسرائیل نیست.
یک مقام دولت اسرائیل به وب‌سایت وای.نت گفته‌است که دولت‌های ترکیه و آفریقای جنوبی با حمایت از اقدامات خشونت‌طلبانه حماس، خود را در حد عضویت در این سازمان تروریستی پایین آوردند.
ادامه واکنش‌ها در دیگر کشورها
در همین حال، رسانه‌های اسرائیل گزارش داده‌اند که ممکن است شمار دیگری از کشورها سفیران خود را از اسرائیل فرابخوانند.
احضار سفیر اسرائیل در دابلین ایرلند، انتقاد امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، از «شمار زیاد کشته‌های غیرنظامی در غزه»، و ابراز نگرانی عمیق سخنگوی کرملین از تشدید تنش‌ها میان اسرائیل و فلسطینیان از دیگر تحولات مرتبط طی دو روز اخیر است.
محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران نیز دوشنبه را «یک روز شرم‌آور» نامید.
اما کاخ سفید دوشنبه در بیانیه‌ای تأکید کرد که حماس باعث این خشونت‌ها شده‌است؛ سخنگوی کاخ سفید گفت اسرائیل از خود دفاع کرده و نیازی نیست که از اسرائیل بخواهیم خویشتن‌دار باشد.
شورای امنیت سازمان ملل در نشست اضطراری دوشنبه خود رخدادهای غزه را بررسی کرد؛ نیکی هیلی، سفیر آمریکا در این سازمان، حماس را عامل خشونت‌ها نامید و از صدور قطعنامه در نکوهش اسرائیل یا انجام تحقیقات مستقل درباره رخدادها، که خواسته فلسطینیان با حمایت کشورهای حامی خود بود، جلوگیری کرد.
ریاض منصور، نماینده فلسطینیان در سازمان ملل از عملکرد آمریکا در نشست شورای امنیت انتقاد کرد؛ این شورا سه‌شنبه نیز نشست دیگری درباره وضعیت غزه و خشونت‌های آن برگزار می‌کند.
همزمان با نشست شورای امنیت، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز گفت که از شمار زیاد کشته‌ها و زخمی‌های فلسطینی بهت‌زده است.
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، دوشنبه شب گفت که سفارت آمریکا «یک یهودی‌نشین جدید» است و بر روی خون فلسطینیان افتتاح شده‌است. آقای عباس سه روز عزای عمومی برای کشته‌های غزه اعلام کرد.
صائب عریقات، مقام ارشد سازمان آزادیبخش فلسطین نیز گفت که فلسطینیان «جنایت جدید اسرائیل» را به دادگاه بین‌المللی لاهه خواهد کشاند؛ نیوزیلند اعلام کرد که از این درخواست فلسطینیان حمایت می‌کند.
در این میان، مصر سه‌شنبه گذرگاه رفح را که میان این کشور و غزه مشترک است، بعد از مدت طولانی باز کرد تا شماری از مجروحان رخدادها را در بیمارستان‌های خود بپذیرد.
نشست فوق‌العاده در اسرائیل
از سوی دیگر، دولت اسرائیل شامگاه دوشنبه برای بررسی وضعیت غزه و چشم‌انداز روزهای آینده در این منطقه، یک نشست فوق‌العاده برگزار کرد و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر، گفت که هر کشوری وظیفه دارد از مرزهای خود دفاع کند.
آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل، سه‌شنبه در توئیت خود نوشت در حالی که مردم ما برای شنیدن موسیقی گرد می‌آیند (اشاره به مراسم تل‌آویو در استقبال از نتا خواننده اسرائیلی که شنبه شب برنده مسابقه یوروویژن شد)، در غزه مردمشان را برای هدف‌های تروریستی گرد هم می‌آورند.
سرهنگ رونن مانلیس و سرهنگ آویخای درعی، سخنگویان ارتش اسرائیل به عبری و عربی، قاسم سلیمانی فرمانده شاخه قدس سپاه پاسداران ایران را برنامه‌ریز و تأمین کننده مالی تظاهرات اخیر فلسطینیان نامیده و مدعی شدند که ایران بعد از نزدیکی دوباره حماس به ایران، فلسطینیان را به دور جدید خشونت علیه اسرائیل کشانده‌است؛ ادعایی که پاسخ حماس و ایران را تا حال به‌دنبال نداشته‌است.
در این میان، به گزارش رسانه‌های اسرائیل، گیلعاد اردان، وزیر امنیت داخلی این کشور، سه‌شنبه خواهان کشتن سران حماس شد. به گفته وی «باید تعقیب هدفمند سران حماس را از سر بگیریم.»
این وزیر اسرائیلی گفت «شمار زیاد کشته‌های فلسطینی به این معنی نیست که حماس حقانیت دارد همانگونه که اگر نازی‌ها کشته‌های زیادی می‌دادند، قابل قبول نبود که بگوییم حق به جانب آنها است».
در همین حال هُندوراس نیز اعلام کرد که چهارشنبه سفارت خود را در اورشلیم افتتاح می‌کند.
جیمی مورالس، رئیس جمهوری هندوراس سه‌شنبه وارد اسرائیل شد تا در آیین گشایش سفارت کشورش در اورشلیم شرکت کند. هندوراس بعد از آمریکا دومین کشوری است که سفارت خود را عملاً به بیت المقدس منتقل می‌کند.
به گزارش رادیوی مرکزی تل آویو، دولت پاراگوئه نیز هفته آینده سفارت خود را به اورشلیم منتقل می‌کند.
بنیامین نتانیاهو از گواتمالا نیز که اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخته است، خواست که زودتر برای انتقال سفارت به این شهر اقدام کند؛ وی چند کشور اروپایی را نیز که برای اقدام مشابه ابراز آمادگی اصولی یا مشروط کرده‌اند، به انتقال سفارت به اورشلیم فرا خواند.
