در جریان سفر قربانقلی بردی محمداف رهبر ترکمنستان به تهران، شرکت‌های ملی گاز دو کشور سند همکاری امضا کردند.
در صورت نهایی شدن این سند که روز چهارشنبه هفتم شهریور امضا شد، ترکمنستان صادرات گاز به ایران را از سر خواهد گرفت.
اگرچه مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران مدعی شده است که ایران گاز ترکمنستان را برای صادرات مجدد آن به کشورهای دیگر و تبدیل ایران به هاب گازی منطقه وارد می‌کند، اما ایران با کسری هنگفت گاز مواجه است و پیشتر مذاکرات حول خرید گاز ترکمنستان برای جبران کسری گاز ایران مطرح بود.
منصور دفتریان، رئیس انجمن مهندسی گاز ایران ۵ مردادماه امسال نسبت به ناترازی فزاینده گاز کشور هشدار داده و گفته بود کسری گاز ایران تا سال ۱۴۱۸ به حدی خواهد رسید که دولت در بهترین حالت تنها قادر به تأمین یک سوم نیاز گازی کشور خواهد بود.
پیشتر صندوق توسعه ملی و مرکز پژوهش‌های مجلس نیز گزارش مشابهی منتشر کرده و گفته بودند ناترازی گاز کشور سال به سال افزایش می‌یابد و در افق دو دهه آینده، دولت تنها قادر به تأمین یک سوم نیاز گازی کشور خواهد بود.
ایران تا چند سال پیش تنها در زمستانها کسری گاز داشت، اما مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید بحران کسری گاز به تمام فصول کشیده شده است.
این گزارش می‌افزاید ایران در زمستانها ۲۵۰ میلیون متر مکعب کسری روزانه گاز دارد، اما متوسط سالانه کسری گاز کشور نیز ۱۳۰ میلیون متر مکعب در روز است.
ترکمنستان در سال ۱۳۹۶ بعد از تعلل یک دهه‌ای ایران در پرداخت بدهی ۲ میلیارد دلاری، صادرات گاز به ایران را متوقف کرد.
ایران در سه سال گذشته و بعد از حکم دیوان دادرسی بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی در این پرونده، اصل بدهی خود را در سه نوبت به ترکمنستان پرداخت کرده، اما هنوز جریمه دیرکرد تسویه بدهی پرداخت نشده است.
ترکمنستان پیشتر از طریق دو خط لوله جداگانه، سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز تحویل ایران می‌داد.
ایران اخیراً با روسیه نیز تفاهم‌نامه‌ای برای واردات گاز امضا کرد؛ اما برای اجرایی شدن آن نیاز به احداث خط لوله جدید است.
هدف‌گذاری ۲۰ میلیون تن ترانزیت
در دیدار هیئت ترکمنستان با مقامات ایران، همچنین تفاهم‌نامه ترانزیت سالانه ۲۰ میلیون تن کالا میان دو کشور امضا شد.
هدف‌گذاری ترانزیت ۲۰ میلیون تن کالا تا سال ۱۴۰۵ در حالی است که کل ترانزیت ایران با همه کشورهای همسایه و فراتر از مرزهای کشور در سال گذشته به ۱۸ میلیون تن نیز نرسیده است.
از طرفی ایران هنوز خطوط آهن سراسری ارتباط دهنده ترکمنستان به بندر چابهار در آبهای جنوبی کشور را تکمیل نکرده است.
بر اساس آمارهای بانک جهانی، ایران از لحاظ شاخص عملکرد لجستیک، بدترین جایگاه منطقه بعد از افغانستان را دارد.
آمارهای اتاق بازگانی ایران نشان می‌دهد کل صادرات ایران با ترکمنستان در سال گذشته خورشیدی ۴۴۶ میلیون دلار و وارداتش از همسایه شمالی ۳۸ میلیون دلار بوده است.
