در پی اظهارات رهبر جمهوری اسلامی درباره لزوم توقف رشد نقدینگی، بانک مرکزی ایران گزارشی منتشر کرده که حاکی از رشد نزدیک به ۳۲ درصدی نرخ نقدینگی در آذرماه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال است.
علی خامنه‌ای ۱۰ بهمن‌ماه در دیدار با فعالان اقتصادی خواستار توقف یا کاهش رشد نقدینگی در ایران شد و ادعا کرد نارضایتی‌های تولیدکنندگان، «نشان‌دهندهٔ عمل نکردن دولت به تذکرات» او در سال گذشته است.
گزارش بانک مرکزی ایران بدون اشاره به حجم نقدینگی در کشور، موضوع کاهش یافتن «شتاب رشد نقدینگی» را برجسته کرده که این ادعا نیز در تضاد با برآورد صندوق بین‌المللی پول است.
بانک مرکزی در بخشی از گزارش همچنین اذعان کرده است نقدینگی در آذرماه نسبت به آذر پارسال ۳۱.۷ درصد رشد داشته است.
هنوز گزارش بانک مرکزی درباره میزان نقدینگی دی ماه منتشر نشده است.
رشد افسارگسیخته نقدینگی به خاطر فشار دولت به بانک مرکزی برای چاپ اسکناس بدون پشتوانه برای پوشش کسری بودجه، مهم‌ترین عامل تورم لجام‌گسیخته در ایران است.
اگرچه بانک مرکزی در گزارش خود اشاره‌ای به حجم نقدینگی نکرده، اما آرشیو آمار آن نشان می‌دهد که نقدینگی در آذر پارسال ۵ هزار و ۹۰۷ تریلیون تومان بوده و با توجه به رشد ۳۱.۷ درصدی آن طی یک سال، این رقم در آذر امسال به ۷ هزار و ۷۸۰ تریلیون تومان اوج گرفته است.
این شاخص در ابتدای روی کار آمدن دولت ۳۹۲۱ تریلیون تومان بود؛ به عبارت دیگر، تنها در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، حجم نقدینگی کشور دو برابر شده است.
دولت‌های ایران طی بیش از یک دهه گذشته برای جبران کسری بودجه رو به استقراض گسترده از بانک مرکزی، بانک‌های دیگر کشور و صندوق توسعه ملی آورده و برای این کار، بانک مرکزی را مجبور به چاپ افسارگسیخته اسکناس کرده‌اند؛ موضوعی که باعث جهش نقدینگی و به تبع آن تورم در کشور شده است.
از طرفی، بر خلاف گزارش بانک مرکزی، برآورد آمارهای صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد شتاب رشد نقدینگی در ایران در سال جاری روند صعودی دارد.
بر اساس این برآورد که پاییز امسال منتشر شد؛ متوسط رشد سالانه نقدینگی در ایران طی دهه گذشته حدود ۲۵ درصد بود، اما پارسال به ۳۱ درصد رسید و امسال حدود ۴۷ درصد خواهد بود.
ایران بالاترین رشد نقدینگی را در میان کشورهای خاورمیانه و شاخ آفریقا دارد. برای مقایسه، رشد نقدینگی ایران پنج برابر عربستان و نرخ تورم در ایران نیز بیش از ۱۷ برابر عربستان است.
صندوق بین‌المللی پول نرخ تورم در ایران طی سال جاری را ۴۷ درصد ارزیابی کرده، در حالی که این رقم برای عربستان تنها ۲.۵ درصد بود.
این گزارش همچنین می‌گوید بدهی دولت ایران در سال جاری خورشیدی به معادل ۱۱۲ میلیارد دلار اوج گرفته و سال آینده این رقم دوباره شش میلیارد دلار رشد خواهد داشت.
بدهی دولت ایران معادل یک سوم کل تولید ناخالص داخلی کشور است.
