یک مقام ارشد اسرائیلی به سایت خبری اکسیوس گفت که دولت جو بایدن از سه هفته پیش با این ارزیابی که تهاجم روسیه به اوکراین عملی خواهد شد، از اسرائیل خواست تا کمک به رفع کمبود گاز طبیعی برای اروپا را بررسی کند.
اکسیوس روز پنجشنبه، ۱۲ اسفند، نوشت که تماس آمریکا با اسرائیل در زمینه جبران گاز برای اروپا، بخشی از تلاش گستردهتر دولت بایدن برای آماده شدن جهت سناریویی بود که در آن تهاجم روسیه به اوکراین منجر به قطع عرضه گاز روسیه به اروپا شده و یک بحران شدید انرژی ایجاد کند.
مقامات وزارت خارجه آمریکا گفتهاند که اختلال در تامین انرژی در نتیجه بحران اوکراین بهشدت بر بازارهای گاز طبیعی اروپا تاثیر دارد.
روسیه تامینکننده حدود ۴۰ درصد از گاز طبیعی اروپا است. یکی از خطوط مهم لوله انتقال گاز روسیه از نزدیکی لوهانسک در شرق اوکراین میگذرد.
احتمال تصمیم کرملین به قطع انتقال گاز روسیه به اروپا یکی از نگرانیهای مهم دولتهای اروپایی در یک هفته اخیر، از بعد از آغاز تاخت و تاز روسیه در اوکراین بوده است.
یک مقام ارشد اسرائیلی به سایت اکسیوس گفت که به دنبال درخواست آمریکا، وزارت خارجه اسرائیل در مراجعه به وزارت انرژی این کشور از امکان افزایش تولید گاز طبیعی اسرائیل پرسیده است.
بر اساس این گزارش، مقامات آمریکایی خواستهاند که اسرائیل گاز طبیعی بیشتری به مصر منتقل کند تا در آنجا به گاز طبیعی مایع (الانجی) تبدیل شده و به اروپا انتقال یابد.
اسرائیل تنها چند سال است که پس از کشف حوزههای گازی در دریای مدیترانه در نزدیکی مرز شمالی خود، به تولیدکننده گاز مبدل شده است. کشف این منابع گازی بر ثروت اسرائیل به میزان زیادی افزوده و در رشد و شکوفایی اقتصاد این کشور از هم اکنون نقشی تعیین کننده دارد.
اسرائیل از همان آغاز کشف حوزههای گازی برنامهریزی دقیق و جامعی را آغاز کرد تا غیر از صادرات گاز به مصر و برخی کشورهای منطقه، اروپا را نیز به صف مشتریان خود اضافه کند. برای نیل به این هدف، اسرائیل در حال تدارک امکانات و تجهیزات تبدیل گاز طبیعی به گاز مایع است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، بعد از یک دوره ۱۲ ساله بحران شدید در روابط کشورش با اسرائیل، در حالی که در دوره اخیر برای بهبود رابطه ابراز آمادگی کرده، پیشنهاد داد تا ترکیه با امکانات متعددی که دارد، گاز اسرائیل را به اروپا منتقل کند.
به نوشته اکسیوس، وزارت خارجه آمریکا از زمانی که احتمال هجوم روسیه به اوکراین جدیتر شد، با کشورها و شرکتهای بسیاری در سراسر جهان به همکاری پرداخته تا امنیت منابع انرژی را تضمین کرده و نگذارد که شوک افزایش قیمتها بازار انرژی جهانی و در نتیجه اقتصاد آمریکا را متلاطم کند.
کشورهای اروپا که از وابسته ماندن به انرژی روسیه اکراه دارند، در عین حال نگران هستند که تحریم انرژی روسیه بیشتر باعث بحران قیمتها و کمبود انرژی در اروپا شود تا اینکه به ولادیمیر پوتین و روسیه لطمه بزند.
آلمان در این زمینه از بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی آسیبپذیرتر است زیرا به عنوان بزرگترین مشتری گاز در این قاره ترمینال وارداتی برای الانجی ندارد و برخلاف فرانسه، انرژی خود را از صنعت هستهای تامین نمیکند. آلمان در حالی که نیروگاههای سوخت زغال سنگ را نیز بسته است، حدود ۶۰ تا ۶۵ درصد گاز مورد نیاز را از روسیه وارد میکند.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است که دولت بایدن مشغول تلاش برای شناسایی منابع گاز طبیعی از شمال افریقا و نیز از خاورمیانه است.
این سخنگو افزود که آمریکا در حال گفتوگو با تولیدکنندگان بزرگ گاز طبیعی و همچنین با تامینکنندگان گاز مایع در سراسر جهان است تا از ظرفیت و تمایل آنها برای افزایش موقت تولید و صادرات به خریداران اروپایی، در دوره بحران اوکراین، آگاهی یابد.
از گزارش اکسیوس چنین برمیآید که دولت آمریکا به کشورهای حوزه خلیج فارس نیز که دارای منابع مهم گاز هستند، مراجعه کرده است. قطر دارای یکی از ذخایر عظیم گاز طبیعی در جهان است.
بر اساس برخی گزارشهای روزهای اخیر، قطر، آذربایجان و الجزایر سه کشوری هستند که برای تامین گاز طبیعی و الانجی به اروپا، در دورهای نه چندان نزدیک، ابراز آمادگی مشروط کردهاند.
با این حال در این گزارشها کمتر نامی از ایران برده میشود.
ایران بعد از روسیه دارای دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی در دنیا است. در مجموع حدود ۱۷ درصد از ذخایر گازی جهان در سرزمین ایران قرار دارد. با این حال ایران یکی از کوچکترین صادرکنندگان گاز در جهان به شمار میرود.
در نتیجه تحریمهای دامنهدار آمریکا علیه صنعت نفت و گاز جمهوری اسلامی ایران، به انگیزه سیاستهای خصمانه و برنامه هستهای این کشور، دولت ایران نه تنها قادر به پیشنهاد تامین انرژی گازی به کشورهای اروپا نیست بلکه برای فروش نفت خود نیز با موانع عظیم روبهروست و عرضه نفت ایران بهشدت کاهش یافته است.
با وجود برخی ادعاهای مقامات جمهوری اسلامی در زمینه مذاکره با اروپا برای صادرات گاز ایران به این قاره، کشورهای اروپایی نه تنها نسبت به سرمایهگذاری و انتقال فنآوری شرکتهای گاز اروپایی در ایران هشدار دادهاند بلکه از وابسته شدن به بازار انرژی ایران بهشدت دوری میکنند.
برخی منابع گفتهاند که حتی در صورت لغو تحریمها علیه جمهوری اسلامی ایران، روی آوردن به منابع انرژی ایران که حامی روسیه نیز هست، شاید آخرین گزینه برای اروپا باشد.