خبرگزاری رویترز روز پنجشنبه، اول فروردین، از قول چند مقام در دولت ایالات متحده از احتمال توقف مقدمات تحویل جنگندههای اف ۳۵ به ترکیه خبر داد.
واشینگتن بارها گفته است که آنکارا نمیتواند همزمان هواپیماهای پیشرفته اف ۳۵ آمریکا و سامانه دفاع موشکی اس ۴۰۰ روسیه را در اختیار داشته باشد.
آمریکا و ترکیه در ماههای گذشته بر سر موضوعات مختلف از جمله خرید همزمان جنگندههای اف ۳۵ و سامانه موشکی اس ۴۰۰ اختلاف داشتهاند. آمریکا بر این باور است که سامانه دفاع موشکی اس ۴۰۰ روسیه امنیت جنگندههای اف ۳۵ را به خطر میاندازد.
کیتی ویلبارجر، دستیار وزیر دفاع آمریکا در امور امنیتی، در توضیح دلیل مخالفت آمریکا به رویترز گفت: «اس ۴۰۰ یک رایانه است. اف ۳۵ هم یک رایانه است. شما رایانه خودتان را در اختیار دشمن قرار نمیدهید: ما هم دقیقاً همین قصد را داریم.»
در حالی که هنوز هیچ تصمیم قطعی در این خصوص اتخاذ نشده است، اما مقامهای ایالات متحده تایید کردهاند که واشینگتن در نظر دارد مراحل آمادهسازی تحویل جنگندههای اف ۳۵ به ترکیه را متوقف کند.
خانم ویلبارجر، دستیار وزیر دفاع آمریکا، افزود: «چیزهای زیادی هست که میتواند متوقف شود تا با این اقدام به مقامهای ترکیه این پیام ارسال شود که ما در اجرای تصمیم خود جدی هستیم.»
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، دو هفته پیش در پاسخ به تهدیدهای آمریکا در این زمینه گفته بود: «کشورش قصد ندارد از قرارداد خرید سامانه پیشرفته پدافند هوایی از روسیه کنار بکشد.»
در میانه اسفندماه پارسال، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود: «ما به روشنی به ترکیه هشدار دادهایم که تحویل گرفتن احتمالی اس ۴۰۰، نتیجهاش این خواهد شد که مشارکت ترکیه در برنامه اف ۳۵ مجددا مورد ارزیابی قرار گیرد و ما خطرات نقل و انتقالات نظامی به ترکیه در آینده را مد نظر قرار دهیم.»
در همان روز ژنرال اسکاپاروتی، فرمانده ستاد اروپایی ارتش آمریکا، در نشستی با کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا اظهار کرد که خرید سامانه روسی توسط ترکیه «نمایانگر مشکلی برای تمامی هواپیماهای ما، ولی به طور مشخص برای اف ۳۵ خواهد بود.»
جنگنده لاکهید مارتین اف ۳۵ یکی از پیشرفتهترین جنگندههای پنهانکار و چندمنظوره جهان است که در مراحل توسعه نهایی قرار دارد. آمریکا سرمایهگذار اصلی در طرح ساخت این هواپیما است.
ترکیه و برخی دیگر اعضای «ناتو» در توسعه و خرید آن همکاری دارند.
سامانه پدافند زمین به هوای اس ۴۰۰ نسل جدید و پیشرفتهای از سامانههای پدافند هوایی روسیه است. توافق خرید این سامانه بین ترکیه و روسیه در دیماه سال پیش نهایی شده بود. از آن زمان آمریکا چندین بار در مورد دریافت این سامانه هشدار داده است.