مقامات آمریکایی که برای مذاکرات دستیابی به آتش‌بس در جنگ اوکراین به پایتخت عربستان سعودی سفر کرده‌اند شامگاه یکشنبه سوم فروردین با هیئت اوکراینی دیدار کردند و گفت‌وگوی آنها با هیئت روسیه قرار است امروز، دوشنبه چهارم فروردین، برگزار شود.
این دومین دور مذاکرات موسوم به «دیپلماسی رفت و برگشت» است که با میانجیگری ایالات متحده برگزار می‌شود.
هیئت آمریکایی هنوز درباره مذاکرات شامگاه یکشنبه اظهار نظر نکرده، اما رستم عُمروف، وزیر دفاع اوکراین که ریاست هیئت این کشور را برعهده داشت، این جلسه را «سازنده» خواند.
او در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «بحث سازنده و متمرکز بود. ما به نکات کلیدی، از جمله انرژی، پرداختیم.»
وزیر دفاع اوکراین همچنین با بیان اینکه هدف ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور این کشور، «تامین صلحی عادلانه و پایدار» برای اوکراین و تمام اروپا است نوشت: «در تلاش هستیم تا این هدف را به واقعیت تبدیل کنیم.»
مذاکرات ریاض نقطه عطفی در تلاش‌های ایالات متحده برای برقراری آتش‌بس در جنگ اوکراین به شمار می‌رود؛ مذاکرات قبلی آمریکا با هر یک از دو هیئت روسی و اوکراینی با فاصله‌ای یک یا چند روزه از هم برگزار می‌شد اما این بار حضور همه در یک محل می‌تواند کارها را تسریع کند.
به گزارش رسانه‌های دولتی روسیه، هیئت این کشور اواخر شامگاه یکشنبه وارد پایتخت عربستان شد.
با وجود محل مشترک مذاکرات آمریکا با دو کشور، انتظار نمی‌رود که در این گفت‌وگوها پیشرفت خارق‌العاده‌ای حاصل شود.
ولودیمیر زلنسکی روز یکشنبه در حالی که مذاکرات ریاض در جریان بود در اظهاراتی تلویزیونی گفت: «تیم ما به شیوه‌ای کاملا سازنده کار می‌کند.»
او با بیان اینکه «گفت‌وگو بسیار مفید است و کار هیئت‌ها ادامه دارد» افزود: «اما صرف نظر از اینکه ما به شرکای خود چه می‌گوییم، باید پوتین [رئیس جمهور روسیه] را واداشت که یک دستور واقعی برای توقف حملات بدهد. آنکه این جنگ را پدید آورد باید آن را پس بگیرد.»
با وجود این، مقام‌های آمریکا پیش از گفت‌وگوهای ریاض درباره آن ابراز خوش‌بینی کرده‌اند.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیس جمهور ایالات متحده، روز شنبه به فاکس نیوز گفت: «فکر می‌کنم که دوشنبه در عربستان سعودی شاهد پیشرفت واقعی خواهید بود.»
اما اظهار نظرها در کی‌یف و مسکو محتاطانه‌تر بوده است.
سرهی تاران، تحلیلگر سیاسی، به رادیو اروپای آزاد / رادیو آزادی می‌گوید: «نتیجه [مذاکرات] دست بالا یک وقفه خواهد بود. اما هنوز معلوم نیست، چون مذاکرات ممکن است یک یا دو ماه طول بکشد.»
او افزود: «فکر می‌کنم بیشترین چیزی که می‌توان تصور کرد این است که شاید در مذاکرات برخی جزئیات فنی درباره آتش‌بس بررسی شود؛ و بعد این جزئیات در قالب پیشنهادهایی به کی‌یف، مسکو و واشینگتن انتقال یابد.»
در روسیه، جایی که رادیو اروپای آزاد به عنوان یک «سازمان نامطلوب» اعلام شده و عملا از فعالیت در آن کشور منع شده است، سخنگوی کرملین بود که واکنش محتاطانه نشان داد.
دیمیتری پسکوف روز یکشنبه به تلویزیون دولتی روسیه گفت: «نباید امید خود را بالا برد. کاری بسیار جدی و کامل در پیش است و باید جزئیات را بررسی کنیم. ما تازه در ابتدای این راه هستیم.»
برنامه‌ای برای دیدار مستقیم دیپلمات های روسیه و اوکراین در مذاکرات ریاض اعلام نشده و هیئت‌های هر یک از دو کشور به طور جداگانه با تیم ایالات متحده دیدار می‌کنند؛ چیزی که یکی از مقام‌های آمریکایی از آن با عنوان «دیپلماسی شاتل» یا دیپلماسی رفت و برگشت یاد کرده است.
برخی از ناظران می‌گویند که این شیوه می‌تواند شبیه مدلی باشد که برای مذاکراتِ منجر به توافق آتش‌بس غزه استفاده شد و گفت‌وگوها ماه‌ها قبل از حصول توافق ادامه داشت؛ توافقی که البته ظاهرا اکنون فروپاشیده است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، تا به حال بیشترین استقبال و روی خوش را به مذاکره برای پایان دادن به جنگ اوکراین نشان داده است، اما امید او برای دستیابی به پیشرفت سریع چند بار به مشکل خورده است.
در مرحله نخست، طرح آتش‌بس عمومی ۳۰ روزه که اوکراین با آن موافقت کرده بود به سنگ خورد و پوتین آن را نپذیرفت. پس از آن دونالد ترامپ گفت که پوتین در تماس تلفنی با او با توقف حملات به زیرساخت‌ها موافقت کرد.
اما کرملین محدودیت را حتی بیشتر کرد و گفت که این توافق فقط مربوط به زیرساخت‌های انرژی است؛ البته مسکو به این هم پایبند نبوده و به زیرساخت‌های انرژی اوکراین حمله کرده است. اوکراین امیدوار است که در این مذاکرات با ارائه فهرستی از مواردی که روسیه باید موافقت کند آنها را هدف قرار نخواهد داد، این موضوع روشن شود.
ابهام مشابهی هم پس از گفت‌وگوی تلفنی ترامپ و زلنسکی روی داد؛ در حالی که مقامات آمریکایی از طرحی جدید برای مالکیت ایالات متحده بر نیروگاه‌های هسته‌ای اوکراین به عنوان نوعی تضمین امنیتی برای کی‌یف سخن می‌گفتند، زلنسکی تصریح کرد که این نیروگاه‌ها دارایی دولتی و متعلق به ملت اوکراین است.
در همین حال، بار دیگر گفته شده که توافق دوجانبه درباره مواد معدنی کمیاب اوکراین تقریبا آماده شده است. اما هنوز هیچ توضیحی در مورد زمان امضای این سند داده نشده است.
حالا در مذاکرات ریاض تمرکز بر موضوع دیگری است.
استیو ویتکاف گفته است که در این مذاکرات پیشرفتی در مورد «آتش‌بس در دریای سیاه» خواهد داشت و پس از آن «به طور طبیعی به سمت یک آتش‌بس تمام‌عیار کشیده خواهید شد».
ویتکاف همچنین گفت اطمینان دارد که پوتین خواهان صلح است؛ این چیزی است که اوکراین و کشورهای اروپایی به آن باور ندارند.
همزمان با پیشرفت روند دیپلماتیک که همراه با دست‌انداز بوده، حملات روسیه به اوکراین افزایش یافته است. در حمله روسیه به ساختمان‌های مسکونی که یک روز قبل از مذاکرات ریاض رخ داد، یک کودک پنج ساله و یک نوزاد ۱۱ ماهه تازه‌ترین قربانیان اوکراینی بودند.
کی‌یف از پاسخ به این حملات خبر داده است.
