آمریکا یازدهم بهمن در کنار اسماعیل هنیه، رئیس جدید دفتر سیاسی جنبش فلسطینی حماس، یک جنبش فلسطینی دیگر را با نام صابرین در سیاهه تحریمهای خود قرار داد و فعالیتهای آن را در راستای گسترش تروریسم جهانی دانست.
اگر مناسبات حماس و ایران برای افکار عمومی از دیرباز شناخته شدهاست، ارتباطات تنگاتنگ صابرین با ایران امر چندان شناخته شدهای برای همگان نبودهاست. صابرین چیست و چه میکند؟
در حالی که قریب به اتفاق فلسطینیهای کرانه باختری و نوار غزه سنی هستند و جنبش حماس از جمله برخاسته از بستر اخوان المسلمین است، جنبش صابرین را فلسطینیانی تشکیل میدهند که در سالهای اخیر در نتیجه حمایتهای ایران و سفرهای پی در پی به ایران، به شیعه گرویدهاند؛ امری کاملاً نادر و حاشیهای در میان فلسطینیان منطقه و جهان.
صابرین با حزبالله لبنان نیز ارتباط و همکاری نزدیک دارند. لوگوی صابرین کپی دقیقی از لوگوی حزبالله است که تنها رنگ نارنجی آن از رنگ زرد شناخته شده حزبالله متفاوت است.
مراکز مطالعات نظامی اسرائیل از مدتها پیش صابرین را «بازوی دیگر ایران در میان فلسطینیان میدانند» و میگویند که ایران همه پول و سلاح صابرین را بهطور انحصاری تأمین میکند در حالی که حماس از حمایتهای غیر از ایران، مانند قطر و هواداران اخوان المسلمین برخوردار بودهاست.
صابرین ظاهراً از سال ۲۰۱۱ کار خود را با نام مخفف «حصن» که سرواژه عبارت «حرکت صابرین نصراً لفلسطین» («جنبش صبر برای یاری فلسطین») است، آشکار کرد. هشام سالم دبیرکل صابرین از جهاد اسلامی فلسطین انشعاب کرد، بارها به ایران رفت و شیعه شد و در بازگشت به غزه با شمار دیگری از باندهای سرخورده از جهاد اسلامی فلسطین، صابرین را شکل داد.
«مشرق نیوز» وبسایت نزدیک به وزارت اطلاعات ایران فروردین ۱۳۹۴ نوشته بود صابرین «نزدیکترین گروه مقاومت فلسطینی به گفتمان انقلاب اسلامی است» و افزوده بود «تردد جمعیتهای خیریه و امدادی زمینه بسیار مناسبی را فراهم کرد تا بسیاری از فلسطینیان نوار غزه با مکتب تشیع آشنا شوند و در این مدت، تعداد قابل توجهی از آنها تشیع خود را اعلام کنند و این، پیش زمینه تشکیل اولین گروه مقاومت شیعی فلسطینی را در نوار غزه با نام صابرین فراهم کرد».
«مشرق نیوز» به معرفی هشام سالم دبیرکل صابرین و فعالیتهای آن پرداخته و نیز یادآور شده بود که آیت الله علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران گفته بود «هر جا، هر ملتی، هر گروهی با رژیم صهیونیستی مبارزه کند، مقابله کند، ما پشت سرش هستیم و کمکش میکنیم وهیچ ابایی هم از گفتن این حرف نداریم؛ این حقیقت و واقعیت است».
به نوشته «اسرائیل دیفنس»، یک تارنمای اسرائیلی که مسائل نظامی و امنیتی این کشور و منطقه و فن آوریهای نظامی و بویژه هوایی اسرائیل را بازتاب میدهد، اقدام ایران در تشکیل و تقویت صابرین، نتیجه سردی مناسبات تهران با حماس در پی خودداری حماس از مداخله در جنگ سوریه به سود حکومت بشار اسد بود. بر اساس این نوشته، هر چند سردی مناسبات ایران و جهاد اسلامی فلسطین در حد سرد شدن روابط ایران و حماس نبود، اما ایران را در تشکیل جنبش تازهای در میان فلسطینیان تشویق کرد.
با رواج یافتن نام صابرین در نوار غزه، جهاد اسلامی فلسطین که آن نیز از سوی ایران تشکیل شده بود و دبیرکل آن رمضان عبدالله شلح در همه سالهای گذشته کماکان میهمان دایمی سران ایران بودهاست، بیانیههایی علیه صابرین صادر کرد و پایهگذاری این گروه تازه را «بیفایده» نامید. اما هشام سالم دبیرکل صابرین گفت «هر ممنوعیتی در ادامه کار صابرین، یک خطای تاریخی خواهد بود».
صابرین مانند ایران و حوثیهای یمن، حملات هوایی ائتلاف به رهبری عربستان در یمن را محکوم میکند و حامی حوثیهای یمن است؛ در حالی که حماس با وجود آنکه خالد مشعل رئیس پیشین دفتر سیاسی حماس و شمار زیادی از سران این جنبش در قطر و در سایه حمایت حکومت قطر بودهاند، توانسته است که همواره مناسبات با عربستان و سایر امیرنشینهای خلیج فارس را هم حفظ کند.
به نوشته «اسرائیل دیفنس»، صابرین در سه عرصه شبه نظامی، سایبری و اجتماعی در نوار غزه فعالیت میکند. بر سر در دفاتر صابرین در غزه پوسترهای «امام» روحالله خمینی دیده میشود؛ دفاتری که مطالب تبلیغی شیعی دریافتی از ایران را همراه با کمکهای مالی و غذایی رسیده از ایران در میان فلسطینیان نیازمند توزیع میکند.
شیعه شدههای فلسطینی فعال در صابرین بارها شکایت کردهاند که دوایر امنیتی حماس که مسئولیت امور غزه را در دست دارند، در سالهای اخیر بارها آنها را بازداشت و تفتیش کردهاند.
رسانههای فلسطینی تابستان ۲۰۱۵ از تصمیم جدی حماس برای «انحلال» صابرین و بستن دفاتر آن خبر دادند؛ اما این تصمیم عملی نشد و از آن به بعد، حماس با صابرین عملاً مدارا کرد ولی بهنوشته «اسرائیل دیفنس»، حماس همواره مراقب است که فعالیتهای صابرین محدود و زیر نظر حماس باقی بماند.
اما گروههای سلفی غزه با صابرین به سختی مخالف هستند و بارها به مراکز جمعیتهای «خیریه» صابرین حمله کردهاند.
قاسم سلیمانی فرمانده شاخه قدس سپاه پاسداران ایران به تازگی پیامهایی برای فرماندهان حماس و جهاد اسلامی فلسطین فرستاد و با آنها نیز گفتوگوی تلفنی کرد و به گفته یحیی سنوار رهبر جدید داخلی حماس در غزه، برای «حمایت ایران از مقاومت فلسطین» ابراز آمادگی کرد. این تماسها به پایان دوران چند ساله سردی روابط ایران و حماس تعبیر شد.
حماس نیز به گرم شدن دوباره مناسباتش با ایران چراغ سبز نشان دادهاست. در این میان، اما معلوم نیست که نزدیکی دگرباره حماس و ایران چه اثری بر صابرین بگذارد.
هرچند که بهنوشته «اسرائیل دیفنس»، ایران برای تقویت محور شیعه در منطقه، از این به بعد نیز صابرین را در زیر حمایت خود خواهد داشت زیرا این امر تهدید تلویحی ایران در برابر حماس و جهاد اسلامی فلسطین نیز هست که اگر مطیع ایران نباشند، تهران راههای دیگر خود را برای پیشبرد هدفهایش در میان فلسطینیان دارد.