مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل روز چهارشنبه ۱۵ شهریور ضمن اظهار نارضایتی از همه‌پرسی پیش رو در کردستان عراق گفت که ایران از تمامیت اراضی عراق دفاع و حمایت می‌کند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، علی‌اکبر ولایتی روز چهارشنبه در یک نشست خبری دربارهٔ همه‌پرسی کردستان عراق اظهار کرد: «از تمامیت اراضی عراق و کشورهای منطقه دفاع و حمایت می‌کنیم و دولت عراق با این همه‌پرسی مخالف است.»
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: «ایران به عنوان کشوری که روابط استراتژیک با عراق دارد، رضایت ندارد دربارهٔ تمامیت اراضی و هویت ملی عراق همه‌پرسی انجام شود.»
دبیرکل مجمع بیداری اسلامی همچنین افزود که «همه‌پرسی به تمامیت ارضی عراق لطمه می‌زند و مقدمه تجزیه این کشور است.»
اقلیم کردستان عراق قصد دارد روز سوم مهر (۲۵ سپتامبر) در مورد جدایی این اقلیم از کشور عراق یک همه‌پرسی برگزار کند.
این همه‌پرسی الزام‌آور نیست و دولت اقلیم هم گفته رأی آری لزوماً به معنای جدایی از عراق نیست. حیدر العبادی، نخست وزیر عراق نیز اعلام کرد است که «همه‌پرسی اقلیم کردستان غیرقانونی است و نتایجش برای ما الزام‌آور نیست و این موضوع به مشکلات داخلی اقلیم کردستان دامن خواهد زد.»
به گزارش خبرگزاری آلمان، کارزارهای تبلیغاتی برای این همه‌پرسی از روز سه‌شنبه در کردستان عراق آغاز شده و قرار است برای ۱۸ روز ادامه داشته باشد.
بنا بر گزارش این خبرگزاری، در شهر سلیمانیه، در شمال عراق، مخالفان همه‌پرسی نیز گرد هم آمده و کارزاری را با شعار «فعلاً نه» علیه برگزاری این رفراندوم در برهه زمانی حاضر آغاز کرده‌اند.
این همه‌پرسی قرار است در چهار منطقه اربیل، سلیمانیه، دهوک و کرکوک در شمال عراق برگزار شود و پنج و نیم میلیون نفر واجد شرایط شرکت در آن هستند.
کرکوک منطقه‌ای با ترکیب جمعیتی مختلط و منطقه‌ای مورد مناقشه است و جمهوری اسلامی ایران نیز پیوستن کرکوک به همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان را «خطرناک» خوانده است.
منطقه خودگردان اقلیم کردستان عراق در سال ۱۹۹۲ ایجاد شد و درخواست‌ها برای استقلال این منطقه پس از سرنگونی حکومت صدام حسین در عراق یعنی از سال ۲۰۰۳ میلادی قوت گرفته است.
اعلام خبر برگزاری همه پرسی استقلال کردستان عراق واکنش منفی همسایه‌های عراق یعنی ایران و ترکیه را درپی داشته که هر یک بخش قابل توجهی از جمعیت‌شان کرد است.
مولود چاوش‌اوغلو حتی هشدار داده است که این همه‌پرسی می‌تواند به جنگ داخلی در شمال عراق منجر شود.
آمریکا نیز خواستار به تاخیر انداختن این همه پرسی شده است. اما حکومت اقلیم کردستان عراق این درخواست را رد کرده است.
برخی گزارش‌ها حاکی است که با نزدیک شدن موعد برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق، شمار بیشتری از سیاستمداران اسرائیلی از این امر استقبال کرده‌اند.
