لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
دوشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۳ تهران ۰۷:۱۳

دربارۀ دروزی‌های جولان و اسرائیل چه می‌دانیم؟


یک سرباز اسرائیلی در منطقه تحت تصرف اسرائیل در بلندی‌های جولان
یک سرباز اسرائیلی در منطقه تحت تصرف اسرائیل در بلندی‌های جولان

پیکر ۱۲ کودکی که با اصابت راکت به یک زمین بازی فوتبال در روستای مجدل شمس در بلندی‌های جولان کشته شدند، در حضور انبوه جمعیت تشییع‌کنندگان به خاک سپرده شد.

مجدل شمس، از جمله مناطق دروزی‌نشین است. زنان شرکت‌کننده در مراسم خاک‌سپاری که روز هفتم مرداد برگزار شد،‌ لباس‌های تیره پوشیده بودند و شال سفید بر سر داشتند؛ لباس سنتی دروزی‌ها.

با وجود تکذیب حزب‌الله، اسرائیل این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی را متهم به پرتاب راکت به سوی مجدل شمس می‌کند؛ راکتی مرگبار که مجدل شمس و مناطق پیرامون آن را در بهت و اندوه فرو برد. آمریکا و اتحادیه اروپا، حزب‌الله لبنان را گروهی تروریستی می‌دانند.

تصویری از مراسم تشییع کودکان جان‌باخته در حمله راکتی منتسب به حزب‌الله در روستای مجدل شمس
تصویری از مراسم تشییع کودکان جان‌باخته در حمله راکتی منتسب به حزب‌الله در روستای مجدل شمس
دروزی‌ها کیستند؟

دَروزی‌ها خود را «موحد» یا یکتاپرست می‌دانند و به آن‌ها «بنی معروف» هم گفته می‌شود.

نام فرقه «دروزی‌ها» برگرفته از نام «محمد اسماعیل نشتکین درزی» است که در زمان «حاکم بامرالله» ششمین خلیفه فاطمی مصر در قرن چهارم هجری، زندگی می‌کرد و گفته می‌شود توسط خلیفه حاکمی مرتد و محکوم به مرگ شناخته شد.

برخی منابع تاریخی، او را در ابتدا از پیروان مذهب اسماعیلی‌ها می‌دانند که پس از حضور در قاهره از این فرقه جدا شد، به لبنان گریخت و در آن‌جا دعوت خود را به آیین آغاز کرد.

اجتماع روحانیان دروزی در مجدل شمس در منطقه تحت اشغال اسرائیل در بلندی‌های لبنان در حالی که پرچم‌های سوریه هم در تصویر دیده می‌شود
اجتماع روحانیان دروزی در مجدل شمس در منطقه تحت اشغال اسرائیل در بلندی‌های لبنان در حالی که پرچم‌های سوریه هم در تصویر دیده می‌شود

گرچه در مورد آیین دروزی کتاب‌هایی در یکی دو سده اخیر از جمله از سوی شرق‌شناسانه به رشته تحریر در آمده، اما در میان دروزی‌ها هم جز «متشرعان» کسی از جزئیات آیین و باورهای آن اطلاع ندارد. دروزی‌ها قشری از روحانیون دینی دارند که به آن‌ها «عقال» می‌گویند. رئیس این قشر هم «شیخ العقل» نامیده می‌شود.

آنها ازدواج با خارج از طایفه خود را منع کرده‌اند، و از همین رو ازدواج دروزی با غیر دروزی،‌ مسئله‌ای نادر است. ازدواج در میان دروزی‌ها برپایه رضایت با حفظ حقوق مساوی است، چند همسری در این آیین ممنوع است و باید دو طرف، شرایط بدنی، روانی و عقلی خود را به وضوح و روشن، برای طرف دیگر ازدواج بیان کنند. حق طلاق هم محصور در دست مرد نیست، و زن هم می‌تواند شوهر خود را طلاق دهد.

عمده دروزی‌ها، در کشورهای اسرائیل، سوریه، لبنان و اردن ساکن هستند و بخش مهمی از تاریخ تحولات در این کشورها هستند.

دروزی‌های مقیم اسرائیل

دروزی‌ها از دیرباز در سرزمین‌های لبنان، فلسطین، و سوریه حضور داشتند. آن‌ها در دوره حکومت عثمانی‌ها، به دلیل حمایت‌شان از فخرالدین المَعَنی، حاکم دروزی جبل لبنان در قرن دهم هجری، که با هدف تشکیل کشور «لبنان بزرگ» حکومتش را به حلب گسترش داده بود، مورد آزار و اذیت قرار گرفتند.

پس از برپایی کشور اسرائیل در ماه مه ۱۹۴۸، اردیبهشت ۱۳۲۷، برخی از دروزی‌ها زندگی در سایه این کشور را برگزیدند و برخی دیگر به لبنان و سوریه رفتند.

یک عضو جامعه دروزی از فراز بلندی‌های تحت اشغال اسرائیل به آن سوی مرزها در فلسطین نگاه می‌کند
یک عضو جامعه دروزی از فراز بلندی‌های تحت اشغال اسرائیل به آن سوی مرزها در فلسطین نگاه می‌کند

اکثر دروزی‌های اسرائیل، که زبان‌شان عربی است، ساکن شهر جلیل و کوه کرمل هستند و البته تماس‌های مستقیمی با دروزی‌های سوریه و لبنان دارند. آنها برای امور شخصی و مسائل متعلق به فرهنگ‌ و مذهب‌شان، دادگاه‌های ویژه و مستقل خود را دارند.

در حالی که شمار دروزی‌ها در سراسر جهان حدود یک میلیون نفر برآورد می‌شود، حدود ۱۵۰ هزار نفر از آنها ساکن اسرائیل و حدود ۲۳ هزار تن از آنها ساکن بلندی‌های جولان هستند.

بلندی‌های جولان کجاست؟

بلندی‌های جولان بخشی از خاک سوریه است که اسرائیل در جنگ شش روزه ۱۹۶۷ بخش عمده آن را به تصرف در آورد. اسرائیل در سال ۱۹۸۱، ۱۳۶۰ شمسی، منطقه تصرف شده را که حدود دو سوم بلندی‌های جولان به حساب می‌آید، بخشی از خاک خود اعلام کرد، اما این موضوع هیچ گاه مورد تأیید سازمان ملل متحد قرار نگرفت.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، که انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به اورشلیم در زمان او رقم خورد، در اردیبهشت سال ۱۳۹۸، حاکمیت اسرائیل بر مناطق تصرف‌شده در بلندی‌های جولان را به رسمیت شناخت؛ اقدامی که با مخالفت‌ بسیاری از کشورها، از جمله اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد مواجه شد.

بلندی‌های جولان، تنها ۷۰ کیلومتر با دمشق پایتخت سوریه فاصله دارد. روستای «مجدل شمس» که شاهد حمله مرگبار روز شنبه ششم مرداد بود، یکی از چهار روستای دروزی در منطقه تحت تصرف اسرائیل در بلندی‌های جولان است. «بقعاثا»، «مسعده» و «عین قنیه»، سه روستای دروزی‌نشین دیگر در بلندی‌های جولان هستند.

پیشروی تانک‌های اسرئیلی به سمت بلندی‌های جولان در ۱۹۶۷
پیشروی تانک‌های اسرئیلی به سمت بلندی‌های جولان در ۱۹۶۷

در این چهار روستا حدود ۲۱ هزار نفر زندگی می‌کنند که «مجدل شمس» با حدود ۱۲ هزار سکنه، بزرگترین روستای این مجموعه است.

منطقه تحت تصرف اسرائیل در بلندی‌های جولان، ابتدا توسط حاکم نظامی اسرائیلی اداره می‌شد،‌ اما پس از آن‌که ۲۳ آذر سال ۱۳۶۰، کنست قانون انضمام بلندی‌های جولان به اسرائیل را تصویب کرد، اداره این منطقه به شوراهای محلی اسرائیل واگذار شد.

حکومت سوریه، ساکنان بلندی‌های جولان را شهروندان خود می‌داند، اما اسرائیل از زمان اعلام انضمام این منطقه، به ساکنان آن اقامت دائم داد و حق دست‌یابی به شهروندی کامل را برای‌شان به رسمیت شناخت. با این وجود، بنا بر آمار رسمی، تا سال ۲۰۱۸ میلادی، تنها حدود ۲۰ درصد از دروزی‌های بلندی‌های جولان، درخواست تابعیت اسرائیل کردند.

گروهی از مردان دروزی در روستای مجدل شمس در فوریه ۲۰۱۱
گروهی از مردان دروزی در روستای مجدل شمس در فوریه ۲۰۱۱

نشریه «تایمز اسرائیل» می‌گوید از حدود ۲۱ هزار دروزی ساکن در چهار روستای بلندی‌های جولان، چهار هزار و ۳۰۰ تن شهروند اسرائیلی هستند.

دروزی‌هایی که شهروندی اسرائیل را کسب می‌کنند، حق نامزدی و رأی در انتخابات، و همچنین استفاده از گذرنامه اسرائیلی برای سفر به خارج را به دست می‌آورند. اما برای کسانی شهروندی اسرائیل را ندارند، مدارک مسافرتی صادر می‌شود و در پرونده‌های رسمی اسرائیل، با عنوان «ساکنان بلندی‌های جولان» شناخته می‌شوند.

XS
SM
MD
LG